ODDAGREIN: Óttin fyri javnstøðuni

Javnstøðunevndin hevur latið eina kann­ing gera mill­um før­oysk­ar kvinn­­ur og menn um hug­burð teirra til javn­støðu. Í kann­ing­ini verð­­ur kom­i­ð inn á javn­støðu mill­um kyn­ini í sam­bandi við heim, ar­beiðs­markn­að, nevnd­ir og leiðslu, løn­ar­við­ur­skifti, pen­sjón, býti av barns­burð­ar­far­loyvi, pol­itikk og út­búgv­ing­ar­skip­an. Eis­ini spurdu tey, um vit áttu at lóg­giv­ið til tess at seta í­tøki­lig til­tøk í verk fyri at bøta um javn­støðuna.

Tað áhguaverda við kanningini er, at meir­i­lut­in av før­oy­i­ng­um held­ur, at tað er skeivt at lóg­geva um javn­støðu. 39 pro­sent av monn­u­num og 17 pro­sent av kvinn­u­num halda als ikki, at javn­støða mill­um kyn­ini er ein trup­ul­leiki í Før­oy­um.
Sambært kvinnunum eru størstu trup­ul­leik­ar­nir við­víkj­andi javn­støðu løn­arm­un­ur­in mill­um kyn­ini, lága kvinnu­um­boð­an­in í nevnd­um og ov­astu leiðslu í vinn­u­lív­i­num og í pol­i­tikki.

Hvørki menn ella kvinn­ur halda tað vera ein stór­veg­is javn­støðu­trup­ul­leika­, at menn ikki verða útbúnir eins nógv og kvinn­ur. Og tað undr­ar Javn­støð­u­nevnd­ina, sum vísir á, at slík­ur hug­burð­ur ei­g­ur at vekja ans, tí for­mal­i­ser­að vit­an, út­búgv­ing og før­leik­ar eru av­gera­ndi fyri, hvussu vit sum ein­stakl­ing­ar og sam­fel­ag fara at klára okk­um í ein­um støð­ugt meira glo­b­a­l­i­ser­að­um heimi.

So er spurn­ingurin, um hetta er ein hug­burður, vit skulu góðtaka, ella um vit á ein­hvønn hátt kunnu elva til eina hug­burðs­broyt­ing um javn­støðu.
Tað kann ikki vera rætt, at vit halda tað vera í lagi, at kvinnur eru so nógv undirumboðaðar í leiðslu­størv­um. Tað kann ikki vera rætt, at vit halda tað vera í lagi, at kvinn­ur skulu vera so nógv und­ir­um­boð­að­ar í pol­i­tikki, og tað kann heldur ikki vera rætt, at vit halda tað vera í lagi, at kvinn­ur skulu vera so nógv und­ir­um­boð­ar í nevnd­um og ráð­um.
Tað er í øllum førum naivt at halda, at menn eru so nógv klókari enn kvinn­ur, at menn mugu stýra landi og bank­um og vinnulívi.
Men hin­vegin er tað eitt faktum, at fyri at kvinnur skulu fáa vald, so mugu menn missa vald. Og tað er ein strór­ur trupulleiki, kanska ser­liga í politikki. Tí um kvinnur skulu hava sama rætt til »teir feitu sess­ir­nar«, sum menn, so verður nógv minni hjá monnum at býta sín­a­mill­um. Tó skal sigast, at ein ávís hug­burðs­broyting er hend, men um vit ikki pol­itiskt leggja trýst á fyri at fáa eina slíka hugburðsbroyting at ganga skjótari, so gongur ov seint, og tað er eitt demokratiskt pro­blem at lata býttari menn enn klókari kvinnur sleppa framat – bara tí teir eru menn.