vit hava okkara egna móðurmálsdag, sum nevndin mælir til verður hildin á mariumessu, 25. mars, sum er føðingardagurin hjá V. U. Hammershaimb. Tað er heilt víst skilagott, at vit hava okkara egna [...] móðurmálsdag, og at halda hann á føðingardegnum hjá Hammershaimb er sjálvandi eitt heppið val, tí tann týdningur, sum virkið hjá Hammershaimb hevur havt fyri føroyska málið hevur ómetaligt [...] Ikki minst kunnu vit fegnast um, at tað eydnaðist nøkrum fólkum í næst síðstu øld, við V. U. Hammershaimb á odda, at skapa okkum skriftmálið, sum var horvið. Tað er ikki hissini bragd at en
varðveitt ymsu brigdini av málinum. Og tað at forfedrar okkara valdu etymologiska skriftmálið hjá Hammershaimb, tá skriftmál okkara varð konstruerað má sigast at vera heppið. Um vit høvdu [...] vit hava so nógv brigdi av okkara móðurmáli varðveidd. Hetta er ein sjáldsamur skattur, sum uttan iva kemst av, at vit gjøgnum øldir ikki hava dugað at skrivað okkara egna mál, og tí hevur tað verið [...] tað kemur til málið. Um vit útihýsa dialektum - og serliga teimum brigdum, sum fá okkara tosa, so verður mál okkara fátækari. Vit hava eitt ríkt mál, sum vit skulu vera errin av. At máið er fjølbroytt
Tjóðveldi, sum var illa fyrireikað. Eisini samgongufólk, sum til dømis løgmaður og Helgi Abrahamsen. Eitt sindur pínligt er tað, at framsøgufólk Tjóðveldisins nýtir júst málið um forskatting [...] sjálvi kenna innihaldið og avleiðingar av sínum egnu uppskotum. Men løgmaður og Helgi Abrahamsen hava heldur ikki fyrireikað seg upp á viðgerðina av uppskotinum, tí báðir nevndu, at hendan [...] inntøkusíðu landsins hvørt ár.« Eitt sindur pínligt at síggja, hvussu tilvildarligt lógararbeiði á okkara høga tingi kann vera.
2012. Tí er okkara áheitan enn sum áður á Bjørn Kalsø um at lýsa 25. mars sum móðurmálsdag. Vit skulu gera okkara til, at ljós verður varpað á dagin á hvørjum ári. 200 ára dagurin hjá Hammershaimb um [...] stóran heiður fyri, at vit varðveittu og endurskaptu móðurmálið, sum júst Vencelslaus Ulricus Hammershaimb. Tí var tað eisini, at Málnevndin fyri fleiri árum síðani skeyt upp fyri Mentamálaráðnum [...] skuldi móðurmálið setast í miðdepulin ein fastan dag, 25. mars. Og víst er nógv sagt og skrivað um Hammershaimb, og við móðurmálsdegnum var ætlanin at varpa nýtt ljós á týdningin at brúka eitt gott
mál okkara. Vit kunnu bara vera fegin og errin um, at eldsálir hava verið, sum í sínari tíð bjargaðu okkum málið við hepnu stavsetingini hjá V. U. Hammershaimb. Men tær eldsálir, sum í okkara tíð [...] kollvelting. Ikki minst tá hugsað verður um, hvussu nýggjar orðabøkur á føroyskum eru. Nógv okkara høvdu bara donsk-føroysku og føroysk-donsku orðabókina. Til øll hini málini máttu vit umvegis
um, at vit hava slíkar eldsálir. Tí tað er slíkur eldhugi, sum nørir um mentan okkara málsliga. Tað er sagt um Jonhard Mikkelsen, at tá hann ikki slapp at geva eina bók út hjá Skúlabókagrunninum [...] – annaðhvørt á telduni ella í telefonini. Hetta er av sonnum nýbrot í føroyskum málstrevi. Jonhard Mikkelsen, stjóri á Sprotanum, var í 2011 heiðraður við Mentanarvirðisløn Landsins fyri sítt [...] talgildu dyrnar upp til fleiri heimsins mál – og ikki minst til føroyska rættstaving. Frá Svabo og Hammershaimb – og frá Kristiani Matras og Jóannes av Skarði og Jóan Heindriki og hinum slóðarunum
Her vórðu valdir tveir menn, sum hava gjørt sera nógv fyri at ríka um okkara mentanarlív – og báðir hava teir brotið upp úr nýggjum á hvør sínum øki. Sunnleif Rasmussen hevur skapt tónlist á sera [...] eksperimenterandi og fullkomiliga sín egin. Hin mentamaðurin, sum var heiðraður, var Jonhard Mikkelsen í Vestmanna. Vit sum gingu í Hoydølum fyri út við tríati árum síðani lærdu at [...] hava slíkar eldsálir, sum hesar báðar menn. Tí tað er slíkur eldhugi, sum nørir um mentan okkara, í hesum føri tónleikaliga og málsliga. Hóast tiltakið við mentanarvirðisløn og hei
valla vera. Hetta er ein liður í okkara mentan. Men nú hava vit vongskorið hesar okkara dýrabaru flytifuglar. Tí teir eru bøgur. Á, den stóra skomm og vanæring av okkara konufólkum. Janus yrkti: ”F [...] tey flestu, sum festa røtur aðrastaðni, ár um ár vitja heim, er ein táttur í okkara mentanarlívi. Stórt tal av okkara mentafólki hava búð bæði í Danmark og í Føroyum: J. C. Svabo, Nicolaj Mohr [...] heimaftur, og at tað er ein hóttan móti okkara tilveru í Føroyum, er nú í ólukku máta kunngjørt runt allan heim. Hesi mongu, sum ikki koma heimaftur, gerast okkara flytifuglar, ið regluliga vitja heim
fløgu og DVD. Orca brýtur øll mørk, og útgávan er einki minni enn eitt meistaraverk, heldur ummælari okkara »Ja! Hetta er tað!« var tað fyrsta, ið eg hugsaði, tá eg hoyrdi júst útkomnu fløguna »Livandi Oyða« [...] heim til ymsar tekniskar snillingar, ið hvør sær hava miksað og samplað víðari og givið løgunum ein ham afturat. Soleiðis hevur tað borið til at givið seks løg út, ið eru tikin upp í fjósinum, umframt fimm
undir krígnum ímóti óndu týskarunum. Tá var kríggj, og eingin okkara helt við týskarunum. Í dag er eisini kríggj, og eingin okkara heldur við russum. Teir eru teir óndu og ljótu og óreinu, eins [...] hendavegin at keypa olju. »Føroyingar eru kendir fyri at hjálpa øðrum«, segði javnaðarmaðurin Bjarni Hammer í sjónvarpinum týskvøldið. Men tað er valla syrgjandi fólkið í Ukraina, sum kennir føroyingar
