ail/at-verja-umhvoervid-snyr-seg-um-eina-hugburdsbroyting "Okkara ríku Føroyar skulu ríka bæði ung og eldri" https://in.fo/news-detail/okkara-riku-foeroyar-skulu-rika-baedi-ung-og-eldri "Eg eri eyðmjúkur [...] Missa vit ríkisstuðulin, fara Føroyar av knóranum – ella vit fara ikki at eiga til mat í munnin til okkara børn og okkum sjálvi. Men, soleiðis er veruleikin ikki. Tað vita øll, og tað vita eisini afturha [...] taka ímóti pengum úr einum landi, sum ikki er ríkari enn vit. Tá veitingin ikki longur er partur av okkara dagliga samfelagsrakstri, nýtast vit ikki at semjast um at skipa Føroyar sum lýðveldi í somu løtu
stjórnin í 1946 gav okkum loyvi til at fáa. Av tí at okkara vinnulívsmenn hava verið slíkir úrmælingar á sjógvi, eins og á landi, er kredittur okkara í so høgum metum, at vit kunnu selja landskassalánsbrøv [...] ng av tí ríkismarki, sum var Danmarkar og Føroya millum sambært altjóða lóg. Nú høvdu vit fingið okkara egna landskassa, eins og danir høvdu sín. Nú var spurningurin, hvør dugdi betri at húsast – føroyingar [...] Tá vit í 1946 samtyktu at fáa okkum sjálvstýri, var hetta tal nógv minni enn hjá dønum. Men hóast okkara forfedrar tá vóru so fátækir, tordu teir at leypa av rókini sum lomvigarpisan. Teir ivaðust ikki
Starvsfólkini á m.a. dagstovnum, í heilsuverki, á serøki, á eldrøkinum eru okkara bulur - hesi eru tey, sum tryggja, at samfelagshjól okkara mala - tað sóu vit meira enn nakrantíð í koronatíðini. Tá námsfrøðingar [...] eingið, sum í sínum uppruna er ogn hjá okkum øllum føroyingum, hvussu vit verja okkara náttúru, hvussu vit skipa okkara bústaðarmarknað o.s.fr. Og heilt ítøkiliga hjá tí einstaka – fái eg eina løn, sum [...] skattalættar ella hjálparpakkar. Tískil skulu vit hava sum mál, ikki at uppbyggja strukturella ójavnvág í okkara samfelag. Vælferðartænastur eru tað, sum vit øll hava ella fara at hava tørv á. Vit vilja, at tey
– hetta er jú okkara "grundlóg", sjálv stýrisskipanarlógin, sum skal broytast, og her eru ómetaliga prinsipiellir málsligir spurningar, sum talan er um. Spyrji meg sjálvan, hvussu okkara háttvirda Løgting [...] flokspolitikk at gera, men byggir á mínar málsligu førleikar og mín djúpa kærleika til føroyskt mál – okkara kæra móðurmál, sum eingin uttan vit føroyingar hava áhuga í at verja! Men tá ið Løgtingið nú ætlar [...] málfrøðilig og søgulig aspekt! Grátiligt! Og hvussu við sjónarmiðunum hjá Bárði Larsen, einum av okkara fremstu løgfrøðingum, sum í væl grundaðum skrivi vísir á, at tað er óneyðugt at broyta stýrisski
vitan og skil. Samdur ella ei kann hon vera grundarlagið undir einum hugkveikjandi kjaki, sum okkara samtíð, okkara samfelagi og heiminum tørvar. Fólkasamansetingin og eftirlønaraldur. Fólkasamansetingin í [...] tykkum saman og taðið soleiðis, at hetta verður eitt land, ið hýsir og vil hýsa okkara yngru og eldru borgarum, ja, øllum okkara borgarum. Tit eru tey einastu, ið kunnu og skulu loysa tað málið! [...] hava lítlan pening um hendi, standa bara og hyggja at, meðan tann vælbjargaði ovetur seg. Mong av okkara ungu, ið vit hava tikið okkum av tey fyrstu árini, eru farin uttanlands at nema sær útbúgving, men
