keðiligari at roykja

Um dagarnar kom Føroya Felag móti Krabbameini við eini útlendskari kann­ing, sum vísir, at útreiðslur í sam­band við krabbameinsviðgerð fara at vaksa við næstan 30 pro­sent­um áðr­enn 2025. Hetta eru stór tøl – sum sjálv­andi eiga at verða tik­­in í størsta álv­ara. Jákup N. Ol­sen, for­mað­ur í fel­ag­n­um, vísti í sjón­varp­i­num á, at royking er ein av stóru synd­ar­unum.

Ikki tí, tað veit hvørt mans barn. Men tað er sum við grindatilmælum, at synd­­a­r­­ar­nir vita altíð best sjálvir, og eing­in dugir so væl at koma við til­vild­ar­lig­um und­an­førsl­um, bara tí at tey sjálvi ikki klára at taka seg sam­an at sleppa tubbakkinum.

Ís­lendska altingskvinnan, Siv Frið­leifs­dótt­ir, sum vitjaði í Før­oy­um í síðstu viku í sambandi við fund hjá Ting­mann­a­ráð Útnorðurs var inni á gólvi­num í Miðla­hús­i­num, har hon greiddi okk­um frá á­hug­a­verd­um upp­skoti, sum hon, sam­an við sjey øðr­um al­tings­fólk­um, hev­ur lagt fyri al­ting­ið. Hetta upp­skot er eitt tað ví­ð­gongd­asta stig­ið móti royk­ing yv­ir­høv­ur. Tey vilja gera tað so strangt, at ikki kann roykj­ast hvar sum helst í al­menna rúm­i­num, og at tubb­akk bert skal kunna keyp­ast við re­sept á apo­teki. Siv Frið­leifs­dóttir metti tó sjálv, at hetta helst fór at verða broytt til, at ís­lendska rús­drekk­a­sølan í stað­in skal standa fyri søluni.

Hetta ljóðar rættiliga restiktivt. Men hví ikki tað? Hvør hevði í­mynd­að sær fyri fá­um ár­um sí­ð­ani, at vit í 2011 kunnu halda royk­frí­ar kaff­i­paus­ur á ar­beiðs­pláss­um, ella at tað als ikki verð­ur roykt inn­an­dura? Men tað gongur jú fínt.

Tá vit kunnu staðfesta, at so stór­ur heils­u­vandi er tengd­ur bein­leið­is at royk­i­ng – og at tað ikki bert er roykj­ar­in sjálv­ur, sum er sjálv­morðs­kand­i­dat­ur, men at hann eisini bein­leið­is er til vanda fyri onn­ur, so er at sláa hart nið­ur á slíkt. Í Ís­landi byrja tvey ung at roykja hvønn dag. Hví ikki hava eina null-hug­sjón um, at eing­in skal byrja at roykja?

Landsstýrismaðurin í heilsu­mál­um helt tað als ikki vera hósk­andi, at apo­tek­ini skulu selja tubb­akk. Hann segði í sjón­varp­i­num, at hann hevði ætl­að at giv­ið fólki ó­keyp­is royk­i­av­v­enj­ing í nakr­ar dagar í sam­bandi við roykfría dagin 31. mai, men at hann ong­ar peng­ar fann til end­a­mál­ið. Come on John...!

Men eyðsæð er, at tað má í øll­um før­um ger­ast keð­i­lig­ari og trup­l­ari at vera roykj­ari. Tað sig­ur seg sjálvt. Pol­it­i­k­ar­ar skulu sum alt­íð vera fyr­i­mynd­ir, og tí má tað vera ein far­in tíð, at vit síggja nak­að so pol­it­iskt ó­k­or­r­ekt, sum ein roykj­andi heilsu­mál­a­ráð­harra. Pol­i­tikk­ur er jú at vilja broyt­ing­ar, og eing­in fer illa av, at færri – og helst eingi fólk roykja.