? Vit mugu ikki fáa áttatiárini aftur í Føroyum.
? Men tað, sum hevur uppaftur størri týdning: Vit mugu ikki fáa nítiárini aftur í Føroyum.
Hetta er hornasteinurin í fíggjarpolitikkinum hjá Karsten Hansen, sigur hann.
Og tí er hann eisini til reiðar at seta tiltøk í verk, um tað verður neyðugt, fyri at taka broddin av eini møguligari kreppu so skjótt sum gjørligt.
Og tað er kanska sumt, sum bendir á, at tað verður neyðugt nokk so skjótt.
Tað er nógv ferð á føroyska búskapinum í løtuni.
? Og heldur vøksturin fram við somu ferð, kann tað verða neyðugt at bremsa gongdini við at seta búskaparlig tiltøk í verk.
? Vit fylgja sera gjølla við gongdini. Og vísir tað seg at vera neyðugt, eri eg eisini til reiðar at seta tiltøk í verk, sigur Karsten Hansen.
Hinvegin er hann langt frá samdur við formanninum í ráðgevandi nevndini fyri Føroyar, Arne Larsen, tá ið hesin ávarar ímóti búskaparligu gongdini í Føroyum.
Tvørturímóti er hann eitt sindur ørkymlaður av tí, sum danski vísmaðurin sigur.
Arne Larsen sigur í seinastu ?Søndagsavisen?, at búskaparliga gongdin í Føroyum má tálmast, tí nýtslan er ov stór og avleiðingin av hesum kann blíva ov stórar lønarhækkingar.
Hann mælir til antin sparingar ella skattahækkingar fyri at tálma gongdini.
Og tað er hetta, sum Karsten Hansen ikki skilur.
? Tað síðsta, Arne Larsen segði, seinast hann var í Føroyum, var, at nú var aftur rúmd fyri lønarhækkingum.
? Og eg havi ongantíð dult fyri, at tað var sera óheppið sagt, tí tað skerst ikki burtur, at nettupp hetta er skotið okkum í skógvarnar í alt vár.
? Men hetta rímar ikki við tað, sum hann sigur nú.
Tað er nógv ferð á
Annars ásannar Karsten Hansen, at tað er rættiliga nógv ferð á búskapinum í løtuni.
Og hann heldur, at tað er neyðugt at hava eitt ógvuliga vakið eyga við gongdini.
? Men at samanbera gongdina nú við áttatiárini er heilt burturvið.
? Eitt nú eru tað ongi milliard-veðhald, ið liggja sum ein bumba undir landskassanum nú, eins og í áttatiárunum.
?Somuleiðis kann eg vísa á, at í løtuni eru lønarútgjaldingarnar um 355 milliónir um mánaðin.
? Í 1989 vóru tær um 375 milliónir um mánaðin, sum svarar til 490 milliónir í dag. Somuleiðis hava vit havt ein prísvøkstur uppá eini 3% um árið og tað er heldur einki ræðandi tal, tí í londunum uttanum okkum er prísvøksturin hægri.
Karsten Hansen vísur eisini á, at vit hava hampiliga stórt avlop á handilsjavnanum, tvs, at útflutningurin er størrri enn innflutningurin.
? Somuleiðis er innflutningurin til beinleiðis nýtslu minkaður eitt vet í seinastuni. Og at vinnulívið ger íløgur, skuldi helst kastað enn meiri av sær aftur seinni, so tað ræðist eg ikki so illa.
Eitt, sum Arne Larsen serliga heftir seg við, er, at innflutningurin av bilum er vaksin heili 22%?
? Tað er rætt, at tað er eitt høgt tal. Men tað veldst um, hvørum prosentini verða roknað av. Tí vit skulu hava í huga, at vit frammanundan høvdu eini fimm ár, har at kalla ingin bilur varð innfluttur. So veruleikin er, at tað eru nógvir bilar, sum muguu skiftast út nú, tí í Føroyum halda teir ikki so leingi sum áðrastaðni.
?Eg haldi ikki, at vanligi føroyingurin hevur ikki tað stóra av pengum. Men tað er blivið lættari at keypa bil og tann møguleikan brúka fólk.
