»Á fúkandi ferð gjøgnum Elduvíkslíð…«

Jens Dalsgaard

Góði Jákup Mørk,
Orðið ‘vík’ er serligt, tí tað hevur tveir formar í hvørs­falli eintali: ‘víkar’ og ‘víks’. Teir vísu eru ikki samd­ir um, ella vita ikki, hví hetta er so. Vit onnur kunnu kortini síggja, at tað er so. Tú kann royna at spyrja eitt eldri fólk, sum ikki er skúlað í formellari mál­læru um hetta, og tað iv­ast ongantíð. Tað skuldi sann­i­liga eisini talt!
Málrøkt er ikki bara at finn­a strangar reglur, sum mál­ið so skal kroystast eftir, men málrøkt er eisini at lurta eftir, hvussu tað nú eit­ur, hvussu sagt verður. Gram­m­a­tikk er bara ein fá­tæk roynd at beskriva eitt mál so frægt, sum tað ber til. Neyvan nakað mál - utt­an kanska esperanto, sum er totalt turrgelt - hevur eingi undantøk frá (høv­uðs)­regl­unum. Og tað er ein ver­u­leiki, at tungumál sjálvi eru nógv eldri enn gram­m­a­tikk. Hetta er ikki minst gald­andi fyri føroyskt, ið vaks upp sum talað mál, held­ur enn skrivað.
Eg eri sjálvur uppvaksin við eina vík: Skálavík. Vit siga: ’til Skálavíkar’ (beint eft­ir regluni), men samtíðis eit­ur tað ’Skálvíksvegurin’. Menn fara út á ’Skál­víks­hav­ið’, og tað eitur ’ein skál­víks­drongur’.
Soleiðis kunnu vit blíva við: Ein kendur maður var Hoy­víks-Líggjas, ein annar Kví­víks-Tummas. Og so ikki at forgloyma sjálvan Lor­víks-Páll, sum Sjóva­r­bónd­in yrkti um fyri meir enn 200 árum síðani. Og lurta eftir, hvussu Janus yrk­ir í 1943:

”Á fúkandi ferð gjøgnum Elduvíkslíð,
á hestbaki fór hon, føgur og fríð,
við sekstan sumrum á baki.”

Tað má sigast, at sjálvsálit bil­ar teimum málsligu ráð­gev­ar­um ikki, sum kunnu ráða til, at vegurin gjøgnum Eldu­víkslíð skal eita Eldu­vík­ar­vegur.
Nei, málsliga er navnið ’Hoy­víks­høllin’ púra rætt.
Ps. Her á leiðini siga vit Ritu­víks­vegurin og Æðu­víks­veg­urin.