Høgni Hoydal
----
Fyri góðum níggju mánaðum síðani gjørdi Tjóðveldi (og Framsókn á fiskvinnuøkinum), sum fyrsti flokkur í søgu Føroya, semjur við eina minnilutastjórn. Um týðandi og eisini sera truplar broytingar í fiskivinnupolitikki og búskaparpolitikki. Ongin flokkur hevði nakrantíð tikið slíka ábyrgd uttan at sita við landsstýrisessum og øðrum valdsfyrimunum.
Hesar fáu mánaðir í fjør, hendi meira í føroyskum politikki, enn hent var øll 8 árini frammanundan. Alt var ikki lýtaleyst. Verri enn so. Men úrslitini vóru greið:
Semjurnar útvegaðu landskassanum trísiffraðar milliónaupphæddir upp á bara tveir mánaðir.
Semjurnar áseta, at flokkarnir skulu m. a. semjast um eina varandi loysn og nýskipan á fiskivinnuøkinum viðvíkjandi fiskirættindum, gagnnýtslu, virðisøking o.s.fr..
Semjurnar kunnu fáa avgerandi týdning fyri framtíðar úrtøkuna av okkara livandi tilfeingi í havinum og fyri eina burðadygga fiskivinnu.
Semjurnar broyttu Húsalánsgrunnin, og kunnu fáa avgerandi týdning fyri føroysk húsarhald og vinnu - og hava longu hava fingið ítøkilig úrslit síggjast fyri fólk við serligum tørvi.
Búskaparligu semjurnar raðfestu ein sjálvberandi búskap, arbeiðsskapandi íløgur kring landið, útbúgving og mentan, og vendu sosialt rætt.
Búskaparligu semjurnar ásettu langtíðarætlan fyri tær størru íløgurnar í landinum, at øll amboð skuldu nýtast at lækka kostnaðarstøðið, at vit skuldu seta bankunum krøv og fáa rentustøðið niður.
Langtíðarsemjur
Semjurnar vórðu orðaðar sum langtíðarsemjur, ið skuldu røkka longur enn eitt valskeið. Og sum skuldu eftirmetast og skeivleikar rættast við samráðingum millum teir flokkar, ið høvdu undirskrivað tær.
Tjóðveldi átti uppskotini og visjónirnar aftan fyri hesar semjur og stóð - og stendur - við síni ábyrgd fyri teimum. Eisini har tað hevur kostað nógvar atfinningar og atkvøður. Tí tað er alneyðugt, at vit broyta og festa føroyskan politikk í heilt aðrar arbeiðshættir og virðir, sum fólk kunnu hava álit á. Har eitt orð er eitt orð. Og har politisk mál og mið kunnu fremjast, uttan tilvildarligan »frá hondini í munnin«-politikk.
Nú níggju mánaðir seinni sita vit við semjunum og síggja undirskrivtirnar á teimum. Føroya løgmaður hevur skrivað undir vegna Sambandsflokkin.
Úr hondini í munnin-politikkur
Men uttan orð ella eið – og uttan nakra samrøðu ella fráboðan – hevur løgmaður slept hesum semjum og undirskrivaðu avtalum. Ístaðin er hann gingin beint ímóti hugsjónunum og ætlanunum aftan fyri semjurnar. Og vit hava aftur fingið ein politikk, har ein lítil meiriluti trumlar ófyrireikaði uppskot ígjøgnum tingið. Í roynd og veru er talan um eitt einflokkastýri, har bert ein flokkur í samgonguni fær síni seráhugamál framd.
Og vit sita nu aftur - komin út í februar mánað – og ongin veit, hvat vit hava halda okkum til á til dømis fiskivinnuøkinum. Vinnan bíðar eftir, hvat fer at henda. Útmeldingarnar eru ymiskar frá samgonguflokkunum. Alt er aftur vorðið ein spurningur um at sita við valdið og sjussa seg fram til loysnir frá degi til dags.
Hví eru semjurnar brotnar og kastaðar burtur?
Tað hevði verið áhugavert at fingið eitt svar frá løgmanni, um hví hann bara hevur slept undirskrivaðum semjum. Og hví hann aftur vil hava eina politiska skipan, har álit, virðing og langtíðarmál verða máað burtur.
Er tað veruliga so, at tað er tilvitað, at semjur og avtalur eru bara spæl fyri gallarínum, og at fólk skulu støðugt missa álit á politisku skipanina?
Tí hvørjum gagnar tað, uttan teimum, ið siga, at vit megna onki sjálv og at onkur annar skal stýra og eiga okkum? Og teimum, ið vilja hava dagligar valdsdystir uttan nakrar reglur, har seráhugamál kunnu vinna?
