Í vindeygakarminum lá ein nál. Hon var gomul og slitin. Einaferð hevði hon verið nýggj og blonk og skínandi. Tá sólin skein, skygdi hon og gjørdi gular blettir á tann grønmálaða veggin í stovuni. Nú var tað blanka slitið av, og hon var blivin dimmgrálig á at líta.
Ein gomul kona átti nálina. Tær báðar, nálin og konan, vóru einsamallar í húsi. Nálin hevði fylgt konuni frá tí, hon var ung genta. Hon fekk nálina í fermingargávu frá ommu síni. . Hon fekk ikki bara hesa nálina. Ein heilan pakka av nálum fekk hon. Tær vóru 10 í tali.
Sum tíðin leið, hvurvu allar hinar nálirnar. Summar blivu læntar til grannakonuna og onkur eisini til konuna hinumegin vegin. Men hesar konurnar vóru so gáloysnar, so tær bóru ongantíð nálirnar aftur. Tá bara tvær nálir vóru eftir í pakkanum, tímdi gamla konan ikki meira at læna nálir til nakran. Hon segði við seg sjálva, at nú er nokk við hesum lænarínum. Næstu ferð onkur kemur at læna nál, sigi eg, at eg eigi onga eftir. Hesar tvær síðstu vil eg hava fyri meg sjálva.
Og nú skulu tit hoyra, hvat hendi, áðrenn nálin og konan vórðu einsamallar í húsi.
Árini gingu, og tær báðar nálirnar gjørdu sína skyldu og seymaðu og baldýraðu og stoppaðu alt ímillum himmal og jørð. Tær seymaðu stroppar í handklæði og knappar í blusur. Tær baldýraðu páskadúkar við smáum høsnarungum og málaðum eggum. Tær málaðu jólamenn við stórum, hvítum skeggi. Tær seymaðu rullipylsur og blóðpylsur og prikaðu hol í tær, tá tær skuldu kókast, so luftin slapp út. Tær stoppaðu skóleistar, sum konan sleit hol á, meðan hon gekk úr einum rúmi í annað. Hon fór í køkin at kóka sær kaffi og uppá loftið at pissa og niður í kjallaran eftir knettum í frystiboksini. Alla tíðina var hon í skóleistum, sum hon sleit hol á, meðan hon gekk og mól runt í húsinum. Við hvørt fór hon enntá út í tún í skóleistunum og stóð har og prátaði við onkran, sum gekk túr við hundinum hjá sær. Øll hesi holini máttu nálirnar hjálpa konuni at stoppa. Og meðan holini vórðu stoppað og dúkarnir seymaðir, slitust nálirnar. Men tær løgdu onki í tað, tí teimum dámdi so væl at seyma og stoppa og prika hol í rullipylsur og blóðpylsur. Tær skiftust um. Fyrrapartin arbeiddi tann eina nálin og seinnapartin hin nálin. Um kvøldi og náttina lógu tær so í vindeygakarminum og blundaðu. Nálum tørvar ikki so nógvan svøvn, so tær lógu ein part av náttini og prátaðu um lívið og øll holini og dúkarnar og knapparnar. Og ikki minst um rullipylsurnar. Tí tað var so við konuni og rullipylsum, at henni dámdi best, tá pylsan smakkaði sterkt. Og tí koyrdi hon so nógv salt og pipar í, at tað sveið í eygunum á nálunum. Eisini leykurin sveið nokkso illa.
Um konan seymaði rullipylsur seint á kvøldi, fór hon onkuntíð í song uttan at vaska nálirnar fyrst, og so lógu tær har og bíðaðu meðan tað brendi og sveið í eyganum og alt feittið skortnaði uppi á teimum.
Tá konan kom upp um morgunin, skeldaði hon seg sjálva, at hon hevði verið so óordilig at fara í song frá øllum óruddinum. Men nálirnar vóru glaðar, tí tær vóru koyrdar í bað. Konan legði tær niður í flótt sápuvatn, og har lógu tær so og jollaðu sær , inntil alt feittið og leykurin og piparið og saltið, ikki at forgloyma, var farið av teimum. Aftan á legði konan tær so í vindeygakarmin at torna í sólini. Tá høvdu tær tað so gott og vóru í sera góðum hýri. Høvdu tær dugað at sungið, so høvdu tær heilt sikkurt sungið "Omma Ludvík, hon er stór og sterk", tí tað var teirra yndissangur. Hann plagdi tær at hoyra sunnudagar, tá kvøðuljómarnir vóru í útvarpinum. Onkur genta ella drongur hevði skrivað bræv til konuna í útvarpinum og biðið hana sungið henda sangin fyri ommuni. Nálirnar lógu við himmalvendum eygum og hugnaðu sær og lurtaðu.
