Havnarkórið 40 ár: Útvarpskórið var byrjanin

 Tað mundi vera um heystið 1965, at útvarpsstjórin Niels Juel Arge, ið var sanghugaður maður, setti sær fyri at fáa í lag eitt sangkór við føstum tilknýti til útvarpið

Ólavur Hátún


Høgra hond hjá Niels Juel Arge í tónleikamálum var Ívar Iversen, og hesin ráddi honum til at heita á vinmann sín Ólav Hátún, sum júst tá var um at vera liðugur við sína útbúgving í Keypmannahavn, um at verða kórleiðari.
Fyrsta venjingin hjá nýggja Útvarpskórinum varð mánakvøldið 24. januar 1966. Hetta kórarbeiði mentist til eisini at umfata bæði eitt Barnakór Útvarpsins og eitt stutt skeið eisini sokallaða Ungdómskórið. Sjálvt Út­varpskórið var tá hetta stutta skiftið meiri at kalla eitt úrvalskór við bert 12-14 sangarum, sum fingu 20 kr. fyri hvørt venjingarkvøldið. Gerðabókin varð afturlatin á slagnum kl. 20.00, og tann sum møtti eftir tað, misti 10 kr. Ongantíð munnu kór­sangarar í Føroyum hava møtt so stundisiliga sum hesir tá!
Kórini vóru rættiliga virk­­in við upptøkum til send­­ingar og varðveitslu og við konsertum, helst á vári og til jóla. Eisini ferð­að­ust kórini út á bygdir, eitt nú vestur í Vágar og suður til Suðuroyar. Í 1968 varð heitt á Útvarpskórið um at fara sum føroyskt um­boð á norðurlendska ung­dóms­stevnu í Ålborg, og summ­arið eftir høvdu bæði bland­aða kórið og barnakórið eina minniliga kórferð í Íslandi. Áhugin hjá útvarpsstjóran­um var tá tó minkandi. Kanska gjørdu atfinningar frá fíggjarnevndini sítt til tað; men kanska var ein or­søk eisini tað, at kór og kórleiðari gjørdust alt meira sjálvræðin. Soleiðis var tað ikki útvarpið, men kórið sjálvt, sum skipaði fyri Íslandsferðini, og tá Út­varpskórið á heysti 1969 fram­førdi størri verk í sam­starvi við kamarorkestrið Tórs­havnar Musikkskúli uttan tilsøgn frá útvarpinum, var tað útvarpsstjóranum ov­boðið, og sangstjórin fekk sekkin.
Uttanlandsferðir
Kórið helt tó fram undir sín­­um upprunaheiti eina tíð eftir slitið. Soleiðis um­­boðaði »Útvarpskórið« Før­oyar sum ta fjórðu norð­ur­landatjóðina á stóru Europa Cantat kórstevnuni í Graz í Eysturríki í 1970  Danmark var við í Fraklandi 1964 og Svøríki og Ísland komu aftrat í Belgia 1967  og á altjóða stevnu í Consett í Norðuronglandi 1971 sungu og dansaðu sangararnir undir sama heiti. Men so í 1972 valdi kórið at skipa seg sum felagsskapur við navninum »Havnarkórið«. Niels Juel Arge bar tó ongantíð agg til hendan sín forherðaða kóralva, men var beinasamur í øllum ávikum.
Uttanlandsferðirnar hava verið nógvar síðan tá: Tríggj­ar ferðir til Fraklands, fleiri til Danmarkar, ferð aft­ur til Íslands, ferðir til Svø­rík­is og Finlands umframt rund­ferð til skandinavisku høv­uðs­staðirnar, og størri og smærri bólkar úr kórinum hava regluliga verið við á eftirfylgjandi Europa Cantat stevnum og somuleiðis á Nord­­klang-stevnum ymsa staðni í Norðurlondum.
Á heysti 2004 varð á fyrsta sinni lagt yvir hav til umframt egnar konsertir at syngja saman við íslendska operukórinum og sangarum úr øðrum londum í gitnu kon­serthøllini Carnegie Hall í New York. Tó tyk­ist sangarunum ongin av­bjóð­ing at hava verið meira spenn­andi enn tann, sum nú er fyri framman: ferð til Eystur­ríkis í juni mánaði í ár, har Havnarkórið sum eitt av 5 kórum ymsastaðni úr heimi skal luttøka í 6. World Coral Festival í Salzburg og Wien saman við heimsgitna Wiener Sängerknaben og eisini hava hálvan tíma framførsla av egnari kór­skrá og føroyskum dansi í Mozarteum í Salzburg og í Goldener Konzertsaal í Wien. Við sama ferðarhøvi verður eisini farið til Prag í Kekkia at hava fólksliga framførslu við sangi og dansi og eisini konsert í stásiligari kirkju.
Sangur á ólavsøku
