ár. Og eg má siga, at Føroyar eru at sammeta við eitt menningarland, tá tað kemur til rørslubrekað og teirra umstøður, sigur Bjørg Høgnesen. Eitt trappuland Tað er serliga møguleikin at ferðast og koma [...] Allastaðni eru trappur, hvar tú so kemur og fert. Allastaðni. Umborð á báti, í bussi og tú sleppir nóg illa á eina matstovu ella inn í ein handil. Ert tú rørslubrekaður og skalt við ferjuni til Klaksvíkar, [...] latið hann, og samstundis vísir hann okkum, hvussu galið stendur til í Føroyum, sigur Bjørg Høgnesen. Lítil bati Tosað hevur verið um trupulleikan í nógv ár, og smávegis batar henda her og har, tí tað
spurningar um fosturtøku og samkyndarættindi, ímeðan onnur mál verða til ”politics as usual”. Men politikkur stingur nógv djúpri enn so. Politisk umboðan, rættarskipan, tilfeingislutan og skattaprosent eru øll [...] øll tengd at grundleggjandi menniskja- og samfelagsfatanum. Spurningar um hvat tað góða samfelagið nú einaferð er, og um hvat menniskju í roynd og veru hava uppiborið. Men hvussu avgera vit um okkurt er [...] víðari. Kann vísindin siga okkum nakað um moral og etikk? Eru vit útgjørd við einum moralskum kumpassi? Og mest av øllum: Hví eru vit so ósamd um rangt og rætt? Er talan kanska um eina ”smagsak”? Ert tú
ngar, umhvørvi og stovnsrøkt, síggja vit eina nógv ógvisligari polarisering. Og tá er týðiligur skilnaður millum norður- og eysturøkið og restina av landinum. - Politikkur, átrúnaður og landafrøði hanga [...] facebook og øðrum sosialum miðlum. Meiningarnar eru avgjørdar, og orðalagið er hvast. Men sosialu miðlarnir geva ikki eina sanna mynd av, hvat føroyingar halda. Tað vísa kanningar, ið Søgu- og Samfelagsdeildin [...] sum veðurlagsbroytingar og stovnsrøkt, sigur Heini í Skorni, útbúgvingarleiðari á Søgu- og samfelagsdeildini, sum hevur ábyrgdina av verkætlanini. Stórt álit á myndugleikar Søgu- og Samfelagsdeildin hevur
skipan, har vinnan sjálv lagar seg og umsetir innanfyri greiðar almennar karmar og regluverk. Vit halda, at veiðiloyvi og fiskidagar skulu verða almenn brúksloyvi, og umsetingin av hesum eigur at fara ígjøgnum [...] til at gerast eitt meira og meira framkomið samfelag, sum í stóran mun hevur staðið á inntøkum frá fiskiskapi og fiskavirking. - Í næstan 100 ár troyttu vit tey frælsu høvini og síðan innanvert avmarkingarnar [...] úr fiskastovnunum og úr einum meira og minni sperdum landskassa. Hann vísti á, at tá brakið, sum hann kallaði tað, kom í 1992, høvdu vit brent miljardir av í stuðli til vinnuna, eins og 7.000 føroyingar
at fólk kenna seg ótrygg tá ið vit javnt og samt hoyra um uppsagnir og sparingar á Landssjúkrahúsinum, at Strandferðslan manglar pening og má skerja túratalið og hækka prísin, bert fyri at nevna tvey aktuell [...] Hetta rakar serliga heilsu- skúla og almannaverkið. Tað er her og í høga oljuprísurin, at orsøkin liggur til at vit nú hoyra í fjølmiðlunum at Landssjúkrahúsið skal spara og vit skulu gjalda brúkaragjøld. [...] nógva staðni, sum ein stór og stirvin skipan. Vit eiga alla tíðina at leggja okkum eftir einfaldari umsiting, so peningurin, ið vit brúka, fyrst og fremst ferð til økta og betri tænastu. Spara á skeivum
