risastórt mistak. Vaksnamannalæra og førleikameting Í 2018 varð álit skrivað og latið politisku skipanini um vaksnamannalæru og førleikameting. Hetta álit skal takast fram aftur og viðgerast, so gongd kann koma [...] skiparar og navigatørar hava stórt virði, bæði her heima og í útlandinum. Føroyingar við hesum útbúgvingum eru høgt í metum og nógv eftirspurdir um allan heim. Veljið ein, ið vil øllum lesandi og lærandi [...] eini sunnari og góðari leið við lutfallinum millum akademiskar útbúgvingar og yrkisútbúgvingar. Tað er skeivt at seta útbúgvingarnar upp ímóti hvørjari aðrari, tí vit hava brúk fyri báðum, og tí er tað umráðandi
besta og dýrmætasta vit eiga og hava skapt í okkara landi. Og hvussu vit fíggja tað. Og tað besta og dýrmætasta, vit eiga, eru tey menniskju, ið vaksa upp og liva her. Og tann nærleikin, førleikin og kærleikin [...] arbeiði og umhvørvi, sum leiðarar og starvsfólk hava megnað at skapt. Vit skulu hava føroyskar loysnir. Menna ta serstøku føroysku námsfrøðina, undirvísingina og røktina. Og ikki avrita skipanir og loysnir [...] Minstunormeringar skulu ásetast fyri námsfrøðingar og starvsfólk í vøggustovum, barnagørðum, frítíðarskúlum og á sernámsøkinum - og fyrireikingartíð og ráðlegging skal tryggjast. Næmingatalið í smæstu flokkunum
fram í hesum leisti. Møguleikin at byggja røktarheim og og útbúgva fólk er sera avmarkaður. Aldursbýtið ger eisini, at vit fara at mangla starvsfólk, og tí mugu vit hugsa nýggjar loysnir til nýggjar tíðir [...] eru lutfalsliga nógv eldri í dag, sum væntandi fara at tørva hjálp, og vit hava hvørki starvsfólk ella røktarpláss til tað. Ellis- og røktarheim megna ikki uppgávuna nøktandi sum nú er. Vit sum samfelag [...] til eldrarøktina, sum í dag er afturútsigld og ov illa mannað. Ein møguleiki kundi verið at hækka lønina fyri at ansa eldri heima. Ein slík uppgáva krevur nógv og má lønast ordiliga. Í dag er støðan á fleiri
starvsfólkini hava góð arbeiðskor og eina løn, sum tey kunnu liva av. Lønarstøðið í Føroyum verður fastlagt í samráðingum millum arbeiðsgevarafeløg og arbeiðstakarafeløg - og er tað eitt krav, at føroyskar [...] um umhvørvisliga burðardygd og at minka um útlátið frá veitingarketuni (keypa tí sum mest lokalt). Í dagsins samfelag er tað eitt "krav" at fyritøkur hugsa um umhvørvið, og er tað at fegnast um, at føroyskar [...] 135 arbeiðsdagar um árið (sum tey hava arbeitt í 2022) og hetta stendur ikki mát við eitt vanligt arbeiðsár, har tað eru umleið 220 arbeiðsdagar. -Og tá gerandisdagurin í Føroyum fíggjarliga í stóran krevur
vera ”mítt DNA”, at síggja og arbeiða við nýggjum møguleikum, og menning, sum røkkur langt inn í framtíðina. Dømini um hetta ”DNA” eru nógv og ymisk og her eru nakrir møguleikar og mál, sum eg áður havi víst [...] sum bløðir saman við teimum veiku og minni mentu, og sum samstundis brennur fyri teimum ágrýtnu og virkisfúsu, haldi eg, at tað er gott samsvar millum míni hjartamál og tað, sum Sjálvstýri stendur fyri [...] saman við m.a. Felagskommunini og Vága Vinnufelag uppskot um ein Suðuroyartunnil fyri 25 árum síðan (t.e. meðan arbeitt varð við Vágatunlinum) varð í 2003 fyrsta starvsfólk í danskari universitetsfyrisiting
