broytt, so blaðið nú kom at eita Tíðindablaðið Sosialurin. Hetta var helst fyri at leggja dent á, at blaðið var eitt tíðindablað heldur enn eitt politiskur boðberi. Hesi 25 árini síðani 1982 er [...] áttatiárunum – tá kreppan fór at kennast – máttu stig takast til tess at standa í móti minkandi inntøkunum. Í staðin fyri at repa seglini, valdi leiðslan á Sosialinum heldur at økja um útgávutalið úr [...] Í dag eru liðin 75 ár síðani, at fyrsta eintakið av Sosialinum var á gøtuni í Havn. Hetta var tann 24. mai í 1927. At Sosialurin varð til má sigast at vera eitt beinleiðis úrslit av politisku støðuni
Johan so illur um, at hann straks eftir kallaði tað ”moralskt streymslit”, ”dalandi samvitsku” og ”feikleika”. Logikkurin hjá honum var, at tað, at fólk átalaðu ótangarnar, merkti, at tey hildu tann ”blóðuga [...] juni sigur hann, at føroyingar áttu at lært seg at skyna á hvussu tingini hanga saman og síggja tann samansetta veruleikan, tí ”fólkaræðið skal ikki alt vera á útsíðuni og bert duga til at umbera fordómar [...] tað: ”Í Várharrasa navni tey vilja, / At vørpini fara at skilja, / hvussu fimta boð ger, / tann forstýraða mer, / at friður skal ongantíð valda.”. Fimta boð sigur, at ”tú mást ikki sláa í hel”. Tað er ikki
skattaborgaranum at taka upp… Vit mugu ongantíð gloyma, at tað vóru loysingarkreftir í løgtinginum og úti í Tinganesi, ið framdu hesar óbótagerðir móti Føroya fólki, og at orsøkin til, at samgongan skrædnaði [...] fenaður og fuglur at vera rávøra. Sum smádreingir plagdu vit at keypa royttan lunda úr tættleypi frá nólsoyingum niðri á Kongabrúnni; 20 oyru fyri hvønn fuglin. Eg veit einki um, at tað var rávøra úr Nólsoy [...] smærru bygdunum? Tað er nú einaferð so, at um vit ikki trívast, har vit eru, kann tað gerast neyðugt at flyta aðrastaðni at búgva. Klandur og kegl er ikki óvanlig orsøk til slíkar fráflytingar. Í løgtinginum
kundi vita, hvussu hetta fór at ganga, áðrenn borað varð, men tað at myndugleikarnir vóru so mikið framskygnir, at teir søgdu, at vit mugu hava hesi økini við eisini fyri at fáa tey kanna eisini, er nú [...] er henda avtala við at koma undir land. Hósdagin komandi verður hon undirskrivað í Oljufyrisitingini. Sigurð í Jákupssstovu sigur, at tað er sera gott, at hetta hendir, soleiðis at hesar skyldurnar verða [...] neyðugir brunnar fyri at fáa tað vitan man skal hava fyri at kunna fara víðari í føroyska økinum. Og haraftrat kemur, at tað er virksemið beint hinumegin markið, har vit vita, at ikki færri enn tríggir
Rasmussen. Hann slær fast, at tað er bara fólkið í Føroyum, sum kann seta krøv um at demokratisera okkara rættindi í føroyska samfelagnum. Hann vísir á, at tað ikki ber til at tosa um, at vit øll eiga rættindini [...] verri enn erlig rasisma. At hata ein nekara tí at hann er svartur er ein erlig søk, tí at ein slík rasisma er grundað á býttleika og óvitan. Men at siga seg elska bøssan, men at hata hansara synd, hansara [...] fatað tað sum strævið, at mamma og pápi vóru noydd at flyta so ofta. Hinvegin var tað eitt sindur strævið ikki at vita, hvaðani tú stavaði . Allir mínir javnaldrar kundu siga, at teir vóru frá einum ávísum
