Heini Olsen
Um ikki í heilum árum so í hvussu er eftir 18 árstølum í muslimskum londum, har blí:skapurin móti hinum fremmanda altí: lá fremstur í huga, harmar ta: meg og húski: almiki:, at Danmark skal hava komi: sær og stóran part av heiminum í óføri vi: hesum óinntonktu tekningunum av Mohammed, profeti.
Si:venja muslimanna er nú einafer: tann, at teir ikki vilja hava Mohammed avmynda:an, og styrkin í hesi sannføring kann til dømis sammetast vi:, at ma:ur kom til tín og seg:i, at mó:ir tín er ein skøkja, sum flest øll okkara helst mundu ver:i: heldur enn ikki sinnisrørd um, hóast ikki í so ógvisligan mun móti ósekum fólki, sum her í løtuni ví:a um ver:ur gjørt, og sum eg á ongan hátt kann bera í bøtuflaka fyri; men fólk uttan kunnleika til frælsan, demokratiskan livihátt n!ta her høvi til at forloysa allar innistongdar kenslur, sum annars vanliga eru forbodnar, tá um egin vi:urskifti ræ:ur. Flestu teirra uttan nakran sum helst kunnleika til, hvat ta: er, sum íbirt hevur henda teirra vælkomna ófri:.
Hinvegin krevur okkara talu- og skrivifrælsi ábyrgd hins einstaka og vit og skil, harímillum umsorgan fyri ikki at særa næsta tín meira enn ney:ugt, eisini um hann er jødi ella muslimur, ella kanska hallandi til onkra av okkara meira heimaspunnu trúargreinum.
Her á jør: er av náttúruávum so ovmiki: at takast vi: av krevjandi hjálpararbei:i, og, hóast ta: sambært demokratisku reglunum er loyvt móti betri vitandi solei:is at leggja stein oman á byr:u, kann ta: av sonnum sigast vera tápuligt ó:amannaverk, sum her er gjørt.
Hetta kann kanska ikki beinlei:is samanberast; men í tríatiárunum loyvdi Hitler sær at n!ta allar møguligar ræ:umyndir um jødiska fólki:, og vit eldru minnast, hvussu m.a. tær myndirnar í mi:juni á okkara kristna umhvørvi kosta:u sjey milliónum jødum lívi:.
Tíbetur eru nógvir einstaklingar, sum vi: næstakærleika liva eftir kristna bo:skapinum; men annars hava sonevndu kristnu londini tíverri ikki nógv at reypa av, eitt nú um vit hugsa um krossfer:aræningarnar og um hjálandapolitikkin, har fólk í fríløtum spáka:u sær út at skjóta til máls eftir upprunafólkinum ella eins og nevtoll í Harrans navni kravdu avkappa:an fingur ella heila hond av upprunafólkinum fyri at lata hermonnum n!ggjar patrónir. Hetta er ikki bara naka:, sum gekk fyri seg fyrr í tí:ini, men eisini í dag, har alheims risafyritøkurnar í mongum væl dokumentera:um førum brúka somu mannagongd. Eingin veit rættiliga, hvør eigur tær ella, hvør ábyrgdina hevur; men kristnar siga flest allar seg vera.
Munn av munni vita eisini tey óskúla:u alt ov væl um hesi vi:urskifti at siga, og hóast hetta var á:renn har:liga fundamentalisman hev:i breitt seg um allan heimin, kann eg ikki anna: enn bera mongu muslimsku vinfólkum og kenningum alt ta: besta frá árum mínum teirra millum, smásyndarar og forher:ingar, sum teir vóru, eisini vi: onkrum reinum banditti inn ímillum, har júst eins og heima hjá okkum sjálvum.
Sitandi fjálg og væl til passar vi: einum temunni framman fyri sjónvarpinum ver:a vit dag og dagliga so miki: fó:ra: vi: ney: og elendigheit, at vit, sum frá lí:ur, antin gerast kenslukøld ella so samvitskubitin, at vit hvørt vi: anna: halda, at hetta ber ikki til í longdini, og at okkurt má gerast. Og so ver:ur einki tosa: meira um ta:, til vit næsta kvøldi: aftur gerast skelka: av tí, vit tá síggja.
