Jógvan á Lakjuni stríðst fyri at steðga ætlaðu broytingum í hjúnabandslógini. Í fyrispurningi til løgmann nýtir hann grundgevingar hjá Tjóðveldi í eini roynd at fáa lógina til fólkaatkvøðu.
Á tingfundi týsdagin samtykti løgtingið, at løgmaður skal svara soljóðandi fyrispurningi frá Jógvani á Lakjuni:
1) Er ætlanin hjá løgmanni, landsstýrinum og samgonguni í tí uppskoti til stjórnarskipan, sum verður borið í tingið í næstum og eftir ætlan verður sent út til Føroya fólk at taka støðu til, at halda fast við orðingarnar um fólkaatkvøður, har ein minniluti, t.d. ein triðingur av Løgtinginum, 11 tingmenn, ella kanska tríggir fimtapartar, 14 tingmenn, kunnu krevja eitt mál til fólkaatkvøðu, aftaná at tað er samtykt í tinginum?
2) Um hetta er ætlanin, hvussu kann løgmaður so saman við hinum samgonguleiðarunum við óskalaðum trúvirði leggja eitt slíkt uppskot fyri tingið og senda Føroya fólki tað til fólkaatkvøðu, tá ið somu flokkar síðst í apríl mánaði í ár púrasta skúgvaðu til viks eitt ynski frá ikki minni enn 16 tingmonnum ella 48,5 prosentum av Løgtinginum um at fáa málið um hjúnabandslógina út til fólkaatkvøðu?
Í viðmerking til fyrispurningin vísir Jógvan á Lakjuni á, at samgongan hevur boðað frá, at fólkaatkvøða skal verða um eina nýggja stjórnarskipan næsta ár, og sum skilst, verður arbeitt við at leggja uppskot um hetta fyri tingið í næstum.
– Í arbeiðinum um nýggja stjórnarskipan, sum hevur vart í mong ár, og eisini í uppskotum, sum áður hava verið fyri á tingi í hesum sambandi, hevur í einum stykki undir "lóggávumannagongd" verið skotið upp, at til skal bera hjá einum triðingi av Løgtinginum at krevja lóg lagda til fólkaatkvøðu nakrar dagar eftir, at hon er samtykt.
– Eisini hevur verið skotið upp, at fimtan prosent av veljarunum, ið hava valrætt til Løgtingið, kunnu krevja mál lagt til fólkaatkvøðu, sigur Jógvan á Lakjuni.
Hann sigur víðari, at onkur av samgonguleiðarunum hevur verið serliga heitur talsmaður fyri hesum uppskotunum, og í seinasta valskeiði, 30. januar 2014, legði formaður Tjóðveldis fram uppskot (Løgtingsmál nr. 68/2013) um at fáa henda møguleikan fyri fólkaatkvøðu inn í núverandi Stýrisskipan Føroya.
– Sami formaður segði eisini tá, at tá ið hann kom í leiðslu landsins, fór hann, hóast tað ikki var lógarfest, at praktisera hetta beinanvegin soleiðis, at um ein triðingur av løgtingsfólki ynskti tað, skuldu tey fáa mál til fólkaatkvøðu, um tey hildu tað vera so mikið týdningarmikið. Tað vil siga, at hann lovaði, at tá hann kom til valdið, so fór hann straks at virka eftir hesum uppskotunum, siugr Jógvan á Lakjuni.
Aksel V. Johannesen, løgmaður, sum tá var tingmaður og framsøgumaður Javnaðarfloksins, hevði eisini orðið, tá ið hetta mál var til 1. viðgerð tann 12. februar 2014, og hann var rættiliga positivur fyri uppskotinum, men helt, at kanska hevði tað verið betri, um tríggir fimtapartar ella 14 tingmenn heldur enn 11 skuldu til fyri at fáa eitt mál til fólkaatkvøðu.
– Í vár var kollveltandi broyting í hjúnabandslógini til viðgerðar á tingi. Talan var her um eitt sera prinsipielt mál. Eitt mál, sum gjørdi upp við eina aldargamla siðvenju og treiv djúpt inn í føroyska virðisgrundarlagið. Tí var upplagt at spyrja fólkið, áðrenn hetta sera álvarsama mál fekk gildi, sigur Jógvan á Lakjni.
– Ein samgongutingmaður legði eisini broytingaruppskot fyri tingið um fólkaatkvøðu, men bleiv tíverri eftir øllum at døma kroystur til at taka uppskotið aftur.
Broytingaruppskot varð kortini av øðrum lagt fyri tingið, har skotið varð upp, at málið ikki skuldi koma í gildi, fyrrenn tað hevði verið til fólkaatkvøðu.
Jógvan á Lakjuni vísir á, at tá ið atkvøtt varð, var ikki bara ein triðingur ella 33,3 prosent fyri! Heldur ikki vóru bara 3/5 ella 14 tingmenn fyri. Nei, her vóru heilir 16 tingmenn av 33 ella 48,5 prosent av Løgtinginum fyri at senda málið út til fólkaatkvøðu og at spyrja Føroya fólk, um tað tók undir við hesi kollveltandi broyting.
– Men nú hoyrdist einki frá teimum, sum høvdu lovað nakað annað góð tvey ár frammanundan. Tað, sum undrar undirritaða, er, at samgongan eftir øllum at døma nú ætlar at biðja Løgtingið og Føroya fólk taka undir við nøkrum, sum samgongan sjálv ikki tekur undir við, og sum hon hevur prógvað, at hon ikki vil praktiserað, sigur Jógvan á Lakjuni.
