Bankapakkarnir
Bankapakki I veitti statsgaranti fyri innistandandi í bankanum í tvey ár. Hetta var neyðugt fyri at styrkja um álitið á bankarnar. Vandi var fyri, at peningur fór at verða tikin úr bankunum, um einki varð gjørt. Eitt sokallað “run” á føroysku bankarnar hevði neyvan spælt væl av.
Við Bankapakka II var í høvuðsheitum talan um at leingja statsgarantiið fyri innistandandi úr tveimum í fimm ár, og at geva peningastovnum, sum høvdu tørv á tí, møguleika at taka serlig lán úr statskassanum, sum kunnu javnsetast við eginpening, og tí styrkja um kjarnukapitalin hjá bankunum.
At enda hevði Bankapakki III til endamáls at gera eina skipan til bankar, sum annaðhvørt skuldu takast av ella seljast øðrum, ið sum minst órógvaði kundan og peningakervið annars. Hendan skipanin varð gjørd fyri at lofta bankum, sum sjálvt við fyrru bankapakkunum vóru so illa fyri, at teir ikki kundu halda fram við sínum virksemi.
Brúk hevur verið fyri bankapakkunum
Tað vóru ikki mong, ið væntaðu, at brúk fór at verða fyri Bankapakka II og Bankapakka III í Føroyum. Hildið varð, at bankarnir vóru væl fyri. Men tíðin hevur víst, at allir føroysku peningastovnar tóku við tilboðnum í Bankapakka II. Harumframt varð tíverri eisini neyðugt at gera brúk av Bankapkka III, tá Eik Banki í fjørheyst kom í ringan sjógv og fór av knóranum.
Dygdin í bankapakkunum prógvað
Ikki minst sølan av Eik Banka til TF-Holding hevur víst, at møguleikin at vera við í skipanini, sum danska stjórnin setti í verk, fyri at byrgja fyri óhepnum avleiðingum á bankavirksemið orsakað av fíggjar- og búskaparkreppuni, hevur havt stóran týdning fyri okkum.
Statsgarantiið tryggjaði, at peningur ikki varð fluttur av landinum. Lánið úr statskassanum til tess at styrkja kjarnukapitalin í bankunum, setti ferð aftur á peningarenslið, sum annars var læst fast, og Eik Banki (helvtin av føroyska bankakervinum) er endurreistur uttan stórvegis hóvasták.
Hugsi ikki nakað annað land á okkara leiðum hevur havt slíkan møguleika. Vóru vit ikki við, er lítið at ivast í, at bankar, húsaeigarar, vinna og onnur sótu við skegginum í postkassanum í dag.
Aðrastaðni, eitt nú í Íslandi, hava vit tíverri sæð, at alt bankakervið hevur verið fyri hóttafalli. Tað hevur havt sera álvarsligar avleiðingar við sær, sum hava gjørt, at neyðugt hevur verið við hjálp uttanífrá.
Eftirmeting
Hóast vit stórliga kunnu fegnast um loysnina, sum nú gjørdist veruleiki, mugu vit kortini eftirmeta alla gongdina í samstarvinum millum føroyskar og danskar myndugleikar í samband við bankapakkarnar. Eru viðurskifti, sum kundu verið gjørd øðrvísi og við størri fyrimuni fyri okkum, eiga tey at verða lýst og fingin í rætt lag.
Landsstýrið eigur beinanveg, í tann mun tað er gjørligt, og út frá royndunum við bankapakkunum, at betra um og gera tilbúgvingarætlanir, sum uppaftur fyrr kunnu verða settar í verk, um vandi er á ferð, soleiðis at betur kann sleppast undan líknandi støðum í framtíðini.
Fari at enda at rósa landsstýrinum fyri avgerðina um ikki at vera við til at keypa Eik Banka, og at ynskja nýggju eigarunum til lukku við keypinum og blíðan byr.
Nú verða tað nevnd og stjórn, sum við skynsomum rakstri, skulu mynda framtíðina hjá “nýggja” bankanum. Vónandi verður tað til sóma fyri land og fólk.