Nógvir aðrir sangir og løg vórðu eisini at hoyra sunnudagar. Ein kallaðist "Upp á Tá", og hann var eisini ordiliga góður. Hugflogið hjá teimum fór næstan uppfrá, tá tær ímyndaðu sær, hvussu tær báðar dansaðu uppi á tá, Tí, um nakar kann fara upp á tá, so er tað ein nál. Neyvan nøkur dansarinna hevur so spíska tá, sum ein nál.
Sunnudag varð onki petti seymað, tí tá helt konan frí frá øllum arbeiði. Hon kókaði sær døgurða, tað var alt. Sum oftast fór hon út at vitja fólk, ella onkur kom at vitja hana.
Nálirnar høvdu eisini frí sunnudagar, og tað dámdi teimum væl. Tær lógu har í vindeygakarminum og fylgdu við øllum tí, sum hendi uttanfyri. Fólk komu framvið við barnavognum og pápum og abbum. Um sólin skein, og tað gjørdi hon fyri tað mesta sunnudagar, hendi eisini, at onkur langabbi var at síggja. Ja, alt, sum kundi ganga og grulva fór út at spankulera. Tey flestu gingu bara framvið vindeyganum, men onkuntíð vóru nálirnar so hepnar, at tey steðgaðu á beint uttanfyri. So hoyrdu tær, hvussu tey fortaldu hvørjum øðrum, hvussu gott veðrið var, og at nú var terri. Hvat terri var, vistu tær ikki, men okkurt gott mundi tað vera, tí fólkini vóru so væl nøgd, tá talan var um terra – tað sást á andlitsbráðnum.
Soleiðis gekk lívið og alt tóktist gott.
Men ein dagin hendi nakað. Tað var um døgurðatíð. Telefonin ringdi, og konan tók hana og segði hallo! So sást, at hon gjørdist glað. Hon flenti og græt alt í senn, men tað vóru gleðistár, tað var so týðiligt. Ja, ja og jú, jú og á dú, segði hon. Tillukku tillukku, ein didda – á, sum eg eri glað! Hon prátaði leingi um longd og vekt og hárlit og "hvørjum líkist hon"?
Tað vísti seg, at hon var blivin omma at eini ommudóttir. Men hetta hendi uttanlands, so um konan vildi síggja hetta lítla undurið, mátti hon avstað við flogfari og flúgva í nógvar tímar.
Nálirnar hoyrdu alt, og tær gleddust við konuni, sum hevði verið so góð við tær. Nakrir dagar gingu, so fór konan at pakka kuffert. Hon fylti kuffertið so fult, at hon mátti seta seg á tað fyri at fáa tað aftur. Nálirnar grunaðu onki ilt, men so fór konan at práta við seg sjálva. "Eg átti at givið ommudóttrini ein pakka við nálum. Tað er gott hjá eini gentu at eiga sær nakrar nálir. Nei, nú eri eg býtt, tað er eitt sindur tíðliga, tá hon bara er 4 dagar gomul. Men nú veit eg, eg gevi henni aðra nálina hjá mær, bara soleiðis til stuttleikar. Eg kundi hongt hana í eina fína ketu og kanska enntá klætt hana við silvuri. Ja, tað geri eg. Nú eru bara tvær eftiri. Eg fekk tíggju frá ommu míni, so best er at geva lítlu ta einu nú, áðrenn ongin er eftir. Ein nál er nokk til mín. Eg seymi og stoppi ikki so nógv longur, nú so sterkt tógv er at fáa til skóleistar. Tað er næstan ógjørligt at slíta hol á teir."
Sum sagt so gjørt. Konan tóka aðra nálina úr vindeygakarminum og setti hana fasta í eitt petti av køksrullu og so niður í ein lumma í hondtaskuni.
Sjokk, sjokk! Nálin í vindeygakarminum sá stjørnur og mánar fyri eyganum og so svímaði hon.
Táið nálin vaknaði aftur, var so undarliga stilt í húsinum. Uttanfyri regnaði og stormaði og inni var kalt og hálvmyrkt. Bara gøtulyktin uttanfyri kastaði nakrar glæmur eftir gólvinum og upp á bróstið. Ein vindharpam sum hekk í vindeyganum sendi klænar tónar út í rúmið, meðan hon svingaði aftur og fram í gjóstrinum. Nálin skultraði sær og royndi at minnast, hvat tað var, sum gjørdi hana so fjálturstungna. Tað sveið í eyganum, men ikki var tað av nakrari rullupylsu. Nei, tað var saltið í tárunum, sum hon hevði grátið í vitloysinum.
Hon ætlaði sær júst at siga okkurt við hina nálina, tá hon mintist, hvat ið hent var. Hon gjørdist so kedd og forharmað, at hon ynskti seg burtur aftur í óvit. Fyri fyrstu ferð var hon ill við gomlu konuna og helt hana vera býtta, ja, so skítibýtta. Hvat hugsaði hon fyri sær – at fara burtur í onnur lond og lata seg, trúgvastu nál í landinum, liggja einsamalla eftir?
