Nógv hevur eisini verið tosað um, hvussu oljuvinnan og nógvu útlendingarnir fara at ávirka føroyska mentan. Ein partur av mentanini er málið, men tað verður mestir ikki soleiðis, at útlendingarnir fara at

politikkarum at bera so í bandi, at henda nýggja vinna fær so lítla negativa ávirkan á okkara umhvørvið, mentan, vinnu, arbeiðsumstøður og búskap sum gjørligt. Hetta seinasta er í sjálvum sær ein risaavbjóðing

til eina raðfesting, har vit bæði hava ein oljugrunn, men eisini seta pening av til útbúgving og mentan. Hesi bæði eru sera avgerandi fyri, at fólk kunnu støðast her á landi, og samstundis eru tað hesi

gransking og mentan her á landi. Herfyri varð avtala gjørd millum tey bæði stýrini um, at verkætlanir, sum Oljumálastýrið umsitur ella veit um, og sum snúgva seg um útbúgving, gransking og mentan, skulu koma [...] viku um ávikavist olju og mentan. Hóast her er talan um tvey ymisk øki, so heldur hann tað er áhugavert at merkja sær, at hesar báðar umrøður koma um somu tíð, tí olja og mentan hava nakað við hvørt annað [...] Olja og mentan Nú fyrst eitt mentanarálit er lagt fyri tingið og síðani eitt oljuálit eisini hava vit hitt báðar landsstýrismenninar á økinum og spurt, hvussu teir halda, at hesi bæði økini kunnu samstarva

verju av náttúruni, varðveitan av bústaðarmynstrinum, útbúgving/vísind, sum er lykilin til framburð, mentan so sum leiklist, rithøvundar og varðveitan av okkara identiteti, sømulig kor til tey eldru og veiku [...] attraktivt at búgva í útjaðaranum. Júst hetta er ein týðandi táttur, tá talan er um at verja okkara mentan. Annars undrist eg viðhvørt á, hvussu lítið orðaskifti higartil hevur verið um Føroyar og framtíðin

samfelagið, mál og mentan. Føroyski stjórin hjá BP, Hjarnar Djurhuus setti sær longu tíðliga sum málsetning at upplýsa útlendsku oljufeløgini um føroyska samfelagið og mentan og at læra tey so frægt av [...] Olja og mentan Nú nærkast fyrstu leitingini eftir olju og gassi á føroyska landgrunninum eru oljufeløgini farin undir fyrireikingarnar, og er ein partur av hesum fyrireikingum kunnleiki til føroyska samfelagið [...] til Aberdeen, har hann undirvísir í føroyskum máli og annars greiðir oljufólkunum frá føroyskari mentan, siðmenning og søgu. BP-fólkini hava umleið 4-6 undirvísingartímar um vikuna og sjálvur heldur Tórður

sum oljuævintýrið kemur at ávirka okkara samfelag. Vit eiga eisini at sláa manngarð um føroyska mentan og okkara siðaarv. Oljuvinnan kann gerast eitt vandamál fyri føroyska samfelagið. Tí eiga vit at [...] vinnugreinar, soleiðis at hesar ikki hvørva í oljudíkinum, og tað sama vilja vit gera viðvíkjandi okkara mentan og siðaarvinum. Á valinum 30. apríl eiga tit at taka undir við hesum politikki. Tað gera tit við

teirra. Feløgini eiga ikki at kunna hóreiggja sær, sum tað passar teimum, oyðileggja okkara náttúru, mentan, vinnumynstur, og fara avstað við okkara ríkidømi, so at vit at enda standa eftir við ongum uttan

Útlendsk ávirkan á okkara mentan er ikki altíð av tí ónda, sum summi annars tykjast at halda, sigur Suni á Dalbø. Sum dømi um at útlendsk ávirkan á rótfesta føroyska mentan kann hava gagnlig árin nevnir [...] Stóri spurningurin er, um føroysk mentan er nakað sum yvirhøvur skal verjast, og um hetta yvirhøvur er gjørligt. Tað haldi eg ikki, tí hvussu verjir man í grundini eina mentan? Man kann gera føroyskan dans [...] til tað betra, sigur Suni á Dalbø, samfelagsfrøðingur. Her hugsar hann ikki um »hámentanina« ? ta mentan sum livir í listini ? men um ta botnføstu fólkamentanina, sum kemur til sjóndar í tí háttinum, sum

eina hóming av, hvussu stóra ávirkan ein veldug oljuvinna kann fáa á eitt lutvíst lítið fólk, tess mentan og umhvørvi - uppá gott og ilt - so er rætt at hyggja aðrar vegir enn bert til Norðsjóvarlondini [...] snúð seg um teknikk, trygd og fysiskt umhvørvi, so snúði Alaskavitjanin seg meira um menniskju og mentan í einum oljuhøpi. Tó er rætt at gera vart við, at ein komandi oljuvinna í Føroyum fer neyvan at líkjast