LIST OG STUÐUL
Hanni Bjartalíð er ein av ungu og evnaríku føroysku listarmonnunum. Hann hevur búð í Finlandi seinastu átta árini, men listin hjá honum er javnan at síggja á framsýningum í Føroyum. Hann sýnir eisini nógv fram í Danmark, har meginpartuirn av søluni hjá honum er.
Í dag arbeiðir hann burturav við list síni, og tað er umvegis sølu av málningum og grafikki, at hann fær til dagin og vegin.
Hanni heldur tað vera sjálvsagt, at listafólk skulu stuðlast av tí almenna.
? Eg havi klárað meg uttan serstakan almennan stuðul, men eg haldi avgjørt, at tað er neyðugt við stuðli til listafólk. Starvslønir kunnu gera, at listafólk fáa hug at endurnýggja sína list, royna nýggjar leiðir og ikki hugsa so nógv um, at verk skulu seljast í eina tíð, heldur Hanni Bjartalíð.
? Eg haldi ikki, at møguleikarnir fyri at fáa stuðul í Føroyum eru generelt verri enn aðrastaðni, men meðan føroyingar nú leggja seg eftir at lata starvslønir, eru tað fleiri møguleikar at fáa stuðul til serstøk projekt uttanlands. Hesum kundi tað verið meira av í Føroyum, tí tað hevði gjørt møguleikarnar fyri serligum framsýningum í Føroyum og uttanlands betur.
Listin kann gerast ein marra
Hanni Bjartalíð, sum er føddur og uppvaksin í Klaksvík, hevur fingist við list burtur av síðani 1992, tá hann av fyrstan sinni flutti til Finlands. Tá fór hann á listaskúla í Kokkola. Har las hann og málaði í trý ár. Tá hann var liðugur við lesnaðin, flutti hann til Helsinki at búgva.
Eftir tvey ár í finska høvuðsstaðnum, flutti hann til býin Lahti, har hann framvegis býr. 100.000 fólk búgva í býnum, sum er meira kendur fyri dopinggølurnar millum finsku ítróttarfólkini á olympisku vetrarleikunum, enn fyri list. Finsku skífólkini komu úr Lathi, har umstøðurnar at venja skílop eru framúr góðar.
Hanni hevur nú atelier í einum kjallara í einum íbúðarblokki, og har brúkar hann meginpartin av degnum til listarligt arbeiði.
? At liva av listini er ein dreymur, men tað kann við hvørt gerast til ein marrudreym, tí tú verður allatíðina noyddur at gera og selja listarverk. Við hvørt fái eg kensluna av, at eg framleiði eina vøru til eina handilsmiðstøð, men soleiðis eru treytirnar, tá tú skalt liva av listini og ikki enn kann taka nógvar pengar fyri hvørt verk.
? Við hvørt kennast hesar umstøður sum ein forðing, tí eg verði noyddur at arbeiða allatíðina, og tá eru ikki altíð stundir at eksperimentera og royna nýggjar leiðir.
? Tað nýtist ikki bara at vera ein vansi at verða noyddur at mála nógv, tí kravið um at lata nógvar málningar til framsýningar ger, at tú verður noyddur gera nakað í løtum, tá tú ikki kennir teg inspireraðan, og tað kann tað stundum koma okkurt óvæntað og gott burturúr, sigur hann.
Stuðul kann flyta listina
Men fyri listarfólk sum hann kundi verið áhugavert at fingið eina starvsløn í eitt ávíst áramál.
? Tað kundi til dømis givið listarfólkum sum mær møguleikan at endurnýggja meg eitt sindur, at roynt nýggjar leiðir, og at sloppið eitt sindur burtur frá tí vanliga gerandisdegnum. Soleiðis rokni eg eisini við, at nógv føroysk listarfólk hugsa, og tí eru starvslønirnir til listarfólk eitt gott hugskot, sigur Hanni Bjartalíð, sum tó ikki hevur søkt nakra starvsløn.
? Tað er umráðandi, at starvslønirnar ikki ganga yvir ov langt áramál. Aðrastaðni ber tað til at fáa nógv ár í almennari starvsløn, men í Føroyum er tað í mesta lagi trý ár, og tað er gott. Tað skal heldur ikki gerast ein koddi hjá listarfólkum, at tey eru tryggjað við almennum pengum í nógv ár.
Hanni Bjartalíð heldur, at listarfólk hugsa ikki um at fáa nógvar pengar burturúr síni list, men klára tey seg so nøkunlunda, so eru tey fegin um tað.
? Um tú ætlar tær at forvinna nógvar pengar, so skalt tú finna upp á okkurt annað, enn at fara at mála. Fyri tey flestu listarfólkini er tað galdandi, at tey klára seg so nøkunlunda av tí, sum tey selja, men tey gerast als ikki rík av at fáast við list, og tað er heldur ikki ætlanin.
? Listarfólk hugsa ikki fyrst og fremst um at forvinna pengar, listarfólk eru vanliga meira idealistisk enn so, og tað er eisini neyðugt, um tú skalt fáast við list burturav. Tú veitst ongantíð, hvussu nógvar pengar tú hevur at ráða yvir, men tað eru treytirnar, sigur Hanni Bjartalíð.
Hann heldur, at almennur stuðul skal ikki breyðføða listarfólkum, men skal vera eitt amboð, sum virkar fyri at listarfólk kunnu fornýggja seg, at tey kunnu fáa øðrvísi arbeiðsumstøður í eina tíð, og tað harvið kann flyta listina og verða henni at frama.