Tað var eitt syndarligt skil hjá nálini. Hon visti ikki síni livandi ráð, so hon varð bara liggjandi og royndi at sova sum mest.
Hon droymdi um ungdómsins vár, tá nálirnar vóru tíggju í tali. Tá var gleði og gaman. Tær kappaðust um at sleppa framat at seyma. Og tær skiftust um, júst sum rættir vinir eiga at gera. Men tá rullupylsutíðin kom, var ongin kapping. Satt at siga, so royndu tær, hvør í sínum lagi, at látast at sova, tá konan kom at velja sær eina teirra til at seyma pylsuna við øllum leykinum og piparinum og saltinum ikki at forgloyma.
Men morgunin eftir, tá tann óhepna nálin kom aftur til hinar, var hon so skínandi blonk og nývaskað, at tær næstan blivu øvundsjúkar. Men sjálvandi lótu tær sum einki, tí tað er ikki pent at vera øvundsjúkur, tað vistu tær væl. Og teirra túrur kom eina aðru ferð. Tað var bara at hava tol.
Men tá næsta rullupylsutíðin kom, høvdu tær gloymt alt um, hvussu vælnøgd pylsunálin sá út, tá hon kom aftur beint úr tí flógva sápuvatninum. Bara leykur og pipar og salt ikki at forgloyma var í huganum á teimum, so tær royndu aftur at sleppa sær undan. Men tá tær so aftur sóu, hvussu tann kosna nálin strálaði, mintust tær og iðraðu seg. Leykurin og piparið og saltið ikki at forgloyma sveið illa, men baðið um morgunin var so ediligt, at tað var sviðan vert.
Tíðin gekk og eftir tíggju ár, høvdu tær allar prøvað sviðan og gleðina, og soleiðis eldust tær og gjørdust gamlar og klókar.
Men nú mugu vit heldur fara aftur til ta neyðars einsamøllu nálina í vindeygakarminum.
Tá hon hevði ligið har og start og stúrt í fjúrtan langar dagar og enn longri nætur, hendi nakað óhugnaligt. Tað var á miðju nátt, og veðrið var av tí ringasta. Gøtulyktin uttanfyri var slóknað, tí onkrir smádreingir høvdu skotið til máls eftir peruni, so hon ikki bara brast, men brotnaði í smápetti, sum duttu niður á gongubreytina og søgdu "pling – pling".
Tá mundi nálin mist ta allarsídsta av tí sindri av móti, hon hevði eftir. Gøtulyktin var hennara einasta troyst í myrkrinum, og nú var bøðlamyrkt. Men tá hon hevði vant seg við myrkrið, sá hon tó so nøkulunda.
Júst tá nálin ætlaði sær at leggja seg at sova, sá hon ein stóran skugga uttanfyri. Skuggin fór aftur og fram, og so, alt í einum steðgaði hann, og andlitið av einum skepilsi hugdi inn í stovuna. Hetta var ein stórur og tjúkkur maður. Hann helt hendurnar uppi yvir eygunum og skimaðist inn. So tendraði hann eina lummalykt og lýsti runt í stovuni. Nálin gjørdist lívsforskrekt, tí fyri henni tóktist tað, sum maðurin hugdi beint inn í eygað á henni.
Tíbetur sløkti hann lyktina skjótt aftur og hvarv. Men fáar minuttir seinni hoyrdi nálin onkran fanglast við lásið í úthurðini. Til alla lukku var úthurðin stongd, men til alla ólukku hevði úthurðin ein stóran rút, og alt í einum hoyrdist ljóðið av brotnandi glasi. Og tað segði ikki bara "pling – pling" sum peran í lyktapelanum. Tað segði "plunk – plønk – plonk og krasj", og samstundis kom ein hvirla av teimum harðastu inn gjøgnum úthurðina, sum maðurin hevði latið upp. Hvirlan fór – ja, sum ein hvirla inn í stovuna, so gardinurnar lyftust upp og tóku í tveir urtapottar, sum síðan skramblaðu á gólv. Maðurin bannaði fyri seg sjálvan og kom so trampandi inn í stovuna, har nálin lá sum nelgd í vindeygakarminum. Hann tendraði lummalyktina og gekk runt og hugdi at øllum, sum inni var.
Tá sá nálin, at hann hevði eina stóra, svarta tasku í hondini. Hon sá eisini, at hann var ikki bara stórur og tjúkkur men eisini skitin og órakaður. Hann var í runutum gummistyvlum og eini holutari troyggju. Hárið stóð í allar ættir og hann luktaði illa. Ja, hann stinkaði.