? Tó kann ein vansi verða, at bankar og sparikassar fara at læna ov nógv til beinleiðis nýtslu. Tann vansan vóni eg, at peningastovnarnir hava fyri eyga. Tí fara fólk at læna ov nógv til bilar, feriu o.a. kann tað skjótt enda galið, t.d. um rentan hækkar aftur.
Karsten Hansen sigur, at ein annar avgerandi munur á búskapinum nú og í áttatiárunum er, at tær almennu íløgurnar eru nógv minni nú, enn tær hava verið og raksturin er lutfalsliga eisini nógv bíligari, samstundis sum skuldin verður niðurgoldin.
Arne Larsen sigur, at tað gongur ikki nóg skjótt at afturgjalda skuldina ?
? Tað kann hann hava sína meining um. Men vit halda okkara avtalur um skuldina.
? Eg kann tó skjótt verða samdur um, at vit skulu ikki himprast við at betala skuldina skjótari niður, enn avtalan sigur.
? Men hóast vit ikki betala skuldina aftur, brúka vit ikki peningin til onnur endamál.
? Vit hava lagt nógvan pening til síðis og ein støða kann væl hugsast, har tað loysir seg betri at seta peningin onkustaðni til høga rentu, heldur enn at betala skuldina niður.
? Vit hava skyldu til at bera so í bandi, at samfelagið fær sum mest nyttu burturúr pengunum.
Vit gera tað, sum er neyðugt
Annars leggur fíggjarmálaráðharrin áherðslu á, at hann fylgir ógvuliga gjølliga við búskaparlig gongdini í Føroyum.
?Vit eru alla tíðina á varðhaldi. Og verður tað neyðugt, fara vit eisini at seta tey neyðugu tiltøkini í verk fyri at tálma gongdini.
Fíggjarmálaráðharrin sigur, at fyri seg er tað avgerandi at tiltøk verða sett í verk so tíðliga sum gjørligt, um tað skuldi verðið neyðugt.
? Vit hava havt tey glaðu áttatiárini í Føroyum. Men vit minnast øll, hvussu pínufullir timburmenninir vóru í nítiárunum.
? Fyri meg er tað ógvuliga umráðandi, at vit ikki endurtaka áttatiárini, tí vit mugu fyri alt í verðini ikki fáa nítiárini aftur. So tað, sum vit hava sett okkum fyri er, at verður tað neyðugt, skal broddurin takast av beinanvegin, so at tað ikki merkist so fast. Tí longri vit drála, fastari fara tiltøkini at raka, akkurát sum í áttati- og fyrst í nítiárunum.
Karsten Hansen sigur, at politiskt er semja um, at verður tað neyðugt, skulu tiltøk eisini verða sett í verk.
Og hann dylir ikki fyri, at sum er, heldur hann, at tað kanska er heldur nógv ferð á búskapinum.
?Støðan er ikki hættislig enn. Men heldur hendan gongdin fram, verður tað kanska neyðugt at seta tiltøk í verk, kanska longu seinni í ár, fyri at tálma nýtsluna.
Hvørji tiltøk, talan kann verða um, vil hann ikki siga nakað sum helst um enn.
? Men vit arbeiða longu við ymsum uppskotum til búskaparlig tiltøk fyri at hava tey klár, beinanvegin, skuldi tað verðið neyðugt.
-Eitt nú sigur hann, at eitt av tiltøkunum kundi verið at sett okkurt slag av skyldbundnari uppsparing í verk, kanska til eftirløn hjá fólki.
Annars hevur formaður fólkafloksins á tingi, Óli Breckmann, ferð eftir ferð sagt, at búskaparlig inntriv koma ikki uppá tal, so leingi, fólkaflokkurin er í nánd av Tinganesi, sum hann tók til?
?Tað veldst um, hvønn tú roknar sum Fólkaflokkurin. ? Tað er bara tann eini, sum hoyrist. Eg ivist ikki í, at fólkafloksins lutur fer ikki at liggja eftir, um tað verður neyðugt at seta tiltøk í verk, sigur Karsten Hansen.
Arne Larsen ávarar eisini ímóti at oljupengarnir ikki verða brúktir so at teir seta enn meiri ferð á búskapin?
? Hatta er onki nýtt, tí vit vita av, at vit skulu vera varnir og vit arbeiða við málinum.
? Men at tosa um upphiting av oljupengum nú, er nakað tíðliga. Tí har oljan er nú, hitar hon ongan, sigur Karsten Hansen.
