Stava sambært løgtingslóg

Hóast vit hildu, at dómurin var fall­in, tá málráðið gjørdi av, at fremm­andu stavirnir, c, q, w, x og y ikki skuldu sleppa í stavraðið, so er síðsta orðið ikki sagt enn.

Tí málið er kom­ið á tingborð, og tað skal av­greiðast áðrenn hendan vikan er farin, tí tá fer tingið í summarfrí.

Í 2009 var tingsins vilji, at hesi stav­ir skuldu við í starvraðið. Men ting­ið vildi ikki gera tað við lóg. Eft­ir at Málráðið hevur havnað ynsk­i­num hjá løgtinginum, so hev­ur Henrik Old, tingmaður Jav­n­að­ar­floks­ins, lagt málið fyri tingið.

Spurningurin er so, um hetta er eitt lógarmál, ella eitt mál, sum løg­tingið skal taka støðu til. Í øll­um førum eru sjónarmiðini hjá løg­ting­inum ­og hjá Málráðnum ikki sam­an­fallandi –­ og taka vit fólksins vilja, so sampakka sjónarmiðini hjá Mál­ráð­num heldur ikki við fólkaviljan – sam­bært kanningini hjá Lóðir, sum sig­ur, at 64 prosent av føroyingum taka undir við, at hesir fremmandu stav­ir skulu sleppa inn í stavraðið.

At stríðast um smálutir duga før­oy­ing­ar væl – og skriftmálið hevur mang­an verið kastibløka í so máta. Men fyri tað kunnu vit fegnast um, at so nógv fólk hava áhuga fyri mál­i­num og fyri stavsetingini. Tí øll eru vit samd um, at vit vilja verja og varða málið – um enn vit ikki altíð eru samd um leiðina.

Men hevði eingin slóðað fyri, so hevði móðurmálið hjá okkum langt síðani verið farið fyri bakka. At mál­ið er varðveitt, og skriftmálið end­ur­skapt, er eitt bragd, sum slóðarar hava staðið fyri, og sum vit eiga at vera stolt av sum fólk og tjóð og takk­som fyri.

Tað er ikki altíð so lætt at skilja, hví fólk leggja so stóran dent á, at hesi fremmandi stavir, sum fleiri okk­ara nýta dagliga, partú ikki skulu hýsast í stavraðnum.

Vit hava fyrr á hesum stað víst á tað, sum ein kendur skúlamaður, Jeff­rei Henriksen, segði. Hann held­ur, at vit skulu nýta føroyskt-vest­ur­lend­skt stavrað, sum er tað føroyska saman við x, y, z, w og q. Hann lærdi børnini tað uttanat við at syngja tað við lagnum til »Vilt tú, vilt tú«:

A Á B C D Ð E F G H I Í J K L MN O Ó P Q R S T U Ú V W X Y Ý Z Æ Ø

Hann helt eisini, at danska »å« og ís­lendska »Þ« kundu setast aftast eft­ir tørvi.

Um málið ikki verður súltað í Mentanarnevndini, so skal tingið taka støðu, um hesir stavir við lóg skulu trýstast inn í stavraðið. Tað er óheppið, at málsligar ósemjur skulu avgerast á tingi.