IKKI virkaðu botnfisk, og sum tí fóru til virki, sum skipanin IKKI var ætlað til. Lutfallið er á leið tað sama í dag. Hví skulu tú og eg, sum arbeiða og rinda inn í ALS, fíggja og stuðla teimum nógv størstu [...] verður broytt, soleiðis at ali- og uppsjóvarvirkir ikki skulu kunna senda fólkini hjá sær til hús og lata ALS gjalda gildið – tað vil siga senda rokningina til tín og mín og allar aðrar fyritøkur í landinum [...] ALS-gjaldið fyri bæði arbeiðarar og arbeiðsgevarar. Óli Jákup Jacobsen Valevni fyri Javnaðarflokkin Um meg: Eg eri 35 ár, giftur og havi fýra børn á 6 ár, 4 ár, 2 ár og 0 ár, og búgva vit í Havn. Eg eri útbúgvin
old millum arbeiðsgevaran og tað einstaka starvsfólkið. Soleiðis hava tey verju av rættindunum hjá fólki í tíðaravmarkaðum starvi og av fólki, sum arbeiða niðursetta tíð. Og so hava tey eina almenna lóg [...] skal forða fyri mismuni vegna aldur og brek, og tá tað snýr seg um kynsligan ágang á arbeiðsplássunum. Í Føroyum hava vit bert nakrar heilt fáar arbeiðstakaralógir – og tær eru sum oftast avoldaðar. Víst [...] sprotnar úr mannarættindunum og teimum persónligu frælsisrættindunum. Greitt er, at skulu vit í Føroyum vinna okkum somu framkomnu og virðiligu rættindi, má hetta gerast politiskt. Og tað hevur higartil verið
arbeiðstakari eigur at hava, og hevur ongar fíggjarligar avleiðingar. Eyka frídagar, um starvsfólk gerst sjúkt í vunnu frítíðini Endamálið við einari frítíð er at hvíla seg og hava frítíð til tess at megna [...] taka nøkur dømi: Privatsett starvsfólk ongan lógartryggjaðan rætt til rímiliga grundgeving fyri uppsøgn Í donsku starvsmannalógini (funktionærloven) er ásett í § 2b, at starvsfólk, sum hava verið í starvi [...] til viðkomandi starvsfólk. Sum rímilig grundgeving kann eitt nú nevnast rakstrarviðurskifti hjá arbeiðsgevaranum ella atburður hjá starvsfólkinum. Føroyska starvsmannalógin er frá 1958 og seinast broytt
dagstovnur, ítróttar- og frítíðarfelagsskapir og fólkaskúlin v.m. – og er uppgávan hjá okkum øllum at viðvirka til, at okkara børn og ungu hava so góð barna- og ungdómsár sum tilber. Í Vági eru gjørd ein røð [...] brúkarar av hesum kørmum. Og tá mann kann í Vági, so kann mann eisini aðrastaðni! Spennandi og fjøllbroyttir karmar Í barna- og ungdómsárunum eru vit fleiri, sum eru um okkara børn og ungu: familjan, dagstovnur [...] nýggjum tilboðum og íløgum á økjum, sum kommunan hevur ávirkan á, í samband við “íløgur í góð minnir í barna- og ungdómsárunum”. Á dagstovnaøkinum varð normeringin økt, og fleiri starvsfólk vóru tí um børnini
ellisheim og nýggjar barnagarðar um ongi starvfólk eru at taka sær av okkara eldru og ungu. Sambært búskaparráðnum koma 700 starvsfólk at mangla í tey komandi 10 árini innan heilsu-, almanna- og eldraøkið [...] verið ovurstórur tey seinastu árini. Inntøkurnar frá persónsskatti og partafelagsskatti hava sligið met, og er hetta komið væl við hjá landi og kommunum, sum við enn fleiri íløgum hava megnað at bygt okkara [...] hin sami, um ikki størri, starvfólkini kendu minni strongd og heilsan gjørdist betur. Samanhangurin ímillum arbeiði og familjulív bleiv betur og trivnaðurin yvirhøvur øktist. Tann vøkstur, ið hevur verið