7. partur
Henda røðin byrjaði við at umrøða føroysku kolonistjórarnar í Grønlandi um næstseinasta aldarskifti. Tað er eingin ivi um, at hetta hava verið framúr fólk, sum eisini hava havt eina spennandi ætt. Hesar ættir fara vit at umrøða í trimum Miðvikum.
Johan Evensen var sum kunnugt ein av hesum kolonistjórum. Í røðini Hendur ið Sleptu hava vit umrøtt foreldur hansara Amalia Sofía og Jóan Petur, systkin hansara Jens, giftur við Karen Mortensen, Sofus og Maren Margrethe, gift við Jens Mohr.
Ein beiggja, Søren Christian, føddur 1866 veit ættin einki um, utttan at konan æt Augusta Klein, og at hann átti børn í Amerika.
Eftir at umrøða er so Christian Marius f. 21.6 1872, og her skal frá ymsum keldum, eisini í ættini, lýsast tað, sum er tøkt um hann.
Forlisti tvær ferðir í tríggjar mánaðir
Veturin 1906/07 sukku undir Íslandi tvey av teimum ferðafólka- og farmaskipum, sum røktu siglingina millum Føroyar, Ísland og Danmark. Christian var við báðum teirra sum stýrimaður.
Kong Inge fórst 22. desember 1906 við Flatoynna inni í Breiðafjørðinum á vesturlandinum í Íslandi. Manningin varð bjargað. Tann 22. mars 1907 fórst Kong Trygve hjá sama reiðarí við Langanes.
Christian vaks upp sum keypmans- og reiðarasonur og hevur fingið hug til sjógvin. Tað kann hugsast, at hann hevur fingið stýrimansprógv í Danmark. Tað fekst so ikki í Føroyum tá.
Tingakrossur gjørdi serliga nógv burtur úr hesum seinna forlissinum hjá Kong Trygve.
Tað fyrsta sum frættist var, at skipið var farið, og lagnan hjá fólkinum umborð var óviss. Men skjótt komu tó tíðindi “Evensen bjærget velbefindende.”
Tingakrossur hevði samrøðu við Christian Evensen, tá hann kom aftur til Føroya, og lýsir hann væl hesa hendingina:
Dugnaligur og avhildin
I Søndags ankom vor dygtige og afholdte Landsmand, Hr. Christian Evensen, hvis tvivlsomme Skæbne de første Dage efter Kong Trygve’s Forlis ved Island satte mange Sind i Bevægelse, her til Byen, efter Omstændighederne i god Helbredstilstand. Da de Oplysninger, der hidtil er fremkommet offentligt vedrørende dette Forlis, saa at sige udelukkende skyldes den forliste Dampers Kaptajn, opsøgte vi forleden Hr. Evensen med Anmodning om at give os en Fremstilling af det sørgelige Forlis’ Historie og Forløb.
Det viser sig da ogsaa, at vor Landsmands Beretning stiller den triste Affære i en Belysning, som Kaptajn Jensens Meddelelse i de danske Blade ikke lod ane.
Í havsneyð
Hr Evensen fortæller:
Det var Torsdagen den 21. Marts Kl. 3 Eftm, efter at vi havde passeret Langanes, at det begyndte at blæse op, saa Himmel og Hav snart stod i et, og Skibet nægtede at lystre Roret. Det var en fuldstændig Orkan, der var over os, og vi indsaa snart, at Faren var overhængende, og Kong Trygve sandsynligvis var hjælpeløst Fortabt. Vi søgte dog saa vidt vi kunne at holde os fri af Isen., men omkring Kl. 2½ om Natten hørte jeg, at Isen skruede, og kort efter strømmede Søen ind. Skottet var sprængt. Pumpen lod sig vanskelig betjene i den Stilling, hvori Skibet laa, og vi forsøgte derfor at tilstoppe Hullet med Kiler og deslignende, men det viste sig snart frugtesløst. Skruen var da ogsaa ødelagt.
Jeg saa nu ingen anden Udvej end at gøre Baadene klare, men dette mente Kaptajnen kunde ikke nytte noget. Imidlertid gav jeg Ordrer til at sætte Baadene i Søen, fik samlet en hel del Proviant, Brød, Æbler, Konserves o.s.v., hvoraf langt det meste anbragtes i Styrbords Redningsbaaden, der først blev sat ud.
