eldrabúpláss afturat í Suðuroynni • Umleið 40 ársverk Sjálvandi eru búplássini til eldri tað grundleggjandi og týdningarmesta í hesum máli, men 40 ársverk í einum øki, har kreppan rakti meint, og fólk [...] Fyri lítlum ári síðani byrjaði byggingin av ellis- og røktarheiminum í Vági av álvara, og í dag er húsið reist og verður væntandi liðugt í mars 2011. Nú verkætlanin er veruleiki og er komin væl áleiðis, eru [...] niðurleggjast. Av hesum 30 plássum eru tey 13 í Suðuroynni – einum øki har fólkasamansetingin er soleiðis háttað, at lutfalsliga eru fleiri eldri fólk enn í øðrum økjum. Í Suðuroynni búgva umleið 10% av Føroya
sunnaru helvt undir kreppuni í 90´unum. Vit mistu við “politisku afturlatingini” av Polarfrost hópin av arbeiðsplássum í fiskivinnuni á landið og fólks spyrja seg enn hví besta virkið í landinum bleiv afturlatið [...] síðani. Hvar eru vansarnir, tí í einumhvørjum partnarskapi eru væl eisini vansar, og teir haldi eg verða væl og virðiliga jarðaðir í hesum høpi. Bæði í Sunda kommunu og eisini í Runavíkar kommunu ber til at [...] Samanlegging í sjálvum sær endmálsleys um ikki samstarvsviljin er til staðar. Tað er í eftir mínari metan lítið at ivist ikki í, at um ikki hetta seinasta eg havi nevnt verður gjørt , so enda vit í 2 kommunueindum
árini. Síðandi kreppan byrjaði at gera um seg í nítiárunum hevur lítið gott verið at hoyrt úr oynni, og úr Vági hava næstan bara verið neyðarróp. Hetta er væl skilligt, tí Suðuroyggin er nú í 2005 enn meiri [...] afturútsigld enn hon longu var tá ið kreppan var uppá sítt versta. Og her er eingin bati at hóma. Allar loysnir sum talað verður um, eru av slíkum slagi, at tær halda í besta føri nøkur ár fyri síðani at [...] statt í Suðuroynni. Burtursæð frá nýggja (sera skilagóða) sparikassastjóranum eru sera fá, ið av álvara tosa um tørvin av einum beinleiðis sambandi av Suðuroynni og niður á meginlandið. Her verður í staðin
til indextal 100 í 1960, og so ber til at seta samlaða fólkatalið í Føroyum inn at samanbera við (?Tilsamans?). Eitt fyribrigdi verður klárt drigið fram á hesi mynd: kreppan í 90-unum. Hon setti síni spor [...] meira enn 96 merkur. Í dag liva færri fólk av landbúnaði í Føroyum, enn tað tá vóru íbúgvar í Hvalba. Og uttan studning hevði neyvan mjólk ella kjøt verið framleitt her á landi í dag. Tá, í bóndasamfelagnum [...] heldur eitt mikroskopiskt, øki. Viðbrekið í allar mátar. Krepp-an fyri 10-15 árum síðani setti síni djúpu spor. Ymsar royndir, smá úrslit Í 60-unum og 70-unum fingu nógv virkir góðan stuðul frá "Egnsu
vist øllum greitt. Flakavirkið í Vági, sum var eitt tað mest framkomna í vesturheiminum, tá ið tað bleiv stongt, hevur ligið mest sum stilt í hesi tólv árini,síðan kreppan var. Politikarnir stongdu tað [...] tey veruliga bíða í fimm ár eftir at sleppa til arbeiðis. Meina tykur í samgonguni, at henda støðan skal halda áfram í eini trý til fimm ár, at flakavirkið skal liggja virkisleyst í fimm ár til, tá eru [...] heldur um, hvar í virkini gjørdu mest nyttu og góðu mest til tað øki, har í tey liggja. Havi ofta ímyndað mær ,tann aktivitet,sum hevði verið í Suðuroynni,um til dømis fíggjarmálastýrið lá í Suðuroynni, 30-35
