uttan eina virkna og livandi mentan er deyðføtt. Eitt samfelag uttan eitt sunt og virkið vinnulív er eisini deyðføtt. Men eitt samfelag, sum bæði hevur eina livandi mentan og eitt virkið vinnulív, er nakað [...] so týðandi tættum í samfelagnum sum mentan og vinnulív hevur Norðurlandahúsið dugað at hjúklað um. Mongu tiltøkini í húsinum seinastu árini, sum fevna bæði um mentan og vinnulív og samfelagsviðruskifti [...] hevur bygt brýr millum mentanarfólk heima og burturi. Tað hevur verið við til at geva føroyskari mentan og list íblástur uttanífrá, og tað hevur gjørt sítt til, at umheimurin er vorðin kunnugur við Føroyar
eitur Danske Spil. Úr hesum grunni kann søkjast um pening til nýskapandi verkætlanir innan ítrótt, mentan og frítíðarvirksemi – í breiðum høpi. Tað er mentamálaráðið hjá donsku stjórnini, sum umsitir LOA-grunnin [...] gera tað møguligt hjá føroyingum at søkja um stuðul til ymiskar verkætlanir, sum hava við ítrótt, mentan og ymiskt frítíðarlív at gera. Hann sigur, at føroysk ítróttarvedding hevur leingi vitað um LOA-grunnin [...] tveimum árum síðan byrjaðu vit óformelt at venda okkum til landsstýrismannin, sum umsitir ítrótt og mentan um møguleikarnar fyri, at Føroya landsstýri tilmeldar seg grunnin og rindar tað, sum luttøkan kostar
føroysk mentan kundi mennast. Avgjald á vikubløð Her var uppskot um eina fíggjarliga innspræning í Mentanargrunnin, soleiðis at hann kemur á tað støðið, sum hann sambært mentanarálitinum "Mentan og Menning" [...] óheppið við avgjøldum á tíðarritum. Øll broyting spríkir úr mentunarrørslum Finnur Helmsdal segði, at mentan og samleiki eru tvey stykki av somu alin. Øll samfelagslig broyting hevur grund í mentunarrøslum [...] alternativ eksperiment John Johannesen segði seg gleðast, um tað nógva, sum hendi innan føroyska mentan fyri tíðina. Um tey nógvu og gávuríku listarfólkini, sum vit eiga. Hann minti á, at vit høvdu fingið
vikuskiftið var sambandið millum vinnulívið og mentan. Fyrireikararnir høvdu bjóðað fyrilestrarhaldarum úr fleiri londum at greiða frá, hvussu viðurskiftini millum mentan og vinnulív vóru skipað í teirra parti [...] seg, og ikki vinnulívið. Føroysk listafólk vístu á, at tað er sera torført at samantvinna mentan og vinnulív. Mentan og list er vanliga nakað, ið ein er noyddur at fara í dýpdina við, meðan virksemi hjá [...] mentanarlívið. Hetlendingar áseta eina ávísa upphædd av inntøkunum av oljuvinnuni til hetlendska mentan, og sambært Arthur Watt høvdu oljupengarnar verið til betra munandi um hetlendska mentanarlívið.
súmbol fyri eini mentan, sum er líka føroysk og líka tengd at síni egnu samtíð og sínum egna samfelag sum mentan okkara í dag. Men tað krevur, at vit nú taka við avbjóðingini og raðfesta mentan okkara fremri [...] søgunnar gongd bjóða. Mentan og samleiki føroyinga í 1890?unum, í 1950?unum og í 2002 eru ikki tey somu, men líka føroysk fyri tað. Hetta vísir okkum, at vit mugu fyrihalda okkum til mentan okkara sum nakað [...] í samtíð okkara. Vit hava í føroyskum høpi lyndi til at lata orðið mentan hava týdningin ?aftur til røturnar?. Men ein livandi mentan er ikki røtur, sum liggja niðri í fortíðarinnar moldum. Tann livandi
eyðkend við eini virknari luttøku mentan – eins og nevnt oman fyri, eini lokalari mentan (parochialism) og eini undirgivnari mentan (subject culture/koloni mentan). Lokal mentan Við tað at Føroyar liggja so [...] niðurstøðu hesum viðvíkjandi. Undirgivna mentan Eisini eru vit komin fram til, at politiska mentanin í Føroyum er merkt av eini undirgivnari mentan. Ein tílík mentan er eyðkend við eini virknari orientering [...] lítið, so kann væntast, at talan er um eitt meiri traditionelt, tætt bundið samfelag, og at politiska mentan er merkt av hesum (lokala/parochial). Eyðkennir við tílíkum mentanum kunnu vera viðurskiftir sum
ein miðil, ið ikki hevur verið mettur sum “stovureinur” sæð í mun til okkara mentan, eins og føroyski dansurin og onnur mentan ikki hevur verið mett sum hóskandi, og sum tað triðja kann talan vera um undirskot [...] Men hvar eru vit føroyingar og tey, sum skulu varða av okkara mentan og søgu, okkara fornminnum og okkara samleika? Hví sita vit í Føroyum “altíð” og bíða, til onnur taka sær um reiggj at brúka okkara [...] okkum at brúka. Føroyar hava eins og onnur lond eina ótømandi keldu av tilfari, tað veri seg innan mentan og samtíð, ið kann nýtast í filmi. Vit hava listafólk, ungdómar og fróðarfólk, ið øll uttan iva rúma
partur av okkara kristnu mentan. Men vit kunnu ikki út frá hesum siga, at allir føroyingar eru kristnir, ella at okkara land ikki eisini gevur rúm fyri fólki, ið hava aðra mentan enn ta kristnu. Men øll [...] Sambandsflokkin Tey flestu okkara munnu vera samd um, at vit byggja á og hava eina kristna lívsáskoðan og mentan í Føroyum. Hetta merkir ikki, at allir føroyingar eru kristnir, men tað merkir, at okkara mentanin [...] mentanin framhaldandi skal verða hornasteinur í føroyska sam-felagnum. Allar royndir at flyta føroyska mentan og lívsáskoðan burtur frá tí kristnu siðalæruni eru sostatt í stríð við tað, sum Sambandsflokkurin
partur av okkara kristnu mentan. Men vit kunnu ikki út frá hesum siga, at allir føroyingar eru kristnir, ella at okkara land ikki eisini gevur rúm fyri fólki, ið hava aðra mentan enn ta kristnu. Men øll [...] Sambandsflokkin Tey flestu okkara munnu vera samd um, at vit byggja á og hava eina kristna lívsáskoðan og mentan í Føroyum. Hetta merkir ikki, at allir føroyingar eru kristnir, men tað merkir, at okkara mentanin [...] mentanin framhaldandi skal verða hornasteinur í føroyska sam-felagnum. Allar royndir at flyta føroyska mentan og lívsáskoðan burtur frá tí kristnu siðalæruni eru sostatt í stríð við tað, sum Sambandsflokkurin
fyri eisini at menna tað professionella tónleikalívið. Mentan er eisini vinna, sum, um rætt verður borið at, kastar nógvan pening av sær. Náttúra, mentan og ferðavinna hanga saman. Jóan Pauli Joensen Javn [...] Vit eiga at fjálga um alla mentan og alt mentanarlív í landinum. Tað skal ikki bert ríka lív okkara, sum her búgva, og hjá teimum, sum koma higar, men tað skal eisini vera so, at yrkislistin og listafólk
