aftur til Føroyar verður tikin upp. Mentanin Atfinningin at føroyskari mentan er vælkend, spurningurin er so bara, um føroysk mentan er ein forðan fyri, at føroyingar flyta heim aftur. Ført verður fram, [...] er útbreitt í Danmark við sonevndu »hate-crimes« hvørt einasta vikuskifti. Sagt verður, at føroysk mentan er konservativ og hevur lyndi at illkennast inn á modernaða lívsførslu. Slíkur hugburður umboðar
allir føroyingar seg at hava egnan samleika, sum er bundin at okkara jørðildi, okkara søgu, okkara mentan, siðalagi og okkara samfelag. Eitt er, at vit hava eitt Fornminnissavn og eitt Landsskjalasavn, sum [...] einum landi røkkur eisini aftur í tíðina sum landsins søga, og støddin fær eisini kropp og veldi í tí mentan, sum kann fáast og berast fram í ljósi í okkara dagliga lívi. Tað er eisini neyðugt at kenna okkara [...] okkum sum land og tjóð, at vit ikki lata søguna doyggja ella sleppa gransking í søgu, samfelag og mentan okkara. Nýggj og køn fólk eru sett við. Fólk við góðum førleika at taka sær av hesum granskingarøki
soleiðis, sum hann sjálvur hevur skrivað tey. Tey eru meira enn nakað annað fasttengd at náttúru, mentan og máli í heimlandinum. Men kortini er enn eitt verk komið undan kavi á grannamálinum, føroyskum [...] verða goymt har saman við øðrum upplivanum, ið eru tengdar at umhvørvinum. - Har hongur staðbundin mentan uppií, eygu, andlitsbragd, kropsburður, tónalag. Haraftrat eru ymiskar duldar merkingar, ið liggja [...] halda á at hava hug til at búgva í hesum avbera vakra og deiliga landi, - at verja um bæði mál og mentan. - Tí verður aldri nóg mikið til av tilfari á okkara egna máli, løttum tilfari, gerandistilfari,
gongdini í heiminum. Tær skapa ikki kríggj í heiminum. Smátjóðir hava kjølfesti í felags virðum og mentan. Har er stutt millum borgarar og mynduleikar, segði Høgni Hoydal m.a. á Vaglinum flaggdagin Høgni [...] in var politiskur og tjóðskaparligur. Høgni Hoydal boðaði frá, at vit í næstum skulu gera av, um mentan okkara er ment at bera fult búskaparligt og politiskt ræði. ? Vit kunnu avgera, um vit vilja fara [...] smátjóðir hava fyrimun í heimssamfelagnum, tí tær ikki skapa kríggj og hava kjølfesti í felags virðum og mentan. At enda gjørdi Høgni vart við, at hetta er seinasti flaggdagur í hesi øldini, og segði vón sína
kiosk). Nú á døgum verður jørðin hjá okkum tí í staðin havd til mentan og seyð. Seyðahaldið og alt tað, ið har uppií hongur, er fyri okkum mentan, heilsa, ítróttur og samanhald, ið skapa karmar um so mangt [...] okkara stóð - og sjálvsagt skal bóndin brúka alla sína tíð uppá at varðveita tað ótrúligu vitan og mentan, ið er bygd upp og ment har á garðinum. Hvør veit, seinni kanska bóndin letur part av haganum frá
galda fyri ein góðan hjall (plasering, konstruktión o.l.). Ongin ivi er um, at slíkt mennir føroyska mentan, landbúnað og landbúnaðarvørur. Og tað er tiltrongt. Tí í veruleikanum eru vit stutt komin á hesum [...] Útvarpi Føroya. At dylja álvarssamar heilsuvandar við teirri undanførslu, at hetta er ein elligomul mentan, kann sjálvandi ikki vera rætt. Ger ein fakmaður tað, so er tað at meta sum álvarsamt fusk. Ein sum [...] dømast fyri groft ósketni fyri slíkt. Um hann ger tað av vinnuligum orsøkum ella fyri at verja eina mentan er í hesum sambandi undirorna. Tað veri seg fyri tvøst ella spik. Men ávarðar/tilræður ein fakmaður
gurin grundleggjandi ósamdur. ? Einsamallur skapar ein miðnámsskúli í Vági onga mentan. Fyri at kunna skapa eina mentan, má fólkagrundarlagið vera til staðar, tí tað er fólkið, sum skapar mentanina. Og [...] tað neyðugt at skapa arbeiði. Við ongum arbeiði, verður heldur onki fólk og sostatt heldur ongin mentan. Og Tom Silvurdal heldur, at ein miðnámsskúli í Vági skapar ikki eitt einasta nýtt arbeiðspláss,
hálvari aðrari øld síðan, eru Beitishúsini í Miðvági. Hesi húsini, sum knýta so nógv av føroyskari mentan at sær. Her varð Mikkjal á Ryggi føddur, og her vaks hann upp. Her er støðið lagt undir so nógvum [...] Miðvági, sum eru eldri enn Beitishúsini. So hetta er søgulig grund, vit ganga á. Tað hongur søga og mentan uppi við húsunum, sum eftir ætlan aftur skulu gerast mentanardepil í Vágum. Hýsisá fer suðandi framvið [...] bjarta livir fræls og rík.« Her livir sálin í mentanini enn. Her stríðast fólk við ansi fyri hesi mentan við at endurreisa Beitishúsini og aftur at fáa stirðnaða blóðið at renna. Eigaraskifti Vága Dansifelag
fuglurin Fønix úr øskuni, var ein verðsligur tvørgangandi felagsskapur, hvørs undirstøðukervi var mál og mentan. Sum so mangan var Frakland bæði krúttunna og bráðpanna, táið tær stóru hugsaninnar brustu saman [...] týskur heimspekingur og guðfrøðingur, sum lýsti tjóðina sum eina livandi eind við serstøkum máli og mentan. Serstøk er hon tó kortini mest av tí sannroynd, at tann politiski karmurin um hana er øðrvísi enn [...] Eftir kristniboðanina og trúbótina er íkoman av hugmyndini um eitt fólk við egnum máli og egnari mentan – tjóðskaparfatanin – størsta nýbrotið nakrantíð í Føroya søgu. Hetta ósjónliga undirstøðukervi,
fevna um tíðindi, upplýsing, mentan og undirhald. Kringvarpið skal leggja dent á sakliga og óhefta upplýsing og eitt fjøltáttað tilboð, sum varðveitir og fjálgar um mál, mentan, átrúnað og siðalæru føroyinga [...] Mentanin og føroyska málið eru fyri stórari ávirkan. Spurningurin er, hvussu vit kunnu tryggja, at mentan og kristna lívssjónin framyvir megna avbjóðingar¬nar uttaneftir? Serstakliga hevur sjónvarpið gjørt [...] verður. Tí hevur politiski myndugleikin gjørt avtalu við KvF um karmar, sum skulu tryggja, at okkara mentan og okkara lívsvirði ikki drukna sendifloyminum. Semja er um, at KvF skal hava gott føroyskt mál í