– serliga kreppan í 80/90’unum – hevur víst okkum, at ov stórar íløgur uttan fíggjarligt haldføri, kunnu fáa avleiðingar fyri alla tjóðina. Tað er júst hesar royndir, ið eiga at vera brynja hjá tykkum, [...] vit trygdina, ið liggur í, at avgerðir verða tiknar við gjøgnumskygni og undir ábyrgd fyri restina av samfelagnum. Smá samfeløg er serliga viðkvom. Í stórum londum kann eitt mistak í einari verkætlan verða [...] haldførið, soleiðis at lagnu løtan, ið náddi hæddina í 1992, ikki endurtekur seg. Infrastrukturur sum drívmegi Útbygging av tunnlum, vegum og havnum hevur í mongum førum verið lykilin til samfelagsligan vøkstur
“sentrum” í oynni. Verður spolað hálva aðru øld fram til 1950, var vent í holuni. Nú búðu umleið 1.700 fólk í Vági og umleið 2.100 fólk kring Trongisvágsfjørð, men einans 656 í Hvalba og 166 í niðursetubygdini [...] Í siðbundna samfelagnum í 1801 var Hvalba størsta bygd uttan fyri Havnina og sostatt eisini størsta bygd í Suðuroy. Næststørsta bygd í Suðuroynni var Sumba, og Porkeri var javnstór við Vág. Bygdirnar kring [...] álitið. Ikki fyrr enn í seinnu helvt av 20. øld. byrjaðu meiri fjarskotin pláss at fáa vegasamband, m.a. Hvalba og Sandvík í 1960’unum. Nýggi Hvalbiartunnilin frá 2021 er ein bati í mun til tann gamla, men
landsstýrismaður í skúlamálum, víst á, at sjøtul er settur á arbeiðið. Tí heldur meirilutin, sum eru Uni Rasmussen, Rósa Samuelsen, Erhard Joensen og Jóhan Eli Poulsen, ið øll eru í samgonguni, at tað [...] arbeiðið er byrja, siga tey. Í sama viðfangi hevur landsstýrismaðurin eisini nevnt møguleikan fyri at gera Suðuroyar Sjúkrahús til útbúgvingarsjúkrahús á hesum øki. Minnilutin í Trivnaðarnevndini, sum [...] sum er Sirið Stenberg, Hervør Pálsdóttir og Aksel V. Johannesen, øll í andstøðuni, halda hinvegin, at tað er neyðugt at samtykkja uppskotið so at vit fáa eina ætlan fyri, hvussu vit tryggja okkum, at vit
Kreppan og tað stóra arbeiðsloysið í teimum suðurevropeisku londunum hava fingið nógv fólk at leita sær til Týsklands í vónini um at tryggja sær betri livikor. Tøl hjá týsku myndugleikunum vísa, at í fjør [...] og tað var heili 90 prosent meiri enn árið fyri. 30.200 italiumenn fóru til Týsklands í fjør slla 23 prosent fleiri enn í 2010, og úr Spania komu 20.700 fólk ella 52 prosent fleiri enn í fyrraárið. Hagtølini [...] 45 ára gomul, og at tey vilja sleppa at búgva í býum, har tey eiga vinir ella skyldfólk frammanundan. Tilsamans fluttu 985.000 útlendingar til Týsklands í fjør, og 678.000 fólk fóru úr Týsklandi, sum hevur
fyrstu ferð, at eitt land í syðra parti av Afrika brúkar revsitiltøk fyri at leggja trýst á Robert Mugabe. Suðurafrikanska stjórnin segði í gjár, at tann politiska kreppan í Zimbabwe hevur gjørt støðuna [...] var frammanundan. Robert Mugabe og leiðslan í flokki hansara ZANU-PF hava játtað at fara á fund við umboð fyri andstøðuflokkin MDC í næstu viku. Fundurin verður í Suðurafrika. Tann 15. september samdust Mugabe [...] sínamillum, men síðani er einki komið burturúr. Politiskir eygleiðarar siga, at Robert Mugabe liggur í buktini, tí hann vil hava eina grundlógarbroyting, sum gevur forsetanum heimild til at skipa stjórn