Týdningarmesta virksemi kórsins er tó sjálvandi tað, sum er farið fram her á landi. Útvarpskórið - seinni Havnarkórið - átók sær tann leiklut, sum gamla Havnar Sangfelag hevði frá døgum Waagsteins og fram til, at Hans J. Højgaard legði frá sær miðskeiðis í seksti-áru­num: kórsangin undir Ting­húsinum ólavsøkudag. Ynski kórsins var tó heldur at víðka um til tað, sum nú er vorðið siðvenja, at tað stendur øllum kórsangarum í boði av bygd og úr býi at vera við til at mynda eitt fjøl­ment felagskór á hesum tjóðardegi føroyinga. Ein tilvild gjørdi eisini, at sang­arar úr Havnarkórinum komu til at leggja støði til tann midnáttarsang, sum nú í meira enn tríati ár hevur sett dám á ólavsøkuhaldið.
Dentur lagdur á føroyskt kórtilfar
Ein aðalsetningur hjá kóri­num sum útarpskór var at gera sendingar við føroysk­um sangum, og alt síðani hevur kórið í sínum virksemi lagt dent á føroyskt kórtilfar. Um enn hann ikki var føroyingur, so eru fleiri av kórsatsunum hjá danska tónaskaldinum Vagn Holmboe til úrvaldar føroyskar yrkingar, ið aftur­vendandi hava verið partur av sangskráum Havnarkórsins, so føroyskir í sínum tóna­dámi, at teir munnu hava rinið við hjá yngri før­oysk­um tónaskøldum til nýggj­ar leiðir í føroyskari kór­tónaskapan.
Á ferðum uttanlands hevur føroyskur sangur frá eldri og yngri tíð átt bróðurpartin av skránni. Men á vitjanum suðuri í Europa  og eisini á USA-ferðini - hevur kór­ið kennt tað sum sína upp­gávu eisini at umboða norður­lendskan kórtónleik, sum máls­liga liggur so væl fyri hjá føroyingum.
Íblástur uttanífrá
Tað er tó ikki minst tann klass­iski europeiski kór­ment­anararvurin, sum hev­ur átt hjartarúm hjá Havn­­ar­kórinum. Enskar, týsk­­ar, franskar og italskar madrigalir frá tíðini um 1600, tá a cappella kór­sang­ur­in, t.e sangur uttan fylgi­spæl, var í hæddini, eru sannir gloypibitar hjá øllum klassiskum kórsangarum, og prýðilig er ikki minni tón­leikarásin upp gjøgnum tónleikasøgunnar tíðarhvarv. Spennandi avbjóðingar góvu eisini høvi til at heita á úrmældar kór- og or­kesturleiðarar uttanífrá til fram­førslur, har eisini sang­arar úr øðrum kórum mang­an vóru við. Fyrstur er her at nevna Karl Clausen, ið um­framt sum kórleiðari at hava givið okkum ógloym­andi tón­leika­ligar og kór­sosialar upp­livingar eis­ini legði eftir seg satsir til før­oysk løg, sum enn í dag eru ómiss­andi við eina­hvørja kór­hugna­løtu. Ann­ar kór­úr­mælingur, sum Havnarkórið hevur gott at bera eftir reglu­ligt samstarv yvir so mong ár, er sveitsiski kór- og orkesturleiðarin Willi Gohl. Undir hansara stimbrandi hondum kom føroyskur kór­sangur av álvara í samband við tey størru klassisku meist­araverkini so sum Jóla­oratoriið eftir Bach, Händels Messias, Skapanin eftir Haydn, Krýningarmessa Mozarts, C-Dur Messa Beet­hovens, Requiem hjá Brahms, Carmina Burana eftir Carl Orff umframt hópin av smærri kórperlum. Aðrir, sum hava givið føroyskum kórsangarum og ikki minst kórleiðarum íblástur og hava verið við til at lyfta før­oyskan kórsang upp á hægri støði, eru menn sum íslendski tónlistarmenninir Jón Stefánsson og Garðar Cortes, John Høybye og Steen Lindholm úr Danmark og sviin Robert Sund.
Atlantsljómur / North Atlantic Festival
Av tónleikatiltøkum, sum Havn­arkórið tók stig til, mundu tó stevnurnar við heit­inum Atlantsljómur / North Atlantic Choir Festival bera av øllum í magn og mæti. Kórsangarar og áhoyrarar, sum vóru við til løtuna, tá Requiem Verdis undi kønari leiðslu Yaacov Bergmans úr USA og við framúrskarandi solistum úr Íslandi og Pól­landi varð framført í Norð­ur­landahúsinum á sumri í 1998, munnu iva­leyst taka undir við mær í hesum.
Framtíðarútlit
Ynskiligt og natúrligt hevði tað verið, at tað var okkara egna symfoniorkestur, ið legði rygg til orkesturpartin í hesum krevjandi tiltøkum. Men tað hevur ikki rættiliga borið til. Nú tá Føroya Sym­foni­orkestur sjálvt hevur tik­ið stig stóra kór- og orkestur­framførslu, og úrmælingur sum Bernharður Wilkinson stendur tónleikaliga við end­­an, er útlitið betri. Og so hvørt sum støðið hækkar og hugaheimurin rúmkast, skuldu vónir og vánir sam­anumtikið verið góðar fyri í felagsskapi at latið upp fyri íbornum møguleikum til tón­leikaupplivingar á altjóða støði í hesum landi.