Jacob Nolsøe: Bakari í Arbeiðsmannafelagnum

Jacob Nolsøe var føddur 12. juni 1878. Hann lærdi til bakara í Danmark. Hann arbeiddi fyrst í Havn sum bak­ari og varð kallaður Jacob Bager. Seinni fór hann undir framleiðslu av sápu og varð nevndur Sápu-Jákup. Hetta heiti kann eisinu merkja, at hann arbeiddi á sápufabrikkini hjá mjólka­forsýningini. Hann doyði 13. mei 1928. Hann gjørdist tískil júst ikki 50 ára gamal. Hann var ógiftur.

Poul varð í 1922 valdur í nevndina í Havnar Arbeiðs­mannafelag. Her sat hann í tvey ár. 75 ára ritið hjá felag­­n­um sigur fylgjandi um hesi tvey árini, har Poul hevur átt ein leiklut:

Aðalfundurin sunnu­kvøldið 17. desember 1922 tykist hava verið ein innan­felags uppreistur, tí har verður øll nevndin burtur­sópað og heilt nýggir menn valdir í staðin, bæði til formann, næstformann, kassa­meistara o.s.fr. Men lítla atkvøðutalið bendir á, at her ruggar ikki heilt rætt og at fáir limir hava møtt á fundi. Kanska heldur ikki summir av teimum, sum vórðu valdir.

29. desember noyðist felagið at hava eykaaðal­fund, av tí at bæði hann, ið er valdur til formann, og næstformaðurin noktaðu at taka við vali. Á hesum fundi var sum ikki eina ferð einmælt samtykt at velja Eiðis Poul Johannes aftur til formann. Jacob Nolsøe (Jacob Bager) gjørdist næstformaður, Marius Jensen kassameistari, Hans Andr. Djurhuus skrivari, meðan hinir 3 nevnd­ar­limirnir gjørdust Joen David­sen, (Norðoya Jógv­an), Óli á Lava Olsen og Johannes Guttesen.

Umframt vanligt fak­felags­virksemi varð samtykt at hava veitslu og at seta prisin til 3 kr.

Sama nevnd verður vald eina ferð enn. Tá samtykkir nevndin at stilla upp til býráðsval. Teir fáa ongan lim valdan hesa ferð, men tað gjørdu teir seinni.

Komandi aðalfund er Jacob Nolsøe burtur úr nevndini aftur.

Foreldrini

Foreldrini hjá Jacob vóru Rakul (1836-1922) og Poul (1836-1824), vanliga kall­að­ur Pobba, á Mýruni í Nólsoy. Rakul var ættað av Mýruni, dóttir Elspu og Jógvan.

Um Pobba eru nógvar frásagnir í Nólsoy. Hann var av sínum bygdar­monn­um mettur at vera eitt satt reystmenni. Ein frásøgn er henda hjá Johannu Mariu Skylv:

Tarvurin, ið gekk í hag­an­um var mannúlvur og hevði gjørt seg inn á fólk. Maður fór av húsi at fáa tarvin úr haganum. Komnir heim á Malarenda varð tarvurin rikin á sjógv. Ikki fingu menn­inir forða tarvinum í at sleppa aftur á land, men í somu øði helt hann inn í eitt neyst. Pobba helt aftaná tarvinum inn í neystið. Hann tók seg upp á bitarnar og inn har tarvurin stóð. So kvikur var Pobba, at tað eydnaðist honum at renna knívin beint niður í nakkan á tarvinum, og hann small.

Pobba hevði evnini at síggja ella líta inn í tann dulda heimin. Hann sá stund­um, tá ið fólk fóru av verðini. Onkur helt á munni við konuna Rakul, at hon mátti ikki torað at sova undir liðuni á honum. “Væl tori eg tað. Eg befalli meg í Jesusar hendur, so skal einki ilt henda mær,” skuldi hon svara aftur.

Systkini

Um systkini hjá Jacob kann stutt sigast:

Jóhannes Pauli var føddur 14. august 1867 og doyði 9. februar 1949. Hann flutti fyrst til Havnar og síðan lærdi hann til skraddara í Danmark. Hann kom heim aftur í 1888 og hevði fyrst verkstað á Kirkjuvegi. Hann hevði síðan verkstað og handil á Káta Horninum í Havn, har hann bygdi sær hús í 1903. Hetta horn var tá kallað Skraddarahjørnið.

Í 1918 seldi hann handilin og búsettist uppi í Hoy­dølum, har hann hevði land­brúk og urtagarð. Vegurin fram við húsum hans­ara er nevnd Skraddaragøta.

Systarnar Sigga (1872-1859), Súsanna Helena (1875-1965) og Ragnhild (1882-1970) vóru ógiftar. Tær mistu allar tríggjar hoyrnina og gjørdust deyvar á ungum árum. Sigga og Helena búðu á Mýruni allar sínar dagar. Ragnhild flutti sum eldri til Havnar at vera hjá bróðrinum Jóhannes. Sína síðstu tíð var hon á Ellisheiminum í Havn.

Helena fór í 1903 á Háskúlan í Føgrulíð. Henni dámdi so væl, at hon fór aftur árið eftir. Hóast hon misti hoyrnina, fall hon ikki í fátt. Helena var ein av teim­um fyrstu skrivandi kvinn­unum her á landi. Hon skrivaði fleiri greinir við siðsøguligum innihaldi og hug­leiðingar um sína samtíð í Varðan og jóla­bøkur. Undir seinna heims­bardaga gjørdi Lena eitt stórt arbeiði fyri Frit Dan­mark í Onglandi. Hon skip­aði fyri binding av pløggum til danir, sum vóru í Dan­mark undir krígnum.

Napoleon f. 1879 giftist við Jacobinu Jacobsen (1874-1943). Hann var eins og pápin av sterkastu monn­um. Hann fekk starv við vitan á Borðuni, tá ið hesin varð tikin í brúk í 1893, men hann doyði longu í 1904 av tuberklum.

Tey bæði fingu synirnar Poul (1898-1992), Jógvan (1902-1977) og Johannes (1904-1925). Allir vóru teir ógiftir. Tískil er ættin hjá Rakul og Pobba deyð út.

Jóhannes doyði ungur av tuberklum. Jógvan á Mýruni var við til at stovna sjúkrakassan, og hevði hann um hendur inntil, tað varð lagt saman við Havnina. Hann hevði eisini tele­fon­støðina í bygdini. Tá tosast skuldi við lækna var Jógvan altíð fúsur. Tí var ofta heitt á hann, tá ið sjúka leikaði á. Hann trekti eisini manga tonnina.

Poul var fróðarmaður. Hann skrivaði fleiri greinir við siðsøguligum innihaldi úr Nólsoy í Varðanum. Hann var eisini á yngri árum limur í bygdaráðnum.

Næstu ferð

Í komandi parti verður greitt frá Oliver Petræus Effersøe, sum var við í krígnum millum Danmark og Týskland í 1864, og sum seinni gjørdist fólkatingsmaður og lærari í Føroyum