Meira enn hálva øld hava vit til dømis haft gordiska knútin Ísrael/Palæstina, sum í hesum føri ikki kann loysast vi: svør:i Alexandur Miklasar - jødar/muslimar og kristin og muslimar - um ikki øll runnin av sama bló:i so kortini í upprunaligu trúnni vi: áliti á sama Gud og Skapara.
Nú skal eg ikki gera meg klókan uppá gudfrø:i og tílíkt liggjandi á væl hægri stø:i, enn mær er tilluta: at skilja; men mongum brestir ætlan, og ta: eg havi roynt at lisi: mær til, hugsi eg ikki nakar av teimum stóru trúbótarunum høvdu ætla: ella ímynda: sær ta ótrúligu oy:an og syndran av menniskjalívum, sum misfatan av teirra væl meintu broytingum førdu vi: sær, hetta kanska í ólukku máta styrkt av gyrnd hins einstaka at n!ta hvørt einasta høvi at vinna sær ver:sligt og andaligt vald, háls og hondsrætt yvir øllum, i: minni formáddu sær.
Afturat hesum hava vit djúpu gjónna millum ríka og fátæka partin av ver:ini. Fyrstu fer:ina eg, júst fyri hálvari øld sí:ani, kom í fátæka, tilafturskomna og analfabetiska partin av heiminum, undra:ist eg yvir, at ikki fátæka fólki: sum fló:alda skola:i inn í ríka partin at ræna ta:, sum har var ella hinvegin í besta lagi har læra seg okkurt, sum heima kundi hækka teimum livifótin.
Ta:, sum tá helt teimum aftur, var ókunnleiki um, at onnur fólk høvdu ta: betur enn tey sjálvi, hvar hesi vóru at finna, og hvar ríka Kánans landi: á okkara ungu døgum mundi liggja.
Kringvarp var teimum ókent fyribrygdi eins og, tá vit á mínum aldri vóru børn, har telefonin kanska bert var í hendinga b!lingi..
Hetta er alt vi: tøknini broytt og fólkaríka fló:aldan er nú fyri langt sí:ani úr øllum hera:shornum farin at skola inn yvir okkum, sum einki anna: er at siga til, enn at vit mugu minnast til, hví tey eru komin og royna sum best at hjálpa teimum til sættis. At kanna, hvønn dugnaskap tey hava í vi:føri, at skúla og læra tey ta:, sum í restar at fáa sum frægast burtur úr, hetta bæ:i í útlegd og heima í teirra egna landi - stutt sagt: okkurt má gerast, men hvat? Flest øll hugsa vit; men hvør ger naka:?
Herfyri lætti tí rættiliga um hjarta:, tá vit í útvarpinum hoyrdu eina abbadóttir Grækaris uppi í Trø: í Kvívík, Elinborg Hvidtfeldt, grei:a frá, at eisini hon sum fólk flest hev:i gingi: og hugsa, um hon ikki vi: onkrum smávegis kundi lætt sær um egnu samvitsku í hesum avskepla:a heimi, og tá hon av útbúgving er gullsmi:ur, fann hon uppá at gera eina brosju sum, alt í einum, avmyndar kristna krossin, jødisku stjørnuna og fri:arhonds Khadidju, konu Mohammeds.
Hóast lítil í vavi, sanniliga ein fri:arhugmynd av teimum heilt stóru, sum øll kunnu bera, og sum átti at hingi: á hvørjari sendistovu, brend ella ikki, sama hvar hon er stødd, og hvørja tjó: ella átrúna, hon umbo:ar.
Brosjan kostar rættiliga nógv; men ágó:in fer allur til
Peres Center For Peace's Childrens Programme
til at bjarga børnum úr Palestina, sum eru komin illa fyri, og sum ver:a vi:gjørd á ísraelskum sjúkrahúsi í Bethlehem.
Brosjan fæst í Føroyum í fyrrverandi handlinum hjá Hans Iversen, sála,v/Hannemi Hamrá í Kvívík.
Nú var hetta ikki ætla: sum reklamu; men tjó:skaparliga haldi eg ta: fjálga, at hugskoti: um fri:arbrosjuna er av føroyskari ætt, og um onkur kanska hevur hug at hitta Elinborg, sum b!r í Danmark, liggur ein lepi vi: brosjuna, har teldupostadressan er: info@elinborg.dk og
www.peres-center.org
