ODDAGREIN: Etisk virði sum skálkaskjól

Ymiskt er, sum bendir á, at ætlanin er at heyst­ið skal brúkast til eitt lít­ið­sig­a­ndi pol­it­iskt kegl um rætt­indi hjá sam­kynd­um og um eitt mein­ings­leyst kjak um, at kvinnur, sum ætla at taka fosturtøku, skulu set­ast framm­an fyri eitt pan­el av »ser­køn­um«, ið eru í móti frí­ari fost­ur­tøku, sum hevur til enda­máls at frelsa kvinn­ur frá tank­a­num um fost­ur­tøku.

Lat okkum sláa tað fast bein­an­veg­in, at sjálv­andi eiga sam­kynd síni rætt­indi at liva sam­an sum hjún, ynskja tey tað. Tað er ikki eitt mál, sum sam­fel­ag­ið skal blanda seg í. Um tey skulu víg­ast í kirkju ella ikki, tað er eitt mál fyri kirkjuna.
Viðvíkjandi fost­ur­tøku, so er tað ikki eitt mál, um vit eru fyri fost­ur­tøku ella ikki. Men spurningurin er, um vit skulu loyva fríari fost­ur­tøku. Tað merk­ir, at vit lata tað upp til ta ein­støku kvinn­una at gera av, um hon skal taka fosturtøku ella ikki – sjálv­andi eft­ir teim­um treyt­um, sum eru í gald­andi lóg­um og lækna­vís­indi – og ikki minst ráðgeving.
Tað óhuganliga er, um politikarar og fjøl­miðl­ar lata seg tøla av hesum mein­ings­leysa kjaki, sum er við at taka seg upp nú. Sjálvandi er tað sera hósk­andi hjá Miðflokkinum, at hesi et­isku virði verða tikin upp til kjaks – og ong­an­tíð bet­ur fyri teir, at sam­gong­an hev­ur gjørt av, at í hes­um máli ræð­ur Mið­flokk­ur­in eina.
Vandin er, at kjakið um væl­ferð­ar­sam­fel­agið fer í skugg­an. Sera stór­ar spar­ing­ar standa fyri framm­an. Annika Olsen stendur við størstu av­bjóð­ing­ini, nú hon skal spara 53 milli­ón­ir krón­ur á al­manna­øki­num longu í komandi fíggj­ar­lóg. Ætl­an­in hjá sam­gong­uni – í øll­um før­um hjá Fólka­flokk­i­num – var, at størsti part­ur­in av hesi spar­ing skuldi fremj­ast við at hækka pen­sjóns­ald­ur­in. Tað hevði jú ver­ið so lætt. Hækka pen­sjóns­ald­ur­in eitt ár longu kom­andi ár, og so kanska eitt ár aft­ur­at ella bæði tvey.
Tann ætlanin varð punk­t­er­að í vár. Men spar­ing­ar­ætl­an­in stend­ur við. Og hon kann bara fremj­ast við sera stórum inn­triv­um í væl­ferð­ar­sam­fel­ag­ið. Sam­gong­an skal gera av, hvørj­ar væl­ferð­ar­tæn­ast­ur skulu tak­ast av og hvørj­ar skulu skerj­ast mun­andi.
Tí má tað ikki eydnast at køva kjakið um veruligan politikk við kegli um samkynd og fosturtøku – ella um full­veld­is­ætl­a­ni­na hjá løg­manni. Tað eru grundleggjandi virði í okk­ara væl­ferð­ar­sam­fel­ag, sum standa upp á spæl. Øll vita, at skerjingar skulu til. Tí mugu allar kreft­ir nýtast til at við­gera, hvussu vit best varðveita væl­ferð­ar­sam­fel­ag­ið, og hvussu vit best býta virð­ini í sam­fel­ag­num, so tað kem­ur øll­um til góð­ar – og ikki bara teim­um fáu, so sum sterkar kreftir í sam­fel­ag­num vilja.