Skiparin fyrstur av skipinum
I den Baad kom Kaptajn Jensen, der saaledes var den første af Officererne, der forlod Skibet. Han fik Baadsmanden og en Letmatros med sig foruden en del kraftige unge Passagerer. De to andre Baade var med stort Besvær gjort klare, og dem mandede 2. Styrmand og jeg. Han den mindre med 5 Mand, mens jeg havde 13 Mennesker indenbords.
Nu gjaldt det om at slippe gennem det Isbælte, der omgav Skibet. Jeg opdagede en lille Aabning i Isen og gjorde nu Tegn til de andre om at følge os. Kort efter passerer Kaptajnens Baad forbi os uden et Ord, sætter Sejl til, og er ude af syne efter faa Minutters Forløb.
Imidlertid sad den mindste Baad fast i Isen, og da jeg ikke vilde forlade den, laa vi og ventede til det endelig lykkedes den at komme løs og frem til os. Men nu fortæller 2den Styrmand, at Baaden ingen Sejl har. Følgelig maatte vi tage den paa Slæb, thi at overlade den til sin Skæbne blot med nogle Aarer 50-60 Mil til søs, kunde jeg ikke. Selvfølgelig gjorde vi kun ringe Fremgang, særlig da vores Besætning udelukkende bestod af Uøvede. Dagen efter voksede Stormen, Taagen sænkede sig sort omkring os, og Søen blev værre og værre. Om Eftermiddagen klarede det op, og Vinden stilnede af. Vi befandt os da ud af Vopnafjord. Hele den Eftermiddag og paafølgende Nat krydsede vi frem og tilbage og naaede henimod Morgen til en Bugt, Heraðsflóða.
I to Døgn havde vi nu ligget ude i Havet i aaben Baad prisgivne Kulde og Storm, gennemblødte, siddende i Vand til Knæerne. Vor smule Vandbeholdning var frossen og salt, af Proviant havde vi kun en smule Skonrug. Forkomne og halvvejs døde søgte de stakkels Mennesker at holde ved Aarerne, men Kræfterne var udtømte.
Fimm dagar í bjargingarbáti
Om Eftermiddagen døde den ene Fyrbøder i Armene paa os. Dog – Haabet om snarlig Hjælp holdt os endnu oppe. Kaptajnen maatte jo forlængst være kommen til Land, og at han vilde gøre alt for at eftersøge os, tvivlede vi ikke om.
Men nu var Stillingen blevet uholdbar, der maatte gøres noget. Og saa besluttede vi at rigge den mindre Baad til og sende den ind til Land for at søge hjælp. Jeg tilbød mig at føre den, men da Maskinmesteren bad om at overlade sig denne Post, fik han selvfølgelig sin Vilje.
Efter en hjertelig Afsked tog de afsted, velfornøjede og fulde af Haab. Vi saa dem aldrig siden.
Jeg havde nu kun én Mand tilbage, som kunde ro nogenlunde. Dagen gik, men der saas stadig ingen Baad. Tirsdag Morgen fik vi lidt god Vind, saa at det lykkedes os at komme ind mod land ved Bjarney, men hver gang vi søgte at sætte ind, stødte Strømmen os ud igen. Vi havde om Morgenen faaet Øje paa en Baad, men den syntes ikke at tage Notits af vore Prajning. Nu saa vi den igen, og denne Gang holdt den Kurs imod os. Det var Islændere, der efter at have set os første Gang var gaaet i Land efter Levnedsmidler og deslige og nu ilede os til Hjælp. Vi blev saa bragt ind til Fagradal, hvor der ventede os den hjerteligste Modtagelse og omhyggeligst Pleje, som tænkes kunde. Og vi trængte ogsaa dertil. Kun et par Stykker af os var i Stand til at gaa. En Maskinassistent døde 3-4 Dage efter, at vi var kommet under Tag.
Den Hjælpsomhed og opofrende Redebon, vi overalt har mødt fra islandsk Side er simpelthen enestaaende.
Hvad Kaptajn Jensen og hans Følge angaar, saa var de allerede ankomne til Borgarfjord Lørdag Eftermiddag. Der var herfra ingen Telefonforbindelse med Seydisfjord, og man skulde nu have troet, at han vilde have sendt Bud afsted straks. Var dette sket, vilde (føroyska skipið) Prosperous, der dengang laa paa Seydisfjord, øjeblikkelig være gaaet ud for at søge efter os og den tredje Baad.