vitjunartíð, og at stjórin á Havstovuni tosar meira um politikk og strategi heldur enn at halda seg til tað hann er settur til, nevniliga at meta um hvussu fiskastovnarnir undir føroyum eru fyri og ráðgeva [...] betran og øktum effektiviteti, stór sving í veiðu og at rakstur av fiskiveiðufyritøkum var órentabul.” Stjórin á Havstovuni hevur eftir okkara tykki, skyldu til at draga fram bæði vansar og fyrimunir [...] leisturin og kann man sum alment settur embætismaður ikki fylgja hesum, so er bert eitt at gera og er tað at finna sær annað starv. Undanfarni fiskimálaráðharrin Jørgin Niclasen, hevur ferðast víða um og greitt
stýra skjótt alt og øllum her í landinum, eins og prestarnir gjørdu tað í Gabels-tíðini. Men hevur tú nakrantíð frætt um, at hesir frøðingar sjálvir hava havt eitt nýtiligt vinnuhugskot og harafturat kanska [...] Kortini verður latið upp í júst teirra hendur at meta um og avgera okkara framtíð ? avgera um hugskot og verkætlanir hjá okkara royndu kvinnum og monnum skulu verða lív lagað ella ikki! Aftur til patentini: [...] av »ongantíð-pissað-í-sjógv-frøðingunum«, ið skjótt stýra alt og øllum her á landi. Endamálsgreinirnar og viðtøkurnar fyri vinnustovurnar og -grunnarnir, ja, sjálvt fyri Framtaksgrunnin eru helst á góðari
pinkuland, sum altíð hevur skula laga seg til og m.a skula duga onnur mál. Vit hava nógv fólk, sum hava verið í øðrum londum og arbeitt og/ella nomið sær útbúgving, og nógvar sjómenn ið sigast má verða ein [...] er heldur ikki samanhangur í málum og loysn. Sum sagt er altjóðagerð m.a., at uttanríkis og innlendis politikkur rennur saman. Øll málsøki hava ein altjóða part, og alt meira vanlig gerst at hava mál [...] tilvitað raðfesta og velja hvar og hvussu vit skulu brúka okkara orku og støðugt meta um vit brúka hana rætt. T.d áttu vit at lagt okkum eftir WTO limaskapi. Okkara ríkisrættarliga støða og framkomna norðurlenska
føroysk og grønlendsk viðurskifti saman, uttan at greiða lesaranum frá rætta samanhanginum? Jóannes Eidesgaard kemur inn á eitt av høvuðsevnunum í valstríðnum og beinleiðis sigur sína hugsan og ger eina [...] samgongan tók sær patent uppá hetta og hatta, og einasti fullveldisleistur var tann hjá Tjóðveldisflokkinum o.s.fr. Men Katrin veit betur, tað er tað syrgiliga í øllum hesum, hon og øll í Føroyum, sum fylgja bara [...] eftir at samgongan var skipað, fekk Jóannes Eidesgaard og allur Javnaðarflokkurin gron, og gjørdi sær eitt aðalmál at spenna bein, har tað bar til, og annars verða talsflokkur hjá donsku stjórnini í Føroyum
vit nú kanska taka Føroyar úr bæði UEFA og FIFA, tá vit tosa um fótbólt? Tað má vera náttúrliga avleiðingin, tá vit ? sambært Fregnir og øll tey, ið vilja rumbla og grugga hetta málið ? als ongan rætt hava [...] russar kanska ikki í Føroyum og spældu HM-fótbólt í fjørsummar? Og varð føroyska fótbóltslandsliðið kanska ikki sjónvarpað út í hvønn russiskan krók, tá tað var í Moskva og spældi? Eisini átti hann at vitað [...] svørini" skulu umbiðjast úr øðrum londum! Alt byggir á gitingar og illgitingar, og endamálið er ikki at lýsa málið til fulnar, men bara at grugga tað og gera tað so ógreitt sum gjørligt. Tað er stórt spell, tí