Áhugaverd bók við gomlum havnarmyndum

- Fotografiið man vera kom­ið til Føroya í 1860 ella har á leið, og tær myndir, sum eru í bókini (Traðkaðu fólk­i­num slóð, hjá Finni Jo­han­sen), eru frá teirri tíðini og fram til umleið ár 1900

Soleiðis sigur høvundurin í inn­ganginum til bókina.
Myndirnar eru sostatt um 100 til 150 ára gamlar. Meg­in­partin av myndunum hevur hann við vælvild frá Tórshavnar Býarsavni, Før­oya Fornminnissavni og Mat­r­ik­ul­stov­uni fingið loyvi til at prenta, men eisini nakr­ar frá øðrum almennum stovn­um og einstaklingum. Mynd­irnar úr savninum hjá Tórs­havnar Býarsavni eru mill­um teirra, sum savnið fekk frá Frants Restorff á Grafia. Mynd­ir­nar úr savninum hjá Matr­ik­ul­stov­uni eru millum teirra, Gen­er­a­l­staben tók, tá teir máldu Før­oyar upp frá 1890 ár­u­num.
Finnur Johansen sigur, at sum vera man er tað ikki so lætt at fáa uppspurt, hvør hev­­ur tikið ymsu myndirnar, men greitt er, at H. C. Müller, sýsl­u­maður, 1818-1897, tók í sínari tíð nógvar myndir. Á fleiri av myndunum síggjast ferð­a­mannaskip hjá DFDS á vágni, 1982-1910, tí er ikki ó­hugs­andi, at útlendingar við ferð­a­mannaskipunum hava tik­ið nakrar myndir.
Í bókini eru einar 175 havn­ar­mynd­­ir - tær flestu tiknar niðri í gomlu Havn­ini, sum í størstan mun fevndi um Eystaru vág og Reynið.
Stóra myndin her á síðuni vís­ir býlingin vestanfyri, sum varð bygd­ur seinast í 19. øld. Fyri tann, ið hevur kunnleikan, ber væl til at tíð­ar­festa eina slíka mynd. Og Finn­ur Jo­hansen kem­ur so­leiðis fram til, nær mynd­in er tikin:
- Tað er eftir at bygt er upp í húsini á Dunga í 1893, men fyri tað, at fimleikarhøllin hjá Realskúlanum varð bygd í 1897, og áðrenn Skibsted í 1899 bygdi pakkhúsið í Punt­a­num. Hetta pakkhús varð bygt upp í Munkastovuna út ímóti Skinnaraskeri. Hús­a­rað­ið fremst á myndini eru nið­astu húsini vestan fyri Trónd­ar­gøtu og niðan fyri Dr. Jac­ob­sen­s­gøtu.
Á henda hátt fer hann gjøgn­um allar myndirnar í bókini. Og tað er sera áhugavert hjá teim­­um sum kenna til og hava á­­huga fyri gomlu Havnini. Tórs­havnar Kommuna gjørdi í sín­ari tíð eina ferð í átta­ti­ár­u­num - kanska Finnur Johansen eig­­ur sín lut í tí - eitt stórt ar­­beiði við at seta nøvn á hús­­ini í gomlu Havnini. Hetta hev­­ur havt stóran týdning, og eru fólk aftur farin at brúka nøvn­­ini, sum annars høvdu ver­ið gloymd.
Kommunan hevur brúkt kort­­ið hjá J. C. Poulsen, blikk­in­­sláara frá 1867 sum grund­ar­­lag. Á hesum korti síggj­ast nøvn­ini á útvið hálvt­triðj­a­hundr­að húsum í Havn.
Men tað er nú so, at hús skifta nøvn. Ofta vórðu hús tik­in niður, flutt aðrastaðni, ella tað at húskið flutti úr ein­um húsi í annað. Soleiðis hev­ur tað uttan iva verið í allar tíð­i­r. Tí eiga vit eisini at hava virð­ing fyri tí, at summi hús hava skift navn - eisini eftir 1867.
Myndin høgrumegin her á síð­uni sýnir smoguna millum Nýggjustovu og Baianstovu. Bai­anstova eru fremru hús­ini høgrumegin. Tá Hans Jac­obsen í 1877 seldi gomlu Bai­anstovu, sum stóð niðri á ósanum til Jørgen Bech & Sønner, fekk hann hesi hús­ini, sum fyrr bóru navnið Gutt­a­stova í býti. Men síðani 1877 hava tey verið rópt Bai­an­stova. Gamla Baianstova varð tik­in nið­ur, og pakkhús bygt á stað­num. Hetta pakkhús varð ong­an­tíð kallað Baianstova - men øk­ið varð rópt á Baia­grund.
Tað var Jacob Lützen, sum var fyristøðumaður hjá Jørgen Bech & Sønner, og hann stóð fyri handlinum. Hans í Baian­stovu var mammubeiggi Jacob Lüt­zen.
Ein onnur søga er, sum knýtir seg at Baianstovu. Tað var tá kong­­­a­vitjanin var í Havn beint fyri ólavsøku í 1874. Christian IX og Valdemar prinsur vóru á veg til Íslands til 1.000 ára hald­­ið fyri landnáminum.
A. C. Lützen, lærari, sum var pápi Jacob Lützen og ætt­­faðir alla Lützenættina í Før­­oy­um, skuldi halda røðu fyri kongi. Meðan hann tal­ar, fell­ir hann um deyður. Kong­ur loftar honum, og hann verð­­ur borin inn í Baianstovu - hig­ana kona hansara, Eva Mar­g­retha var ættað. Sum tað sæst á myndini niðanfyri, var heiðursportrið gjørt millum Bai­­an­­stovu og Geilina.
Anna Evensen, sum var dótt­­ir Andreas Christian Lüt­­zen og gift Jens Christian Ev­­en­sen, prósti og mamma A. C. Evensen, hevur skriv­að um hesa hending í end­ur­minn­ingum. Í hesum end­ur­minn­ing­um hevur hon eisini eina frágreiðing um navnið Bai­an­stovu. Hon sigur, at langabbin, Poul, »rejste med en bayersk Turist der kom til Færøerne og som vilde have en Færing til Fører. Han lod bygge et Hus, der blev kaldet Bajernstue, og det fik Poul efter ham.«