Men i stedet for venter Kaptajnen med at sende Bud til langt ud paa Søndagen. Morsø, hvis Kaptajn af Sysselmand Tulenius straks fik Anmodning om at gaa ud, vilde ikke, og tog først afsted Mandag Formiddag til Borgarfjord. Her optog den Kaptajn Jensen og de andre reddede og løb med dem ind til Seyðisfjord.
En anden norsk Damper, der ogsaa laa inde, fik tilbudt rigelig Godtgørelse for at gaa ud, men afslog det, efter at Kaptajnen havde talt med Kaptajn Jensen, der betegnede det som frugtesløst at søge efter os.
Sýslumaðurin tekur seg um reigg
Den samme Besked fik ogsaa Sysselmanden. Men denne lod sig ikk nøje hermed. Vilde Kaptajn Jensen som første Repræsentant for Rederiet intet foretage sig, saa maatte det Offentlige tage Affære. Sysselmanden telefonerede derfor til Ministeriet i Reykjavík, og dette gav øjeblikkelig Ordre til Islands Falk om at gaa ud paa Undersøgelse, skønt Skibet befandt sig paa Vestlandet. Ogsaa til en norsk Damper Lina blev der givet en lignende Ordre, men da var vi allerede ankomne til Vopnafjord. Vi tog saa med den til Seydisfjord og gik herfra ud for at søge efter den tredje Baad, men den var og blev Borte.
Tingakrossur: Christian framúr sjómaður
Hetta er so frásøgnin hjá Tingakrossi. Hann øtast sum rímiligt yvir atburðin hjá skiparanum frá byrjan til enda.
At frásøgnin hjá Christian Evensen var eftirfarandi varð eisini váttað av einum norskum skipara, sum við skipi sínum lá á Seyðisfirði um hesa tíðina. Ein tíðindamaður hjá Politiken var eisini á Seyðisfirði og hann greiddi frá: “Paa mit direkte spørgsmaal, om han ansaa Kaptajn Jensen for at være fej, svarede Gundersen: “Ja, jeg synes det.” Hann var fyrstur at rýma av skipinum undan manning og ferðafólki, og hann hevði einki gjørt at fáa nakran at leita. “Jensen tænkte kun paa at komme hjem hurtigst muligt. Efter alt dette ser det unægteligt sort ud for Kong Trygves forhenværende Kaptajn.”
Tingakrossur ivast ikki í, at táið sjófrágreiðingarnar vóru lidnar og niðurstøða fór at verða gjørd, tá fór ábyrgdarloysið hjá skiparanum at verða staðfest.
Men soleiðis skuldi tað ikki ganga. Hóast henda frágreiðing hjá Christian Evensen varð váttað av øðrum, sum vórðu avhoyrdir, og hóast skiparin einki veruligt hevði at verja seg við, varð hann kendur “pure fri for ansvar”.
Eingin dugdi sum blaðstjórin á Tingakrossi, Kristin í Geil, at orða seg, og her verður endurgivin partur av hansara endaligu viðmerkingum til hetta mál.
Hann gevur heldur ikki nógv fyri reiðaríið. Heldur enn at venda sær móti skiparanum
“tillader Rederiets Repræsentant i Retten sig en saadan Tarvelighed som den at forlange Styrmand Evensens Forklaring over, hvorfra han havde faaet Penge til Hjemrejsen, og hvorfor han ikke havde taget Pengekassen med, da han var nede i Kahytten, umiddelbart forinden han gik i Baaden.
Mens Kaptajn Jensen behandles med den mest udsøgte hensynsfuldhed, sjofles og mistænkeliggøres den færøske Styrmand med et ligesaa dumt som krænkende Forhør over, hvorfra han har faaet Penge til Rejsen. Og dette tiltrods for, at vor Landsmand, hvis sjældne Dygtighed og Mod som Sømand alle er enige om at berømme, kun har oppebaaret Løn for en Maaned lige siden Selskabets Damper Kong Inge sidst Nytaarsdag forliste ved Island.
Og so loyva teir sær at “krænke en Djærv og ærlig Sømand med et Spørgsmaal som dette.” Pengar til heimferðina fekk Christian m.a. frá pápanum.