til, at børn fara í skúla eitt ár fyrr enn nú Fólkaskúlaráðið hevur sín fulla rætt til at halda, at so skal vera, men vit mugu eisini vænta av einum ráði - mannað við serkunnleikanum á økinum - at ráðið [...] hugaheiminum hjá Fólkaskúlaráðnum. Løgið at hugsa sær, at okkara forfedrar hava ligið við áttamannafarinum í ódn á Norðurhavinum og rópt: “Gevið okkum eina bók at lesa, so vit vinna upp land aftur”. Sjálvandi [...] dagstovnaøkinum - tað bendir øll gransking á. At koyra børnini í skúla eitt ár fyrr, fyri at tey skulu læra at lesa fyrr, gevur tískil ikki meining. Øll gransking vísir, at tað er ikki spurningurin um nær børnini
býttari enn so, at teir vóru nóg realistiskir til at vita, at vildi Danmark ikki geva okkum loysing, so vildi føroyski veljarin tað hvaðna minni, tí var bara eitt at gera ? tað var at lokka, lumpa og lirka [...] hoydalsmeting yvirfyri hesi ósympatisku pengaavpressing, ja, so fara menn hálvgrátandi út í verðina sum lippandi smádreingir at forklaga fyri ST við bønarskrivi! Vert er at hava í huga, at størri hjálandaveldi [...] um siði áttu løgtingsmenn at havt høvi til at úttala seg í slíkum álvarsmáli! Ella er tað so spinnandi galið, at embætismenn hava verið undir trýsti og vórðu tvingaðir til at fara útum sína náttúrligu
merkiligast var tað, at eingin mælti ímóti henni. Kann vera, at onkur kann kasta mær fyri, at tað, ið her verður sagt, minnir um tvísøgn ella tautologi. Men ein hevur eina kenslu av, at smásinni av hesum [...] kristne tro. Og derfor kan vi nøjes med at tage hatten af, når vi går i kirke. Vi behøver ikke også at tage hovedet af. Men det kan måske lykkes at lade være med at indlade sig som da døgnfluehunnen sagde [...] ein íslendsk kvinna her í Havnini. Hon hevði hesi evni, sum mangur íslendingur fær í vøggugávu, og sum ger hetta fólkið til eina tjóð av skaldum: at duga at varnast tað, sum balist millum heims og heljar
ósømuliga at. Men henda søga stendur ikki at lesa í nakrari bók. Eingin søga/dokumentation verður skrivað, fyrr enn síðsta síða er »skrivað« í søgu teirra (dana) í hesum sambandi. Her er mín metan, at danskir [...] føroyska málið sum skúlamál og innførdu danskt, at vit fingu loyvi at tala føroyskt innan kirkjugátt í 1939? Kreppan í 92 átti at lært okkum okkurt um hesi viðurskifti. M. a. fyrrverandi tjóðbankastjórin [...] Danska ávirkanin hevur sett síni merki bæði her heima og í Grønlandi. Tað at lýsa donsku ávirkanina kann sjálvandi gerast við at hyggja at føroyskum viðurskiftum. Men her endar søgan ikki. Kanska kann søga okkara
bendir okkurt á, at longu her flytir bókin seg frá at vera ævisøga til at vera ein æviskaldsøga. Hendan seinra má hava ein pall at standa á – fyri at fáa kabalirnar í søgugongdini seinri at ganga upp. Tí [...] hugskotinum, at bóltkringi Finn Laudrup, faðir at brøðrunum við sama eftirnavni, átti at verið settur í eitt nýskipað alment starv sum alingargreðingur (avlshingst) við einum endamáli, at seta so nógvar [...] adrenalin verður brúkt í strembanini eftir at vinna. Har er bara eitt fokus. Ikki er neyðugt at vera serliga væl vitandi um fótbólt fyri at kenna lagnurnar, eftir at hendan orkan ikki longur kann brúkast á
