langt, um enn ikki er rokkið á mál enn, tí eitt skulu vit minnast til: »Ein tjóð livir og vísir seg í mentan síni«. Eitt er, ið hvussu so er, vist, at fáa Føroya mál til æru krevur millum annað orðabøkur, og
áðrenn føroyskt var próvtøkumál í studentaskúlanum. --- UNESCO, ST-stovnur fyri útbúgving, vísindi og mentan vísir á, at av umleið 7.000 málum, sum verða tosað í heiminum í dag, eru um 3.000 teirra at meta
dansk, enskt 10 10 10 Náttúruvísind i, støddfrøði, alis.-/ev.frøði, lívfrøði & landafrøði 10 10 10 Mentan og Samfelag , kristni, søga & samfelagsfrøði 5 5 5 Likamlig og skapandi læra , ítróttur, vallærugreinar
broyting er ávegis í føroyskum skaldskapi. Útheimurin - og her serstakliga europeisk og amerikonsk mentan - ger vart við seg í størri mun enn annars. Søgurnar eru úrslit av djúphugsni, sameindum við málsligan [...] men hon er eisini um, hvussu lætt tað er at spæla av við hendan viðbrekna og loftfima dýrgrip. Deyð mentan Tað livandi lívið mótvegis deyðari fornminnissavnsvitan er tema í »Aymée«. Eg?ið umboðar eina dynamiska [...] »Gerontiskt millumspæl« úr »Dóttur av Proteus«, og er somuleiðis um fólk, sum pynta seg við deyðari mentan og ikki virða tað spírandi lívið. Heimur teirra er eins og ein sarkofagur, og tey ferðast í deyðans
og Nobel vinnarin Imre Kertész. Hann hevur eisini roynt at lýsa tankan um, at okkara vesturlendska mentan byggir á grundreglur, sum í síni ytstu avleiðing kann enda við Auschwitz. Primo Levi er í sínum bókum [...] radikalt frávik frá tí, tað vil siga at verða menniskja. Auschwitz er ein møguleiki í okkara simenning/mentan, tí møguleikin liggur íborin menniskjans tilveru. HOLOCAUST er ikki menniskjalyndinum fremmant. Vit
megnar at berja seg ígjøgnum hópin av øðrum ferðandi, er oyggin á tremur við søgu, arkitekturi og mentan. Har eru loyndarfull slott, ævintýrakendir havar, bergtakandi holur og stór og veldig fjøll, sum [...] vælumtókt og er um at tippast av turistum, skal ein ikki vænta at uppliva eina autentiska og óspilta mentan á oynni. Til tað eru tað alt ov nógvir turistar. Tú fært Bratwurst og Grünkohl, english breakfast
soleiðis, sum hon sær út nú, verður tað eftir míni meting einki minni enn ein vanlukka fyri Havnina! Rík mentan gevur ríkt vinnulív Heldur skulu vit læra av mistøkunum og gera nakað annað, sum er nógv skilabetri [...] við annað enn at íðka ítrótt og at shoppa í frítíðini? Eg spyrji bara.... Hví skal leikluturin hjá mentan og list enn einaferð undirmetast? Óteljandi kanningar uttanlands vísa, at bara býir, sum hava eitt
bøkurnar sum heild til eina frásøgn, sum samfelagsins mongu og ymisku røddir tala ígjøgnum. Ein nýggj mentan Tann heimurin, sum hesir fleirraddaðu skaldsøgutekstir varpa ljós á, er sum heild tað nýggja samfelagið [...] tað føroyska heimið, sum tað nú er formað, lutvís nýggj betonghús, og somuleiðis inn í eina nýggja mentan og eina nýggja fagurfrøði. Á bróstunum hanga innrammað skriftstøð. Har hanga litfagrar, glinsandi
kaldarak og vinarleysur, sum Lear kongur á heiðini. Nýansan kemur ikki dagliga undir tonnina, hvørki í mentan ella politikki. Og sæð av eygum, ið síggja fá brigdir, og skoðað av heilum, sum ikki megna at hugsa [...] og, so fløkt og mótsagnarkend er søgan, lutvís helst í hegelskari andsøgn til hann ? hava føroysk mentan og føroyskur tjóðskapur ment seg og blómað sum í fáum europeiskum londum í 20. øld. Longu um ta tíðina
avtoftaðu bygdini á Skarði gekk Símun. Báðir vistu enn onki um týdningin, teir fóru at hava fyri føroyska mentan og tjóðskap. Rasmus Rasmussen varð føddur í Miðvági 13. august 1871. Ungur fekk hann samband við [...] nakað serstakt, ið háskúlamenninar løgdu seg eftir, var tað júst at læra frá sær í føroyskum máli og mentan. Símun og Rasmus gjørdu av, at teirra háttur at læra næmingarnar føroyskt skuldi vera eftir leisti