Virksemi úr Hull
Christian giftist í Hull við Amy Black f. 14.4. 1879. Tey fáa seks børn: Gladys Essery, Peter, Amy, Mona Rendall, Margrethe Cox og Frida Moore. Nær hann er fluttur til Hull vita vit ikki, men Peter, sum var næstelstur, var føddur í 1909. Tískil hevur hann helst búð í Hull, tá ið hann var við Konge Inge og Trygve.
Í Hull fær Christian sær ein stóran flota av trolarum og línubátum, skrásettir í Føroyum. Lutvíst átti hann skipini sjálvur, og lutvíst var tað sum umboð fyri reiðaríið Black & Co í Hull har Cristian var versonur.
Tey skip, sum eru skrásett í Føroyum, vóru:
“Karen of Thorshavn,” bygd 1894. Hækbygget af Jern paa Klink. Skruedampskib – 2 master. Bundslæbende fiskeri. Fører: Mortan Johan Mortensen af Arge. Skrásett 15.12.1908.
Hetta hevur sum tað skilst verið ein trolari, og tað sama hevur verið galdandi fyri tey flestu um ikki øll tey fylgjandi skipini.
· “Syv Søskende af Thorshavn”, skrásett 15.12. 1908.
· “Thora af Thorshavn”, fører Samuel Johannes Jensen, skrásett 9.2. 1909.
· “Cicilia af Thorshavn,
skrásett 9.2. 1909.
· “Nansen af Thorshavn”,
skrásett 23.3. 1909
· “Finsen af Thorshavn”,
skrásett 22.3. 1909
· “Poulina af Thorshavn”,
skrásett 28.3. 1909
· “Dorthea af Thorshavn”,
skrásett 15.7. 1909
· “Earl of Hereford af Thorshavn”, skrásett 31.12 1912
· “Erling af Thorshavn”,
skrásett 27.8 1914
· “Fezante af Thorshavn”,
skrásett 31.12 1916.
· “Romilly af Thorshavn”,
skrásett 31.12 1916
· “Grani af Thorshavn”,
skrásett 23.3. 1916. Skipari Poul Jacob Højgaard, Toftir
· “Eirikur af Thorshavn”,
skrásett 3.2. 1917. Skipari Mortan Johan Mortensen
· “Mars af Thorshavn”,
skrásett 12.12.1917
Her er talan um minst 15 skip, og øll hava tey Thorshavn í navninum. So Christian hevur verið við til at gera Havnina kenda um høvini.
Hetta vóru so skip, sum komu at gera mun í Føroyum, tí tey vóru eisini mannað av føroyingum. Tingakrossur skrivar í 1911, at tað kanska fór at standa á at manna allar sluppirnar hetta árið, tí so nógvir føroyingar fóru við enskum og skotskum trolarum. Bara á Eiði fóru 23 mans sum flekjarar við einum stórum móðurskipi, sum trolarar skuldu veiða til. 24 mans vóru tá knýttir at trolarafelagnum hjá Christian Evensen. Hetta merkti, at einar fýra manningar vóru færri til sluppirnar.
Loysti seg betri at veiða sild enn tosk
25. juli 1911 fór Christian Evensen av Havnini við tveimum trolarum á sildaveiðu undir Íslandi. Prísurin á toski var so lágur, at tað loysti seg ikki at fiska hann, men útlit vóru til, at sildaprísurin fór at vera góður. Hann hevði annars verið lágur, tí so nógv sild var veidd.
Tilsamans vóru 36 manns við báðum trolarunum – 12 føroyingar, 12 norðmenn og 12 úr øðrum londum.
Fyri at kunna flyta sildina til útlandið, tá ið lagaligast bar til, hevði Christian Evensen eisini eitt farmaskip við sær, sum skuldi flyta sildina til Svøríkis, har hann ætlaði at selja hana.
Hann hevði eisini roynt sildaveiðu undir Íslandi árið fyri. Tá bar ikki til, og hann misti kr. 20.000. Men sum hann sjálvur segði, at “skal mann fáast við sildaveiðu í stórum líki, so nyttar einki at gevast fyri at man einaferð setur pening til.”
Hann hevði tvær støðir á Eyafirði, har Akureyri liggur inni í botninum. Her varð sildin landað og hagreidd til útflutnings.