sær til heimstað okkara, men í staðin koma tær at standa sum ein skendsil, ein skammplettur og ein døkkur varði yvir, hvussu illa vit føroyingar kunnu fara við fagurfrøðuligu virðum okkara. Afturat hesum [...] um at gera okkum tann beina, at verja okkum og eftirkomarar okkara ímóti størstu skemdargerð ið er í umbúna ímóti okkum, síðani forfedrar okkara tóku land her fyri 1500 árum síðani. Við vón um góðsemi J [...] fram til hendan dag. Tað sigur seg sjálvt at vit sum liva og virka her, kenna søgu og lív forfedra okkara, hava sterkar kenslur fyri hesum vælsignaða staði undir Guðs himni. Tí hava eisini størsti parturin
vánaligu støðuna hjá okkara botnfiskastovnum. Heldur enn at gjørt neyðugar tillagingar og veruliga roynt fiskidagaskipanina, sum hon var ætlað, hevur okkara politiska skipan klára at gjørt okkara fiskivinnuskipan [...] viðvíkur kunnu vit staðfesta, at henda skipan eftir meira enn 20 árum ikki hevur megnað at fingi okkara fiskastovnar á tað støðið, sum teir hava verið og áttu at verið. Um tað er skipanin, sum er torfør [...] Tað, sum kundi verið áhugavert at vita við broytingini frá kvotum til fiskidagar er, hvussu høvdu okkara fiskastovnar verið fyri um vit høvdu eina kvotaskipan? Henda spurningin kunnu vit bara gita um,
so fingu Else og Poul Johan saman børnini Andrew og Hervør. Leiðir okkara bera saman Poul Johan var 15 ára gamal, tá ið leiðir okkara bóru saman. Hetta var í 1965. Birgit og eg vóru nýgift og kallaðu ungfólk [...] kenna ættaruppruna sín og bygdarmentanina. “Hin deiliga Havn...” Soleiðis yrkir skaldið um høvuðsstað okkara, Havnina, ið eisini gjørdist barndómsborgin hjá Poul Johan, sum hann ongantíð hevur gloymt, men altíð [...] andaligu tænastuni. Poul Johan og eg hava havt so mangt gott saman, ikki minst saman við samverkamonnum okkara í ár so mong: Hjørleif Vang, Páll á Lakjuni, Jógvan Páll Sevdal og Osmundi Justinussen. Ótald eru
einoygdur. Og hetta evnið er mikið áhugavert og sera týdningarmikið fyri okkara fólkaræði, men eisini fyri okkara mál og stigið í okkara kjakmentan. Men fyri at fáa yvirskot til at leggja okkum eftir dygd, [...] grundkor til annað land, har onnur enn okkara egnu skulu vinna sær til lívsins uppihald við teimum førleikunum, tað krevur at gera eitt blað (ella bók) á okkara tungmáli? Uttan at vera serkøn innan prent [...] fakligum førleikum í undirstøðukervinum samstundis? Eg fái hugasamband til søguna hjá spinnaríum okkara – tey eru øll uttan Snældan steðgað við sínum virksemi, og mong eru vit, sum spyrja okkum sjálvi:
Hann tosar okkara niður og norð áðrenn dysturin er byrjaður. Tað er í ordan at verða realistiskur og ikki leggja óneyðugt trýst okkara spælarar, men tað má bara ikki enda við, at okkara ikki trúgva [...] byrjaður, so vísti Philipp Hosiner og restin av eysturríka álopinum skjótt og gott álopsspæl, sum okkara als ikki megnaðu at verja fyri. Tvær ferðir mátti Gunnar Nielsen gera stórbjargingar fyri at halda [...] verið størri. Skjóta spælið á miðvøllinum og nógv flytingarnar í álopinum gjørdu stóran skaða fyri okkara, sum fleiri ferðir ikki megnaðu at sendar einfaldan boðskap um hvør skuldi dekka hvønn. Tá so royndasti