Verða dansispølini fyri endurburði?

Í TJALDRI nr. 42 eru forvitnisligar greinar um dansispøl, samkynd og Heimastýrislógina

<InvalidTag content="" name="Titel" />

<InvalidTag content="" name="Nøgleord" />

<InvalidTag content="text/html; charset=utf-8" http-equiv="Content-Type" />

<InvalidTag content="Word.Document" name="ProgId" />

<InvalidTag content="Microsoft Word 2008" name="Generator" />

<InvalidTag content="Microsoft Word 2008" name="Originator" />

 

<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:AllowPNG /> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves>false</w:TrackMoves> <w:TrackFormatting /> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning /> <w:DrawingGridHorizontalSpacing>18 pkt</w:DrawingGridHorizontalSpacing> <w:DrawingGridVerticalSpacing>18 pkt</w:DrawingGridVerticalSpacing> <w:DisplayHorizontalDrawingGridEvery>0</w:DisplayHorizontalDrawingGridEvery> <w:DisplayVerticalDrawingGridEvery>0</w:DisplayVerticalDrawingGridEvery> <w:ValidateAgainstSchemas /> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables /> <w:DontGrowAutofit /> <w:DontAutofitConstrainedTables /> <w:DontVertAlignInTxbx /> </w:Compatibility> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" LatentStyleCount="276"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--> <style type="text/css"> <!-- /* Font Definitions */ @font-face {font-family:"Courier New"; panose-1:2 7 3 9 2 2 5 2 4 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:auto; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:3 0 0 0 1 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman";} @page Section1 {size:595.3pt 841.9pt; margin:3.0cm 2.0cm 3.0cm 2.0cm; mso-header-margin:35.4pt; mso-footer-margin:35.4pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} --> </style> <!--[if gte mso 10]> <style> /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Tabel - Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ascii-font-family:Cambria; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Cambria; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} </style> <![endif]--> <!--StartFragment--><o:p></o:p> <p align="center" style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt; text-align: center;" class="MsoNormal"><o:p>&nbsp;</o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal"><o:p>&nbsp;</o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">Hanus Kamban<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal"><o:p>&nbsp;</o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">Tað nýggjasta nummarið av TJALDRI, tíðarritinum hjá tí týsk-føroyska vinafelagnum, kom út í juni, men var ikki undirritaða í hendi fyrr enn í september. Men seinur gestur er eisini vælkomin. Tað serliga og virðismikla, sum blaðstjórnin á hesum tíðarriti ger, er at hava eyguni eftir útlendskum tilfari um Føroyar, gomlum sum nýggjum, velja tað besta burturúr og almannakunngera tað, við frágreiðingum og viðmerkingum.<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal"><o:p>&nbsp;</o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">Heimastýrislógin ikki tað ringasta<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span>Detlef Wildraut, ritstjóri, hevur í eini dupultgrein viðgjørt Føroya politisku søgu frá fólkaatkvøðuni í 1946 til Heimastýrislógina í 1948. Teimum, sum hava lisið verk eftir m.a. Kirsten Harder, Annfinn í Skála, Frederik Harhoff og H.A. Sølvará, er hetta tilfar ikki nýtt, men ein samandráttur av hesum slag er hentur hjá útlendskum lesarum. Wildraut kennir seg ikki sannførdan av tesunum hjá Høgna Hoydal, sum verða framførdar í bókini <i style="">Myten om rigsfællesskabet</i>, og hann dylur ikki fyri, at skipanin við heimastýri, so ilt orð hon hevur fingið á seg, var ein rættiliga skilagóð skipan. <o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span>Mangt rennur einum í huga í hesum sambandi. Sjálvsagt ber til at siga, at húsagangurin í 1992 tók grundarlagið undan tí lóg, Føroyar hava virkað eftir frá 1948. Men siga vit tað, slepst neyvan undan at staðfesta, at húsagangurin í Íslandi í fjør tók støðið undan landsins loysingarskipan. Veruleikin er helst, at einhvør ber sum hann roynist. Heimastýrislógin riggar, men bara við ábyrgdarkenslu og røkjuskapi. Fólkafloksins serliga búskaparfatan, sum helst er tann størsta einstaka forðingin fyri einum føroyskum fullveldi, rekur okkum nú ár fyri ár nærri einum nýggjum svørtum oktoberi. Eg meini tað.<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal"><o:p>&nbsp;</o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">Føroyar og tey samkyndu<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span>Ikki minni áhugaverd er grein eftir Ebbe Volquardsen, har greitt verður frá viðurskiftunum hjá samkyndum í Føroyum, hugburðinum hjá føringum til henda minniluta og tí stríði, sum fyri fáum árum síðani stóð um ta lógarbroyting, sum hevur bøtt munandi um korini hjá honum. Greinin hevur ein akademiskan dám og víst verður til vísindalig ástøði og vísindaligar frágreiðingar um, hví føringar sum heild hava meira ímóti samkyndum enn fólk aðrastaðni í Norðurlondum. Sum dømi kann verða nevnt, at tann føroyski ungdómsgranskarin Firouz Gaini skilir millum tveir bólkar, tann urbana ungdómin, sum er opin og vísir tolsemi, og tann atlandska neytadrongin, hvørs kallmanshugburður ger, at hann er festur í somu fortíð, sum garpar av sama slag í tilafturskomnum arabiskum mentanum. Spurningurin er so, hvør verður við yvirlutan, verðinsmaðurin ella bygdafrellið.<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span><o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">Føroysk dansispøl<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">Men høvuðsgreinin í hesum blað viðger eitt evni úr føroyskari fólkamentan. Doktararitgerðin um føroysk dansispøl, sum Andrea Susanne Opielka hevur greitt úr hondum, kom í ár út í bók, sum fatar um heilar 468 síður. Í grein síni í TJALDRI hevur Opielka tikið fram teir mest týðandi tættirnar í síni ritgerð. Hvørji hava granskað hetta evni, og hvørjar eru okkara keldur til kunnleika um tað? Nær eru dansispølini komin? Hvørji vóru tey, og hvussu vórðu tey dansað? Í hvørji vídd er talan um dans, og í hvønn mun um spæl? Hvat er upprunin til hesa mentan? Hvønn leiklut hevur hon havt í tí føroyska bóndasamfelagnum? <o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span>Hesar og aðrar spurningar viðger Opielka í síni grein. Spurningurin er so, um føringar, sum nú á døgum at kalla bara kenna Ríða Ediling og einar tveir slíkar dansir aftrat, kanska fara at taka hini dansispølini uppaftur.<o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span>Av øðrum tilfari kann verða nevnt, umframt ummælir, umrøður og ta alla tíðina dagførdu bibliografiina, samrøða sum Anna V. Ellingsgaard hevði við Jóhan Hendrik W. Poulsen, tá hann fylti 75, og ummæli eftir Detlef Wildraut av <i style="">Orðabókini</i>, sum forlagið Sprotin tá gav út. Hetta nummarið av TJALDRI er 132 síður.<i style=""> <o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span><o:p></o:p> <p style="margin: 0cm 34pt 0.0001pt;" class="MsoNormal"><o:p></o:p> <!--EndFragment-->