22. august var norski damparin Valhall á Havnini. Hann hevði 3.700 tunnur av sild, sum hann fór til Keypmannahavnar við. Bert tann eina dagin høvdu skipini hjá Christian Evensen fingið 1.500 tunnur. Valhall var aftur á Havnini síðst í september á veg til Keypmannahavnar við 3.600 tunnum av sild.
Eitt av skipunum hjá Chr. Evensen, Nansen, fórst undir Íslandi í mars mánaði. Átta føroyingar vóru við. Øll manningin varð bjargað.
Ein trolari hjá Chr. Evensen bjargaði einum enskum trolara undir Íslandi í august sama ár. Trolarin var komin ov nær landi, og manningin var rýmd av honum.
Trolarin hjá Chr. Evensen kom til hjálpar, tók manningina upp og sleipaði trolaran inn á Eyafjørð. Ein føroyingur var við enska trolaranum.
Føroyingar við
Chr. Evensen
Minst níggju av skipunum hjá Jens Evensen vóru trolarar, og hann hevði nógvar føroyingar við. Hesir fingu rættindi sum teir annars ikki fingu.
Óla Jákup Christiansen á Stykkinum var í trý ár við tveimum av skipunum hjá Christian, fyrst við Passing um várið og summarið 1913, og síðan um heystið og árið eftir við Romilly, sum Gøtu Anton (Jacobsen) førdi.
Um várið 1915 fóru hesir bátar at sigla undir eingilskum flaggi og sluppu tí ikki at fiska í Murrayfirth innan fyri 10 fjórðingar, sum var galdandi fyri eingilskar trolarar, men ikki fyri trolarar, ið sigldu undir útlendskum flaggi. Hesir trolarar fóru tí aftur til Íslands at royna.
Mortan Mortensen á Argjum førdi Karen, fyrsta skipið hjá Christian Evensen. Í 1917 førdi hann trolararan hjá honum Eirik, og hann var stýrimaður við honum árini 1918-1922 við Gøtu Anthon sum skipara. Stýrimaður hjá Mortani var Johan Hendrik Rubeksen í Havn. Mortan var ein av okkara fremstu trolaramonnum. Hann gekk burtur við Nýggjaberg í 1941.
Tað sæst í Dimmalætting so seint sum í 1916, at Christian Evensen var komin til Havnar við báðum sildadamparum sínum Grana og Eiriki undan Íslandi, har veiðutíðin nú var av fyri árið.
Tilsamans høvdu teir hetta summar fingið millum 9.000 og 10.000 tunnur av sild, sum vóru seldar til Onglands. Tað var Christian Evensen nøgdur við.
Kjartan Mohr skrivaði einaferð, at mammubeiggin stutt áðrenn hann doyði hevði keypt sær eitt stórt øki inni í Runavík, sum var ætlað til eitt stórt føroyskt trolarafelag.
Tað hevur verið eitt sindur av sambandi millum ættirnir. Peter Even, sonur Jens Mohr, fór sum ungur til Hull at læra handilsskap hjá Christian. Men hugurin var meira til sjógvin, og skjótt fór hann út at sigla.
Christian Evensen gjørdist ikki gamal maður, 48 ára gamal. Tað verður hildið, at hann var deyður í 1920-unum.
Peter Evensen
var krígshetja
Peter, sonur Christian, var onkuntíð og vitjaði ættina í Føroyum. Hann er tann einasti av teimum, sum vit vita nakað um. Hetta er frá minningarorðum í Daily Telegraph, tá ið hann doyði í 1995, 86 ára gamal.
Peter var heryvirmaður undir seinna heimsbardaga. Hann fekk tað ummæli, at hann var ein djarvur skipari við góðum úrslitum í Miðalhavinum.
Tann 19.januar 1943 var hann skipari á einum torpedobáti í Opereation Childhood á einum álopi í Tripoli í Libya í Norðurafrika, sum tá var hersett av týskarum.
Men hetta endaði við, at 23. januar kundi Montgomery taka Tripoli, og var hetta eitt bakkast fyri týska herin. Evensen fekk tá heiðursmerki.
Flotadeildin hjá Evensen arbeiddi fram við strondini í Sisilia og í Mesinna strætinum í september 1943 sum ein bjargingareind. Teir fingu bjargað 22 niðurskotnar flogskiparar. Nakrir av teimum vóru týskarar.
Christian Peter Evensen var føddur 21. mai 1909 og fekk útbúgving við Scarborough háskúlan áðrenn hann fór í flotan, har hann mest sigldi við troppaskipum til fjareystur.
Hann var sera hógligur maður. Hóast hann var kallaður “fearless” (óttaleysur) var hann ein skilamaður út í odd og egg, sum ikki tók sær óráð fyri.
Tá hann at enda kom skaddur heim aftur frá sínum virksemi í Miðalhavinum, hevði hann yvirlivað nógv vandafull tiltøk, og hann varð virdur av øllum, sum vóru saman við honum.
Peter fór úr flotanum í 1947. Eftir at hava fingið eina landbúnaðarútbúgving var hann skrivari hjá bóndafelagnum á staðnum.
Evensen átti ein son í fyrra hjúnarlagnum. Við seinnu konuni Aletha Archer fekk hann ein son og tríggjar døtur.
Í komandi parti
verður greitt frá próstinum Jens Christian Evensen, pápabeiggja Christian Evensen
--------------------
Müllersættin:
Vilhelm heiðraður av sjálvum Truman forseta
Í seinasta partinum fekst ein lýsing av fyrstu tíðini hjá Vilhelm hjá Grønlands Johan til sjós.
Her skal verða greitt frá, hvussu tað annars gekk honum og hinum systkjunum
Henda lýsing av Villa skal byrja við einum av brøvunum, hann sendi mammubeiggjanum Poul Müller í 1901, og lýsir hetta hann sum ein gløggan drong.
Kære Onkel Poul
Jeg ønsker dig et glædeligt Nytaar. Tak for Tøjet og Bøgerne. Jeg har været ved et Sted som hedder Karsut med Carl Fleischer (sonur kolonistjóran.) Jeg var Kusk næsten hele Vejen.
Til Jul fik jeg en Sabel, Bøsse og en Hat, en Skovl fra Mor og en Kasse Klasser fra Far.
Til min Fødselsdag fik jeg en Notebog fra Far, en 5 Øre fra Guttorm, et par Muffediser fra Frøken, et par Bukser fra Mor, 2 kr. fra Evensen og fra Bendixen et Skib, som hedder Dagmar.
Vi slog Katten af Tønden. Kattekongen hed Josef. Han fik et halvt Pund Chokolade og 25 Øre.
En venlig hilsen fra Frøken og din hengivne Søstersøn
Vilhelm Joensen
Hildu Vilhelm
verða deyðan
Fyrstu ferð eg frætti um Vilhelm var í samrøðu við Andreas í Tarti í Oyndarfirði. Hann arbeiddi tá saman við Edvin Thomsen úr Nólsoy.
Edvin hevði gott samband við tann ovasta á hernaðarskrivstovuni. Teir kallaðu hann Captain Johnson. Teir báðir høvdu dagligt samband. Johnson hevði við allar tropparnar sum komu úr Amerika at gera.
Hetta var Vilhelm Joensen. Joensen er so blivið til Johnson í Amerika.
Vilhelm fortaldi sína lívssøgu fyri Edvin, og hon hevur verið spennandi. Edvin fortaldi so mikið fyri Andreas, at Vilhelm hevði verið so leingi burtur úr Føroyum, at tey hildu hann vera deyðan. Tað tykist, sum at hann er farin úr Føroyum umleið 1907, og at hann hevur verið við einum skipi, sum kallast "Viking". Ættin heima hevur frætt frá honum at byrja við. Men brævaskiftið tykist at vera steðgað í 1914. Longu í 1911 skrivar mamman, at hon vónaði, at tað var leti og ikki sjúka, sum var orsøkin til, at hon einki frætti frá honum.
Vilhelm sigldi undir fyrra heimsbardaga yviri í Amerika sum kapteinur. Hann ætlaði sær at koma heim eftir bardagan, men hann misti alt, sum hann átti. Tað er eingin sum veit hví. So mátti hann fara út aftur at sigla, og sigldi hann sum skipari umborð á ferðamannaskipi.
Mammubeiggin leitaði í Amerika
Í langa tíð frætta tey einki frá Vilhelm heima. Brøv, tey sendu, komu aftur. Mamman Amalia veit sær ikki onnur ráð enn at venda sær til beiggjan Hans Christian í USA at biðja hann hjálpa sær at finna fram til Vilhelm.
Hesum greiðir Hans Christian eisini frá í brøvum til systrina Petru fyrst í tjúgunum, har hann skrivar:
”Jeg begynder selv at blive urolig over Vilhelm og kunde jo skrive til konsulen om at søge oplysninger om ham, men jeg mangler bestemte fakta om de tilbagesendte breve m.m., som han maa have for at lede sine undersøgelser, for det er hvad der er nødvendigt. Konsulen ved naturligvis ikke meget om ham, men ved kompagniet, maa der være nogen, som kan give oplysninger."
Í einum seinni brævi frá Hans Christian skilst, at Vilhelm í hvussu er er funnin:
”Amalias drenge forstaar jeg ikke. Vilhelm, som jeg jo mødte og syntes godt om, og med hvem jeg troede, jeg stod paa den venligste fod, rejste uden at sige eller skrive et ord. Hans ikkeskriven til moderen er selvfølgelig uforstaaelig med mindre hun har irriteret ham i sine breve. Hun skriver ikke altid de lyse sider af livet ned, men det er der faa paa Færøerne, som lægger sig efter. Det er da godt, han er i behold. Jeg begyndte at blive bange. Guttorm kender jeg jo aldeles ikke, men maaske har det gaaet skævt paa Færøerne for ham, saa er det jo godt, at han kommer ud og prøver sig. Det er morsomt nok, at de to grønlandske brødre søger de sollyse strande."
Destroyari at vitja Amaliu
Framvegis letur Vihelm ikki frætta frá sær til mammuna. Men tey frætta tó heima, at tað eru føroyingar, sum hava hitt hann í Íslandi. Tá fær hann at vita, at mamman framvegis er á lívi.
Tá hendir eisini nakað. Á vári 1943 fyrst kemur ein amerikanskur destroyari í Nólsoyarfjørð áveg úr Íslandi til Bretlands. Bátur verður settur á sjógv. Hann leggur at bryggju við einum ferðamanni. Tá er tað Vilhelm, sum kemur at vitja mammuna, sum nú var gomul. Hann var so heima ein mánaða ella so.
Niels J Arge skrivar í "Teir sigldu úti", at hann undan krígnum var ovasti hjá amerikanska herflotanum í New York harbour. Meðan hann var í Íslandi, hevði hann heitið admiralur.
Villi var við í innrásini í Frankaríki D-dagin, 4.juni 1944, har hann stjórnaði øllum sleipibátunum á innrásarstrondini.
Heiðraður av
Truman forseta
Aftaná kríggið fekk Vilhelm heiðursbræv frá sjálvum Truman forseta. Tað finnast eisini onkur skjøl, sum geva onkrar ábendingar um hansara lív í USA. Tað er ein sjófartsbók, sum vísir, at hann er amerikanskur ríkisborgari og hevur bústað í Kalifornia. Í 1942 fær hann fylgjandi jólaheilsan á norskum: "Vårt folk gir aldrig tapt! I nød bliver hjertet purret og navnløs dåd bliver øvet." Hetta man hava verið hildið at vera hóskandi fyri Villa.
Vilhelm var ógiftur. Hann hevur verið ein av teimum, sum hava verið við at seta Føroyar á landkortið úti í heimi. Hann doyði í 1949.
Systkini hjá Villi
Um systkini hjá Villa kann sigast, at Kiss var sjómaður. Hann sigldi úti og var seinni bátsmaður við Tjaldrinum. Hann búsettist seinni í Keypmannahavn og var at enda riggari á Burmeister & Wain.
Kiss var við tí stóra danska dampskipinum Jægersborg, sum varð torpederað og sakk út fyri bretsku eysturstrondini í 1916. Kiss slapp við lívinum frá hesi hending.
Triði beiggin var Guttorm, sum var so dúgligur at skriva til Villa. Hann kallaðist eisini Hans Egede eftir apostli Grønlands. Hann bleiv skrivstovustjóri hjá Nilfisk, sum framleiddi dustsúgvarar.
Yngstur av synunum var Olaf Petræus. Hann var tann einasti av beiggjunum, sum búsettist í Føroyum, og sum eigur eftirkomarar í Føroyum.
Ebba, sum var einasta av systkjunum, sum var føtt í Føroyum, giftist við Johan Schrøter. Tey fingu sonin Kjartan, og hjá teimum eru heldur ikki eftirkomarar í Føroyum.
Tey fingu eisini dóttrina Ásu, sum giftist í Bretlandi við eium lækna, Tey fingu børn.