Nálin visti ikki, hvat í allari víðu verð, hon skuldi gera. Hon hugsaði við sær sjálvari, at nú er endin komin fyri meg, og hon ynskti seg aftur til rullipylsurnar. Heldur hevði hon viljað seymað hundrað rullipylsur uttan tað deiliga baðið aftaná, enn at koma í klørnar á hesum røvaranum. Tí ein røvari var hann. Ein røvaratjóvur, sum ætlaði sær at stjala frá tí fittu, gomlu konuni.
Tá nálin fór at hugsa um konuna, mundi hon farið at grátið. Hon gloymdi alt um, hvussu ill hon hevði verið inn á hana. Nú mintist hon bara tað góða, konan hevði gjørt. Hon fyrigav henni, at hon var farin avstað við hinari nálini. Tað var ikki so løgið, at ein omma vildi geva ommudóttrini eina nál. Ein genta mátti eiga eina nál. Nálin fór so langt inn í hugaheimin, at hon næstan hevði gloymt røvaran.
Tá hon raknaði við aftur, sá hon, at hann hevði stappað alt møguligt í taskuna. Hann hevði verið í hvørjari skuffu og leitað eftir silvuri og pengum. Nálin visti, at konan átti nógvar knívar og gaflar og skeiðir av trýtornaðum silvuri. Hon átti eisini fleiri penar stakar og alt møguligt. Men pengar átti hon næstan ongar, tí nálin hevði sjálv hoyrt hana sagt í telefonini, at hon átti akkurát fyri billettina aftur og fram. Men ein pungur við fimmkrónum lá í ovastu skuffuni. Tær goymdi hon til grýlurnar, sum plagdu at vitja hana á føstulávint. Røvarin fann pungin og blakaði eisini hann í taskuna. Fyrst hugdi hann í pungin og bannaði so við, at hatta gamla beistið helst hevði sett alt í bankan. Hann helt fram at lýsa og koyra í taskuna, sum nú var vorðin rættiliga tung. Hann kom eisini yvir til vindeygað og lýsti. Tá hann sá nálina, mutlaði hann fyri seg sjálvan, at hasin pinnurin er ikki nógv verdur. Tá helt nálin, at hann var forbiðið frekur, tí hon var sanniliga ikki ein pinnur. Hon var ein nál, hvørki meira ella minni, og ein nál er ikki hvør sum helst. Men tað kundi røvarin sjálvandi ikki vita, tí so hevði troyggjan hjá honum nokk ikki verið so holut.
Eftirhondini var taskan so full, at ikki fekst meira í hana, hóast røvarin royndi alt, hann orkaði, at proppa hana fullari og fullari. Nakrar skeiðir stungu upp úr øðrum reyvalummanum. Nálin helt, tað sá næsta stuttligt út. So slókti hann lyktina og stappaði hana niður í hin reyvalumman og fór gangandi yvir móti úthurðini.
Nálin andaði djúpt inn, men áðrenn hon hevði andað út aftur, bleiv eitt øgiligt rabaldur. Alt var í einum hurlivasa. Tað vísti seg, at ein taxabilur var steðgaður uttanfyri í somu løtu, sum røvarin skuldi fara út. Hann vendi sær við og kom stormandi yvir ímóti vindeyganum. Hann skræddi krampan av og royndi at sleppa sær út tann vegin. Hann hevði fingið bæði beinini útum og setti seg so niður fyri at seta av. Men hvat hendi? Jú, hann seg beint niður á nálina, sum fór langt inn í reyvabøllan á honum. Hann skar í eitt róp og royndi síðani at sleppa sær til rýmingar. Men, men, hann var alt for tjúkkur. Hann kom bara hálvur út. Rumpan hekk føst í vindeygarammuni.
Inn kom gamla konan við taxamanninum í hølunum. Hon tendraði ljósið og hvakk við. Hon sá bara eina stóra rumpu við eini lummalykt og eini skeið og eini nál stingandi uppúr og hoyrdi nøkur ræðulig ýl, sum komu uttanífrá úr hinum endanum á einum manni.
Hvat í himmalsins navni hendir her? Ætlar tú tær at stjala mína síðstu nál? Konan fór yvir til rumpuna og skrykti nálina til sín. Eitt brøl hoyrdist, og so fór røvarin at gráta. Altíð eri eg líka óheppin, hikstaði hann. Hví kann eg ikki bara fara til arbeiðis sum øll hini. Eg sigi upp sum røvari. Góða kona, hjálp mær úr hesum vindeyganum, so skal eg aldrin stjala nakað aftur í mínum lívi. Taxamaðurin var farin út og runt um húsini. Nú situr tú penur har - fastur í vindeyganum tín apukattur, segði hann við røvaran, sum bara græt. So sá hann taskuna, sum lá á liðini uttanfyri við stakum og silvurtingum stingandi úr. so, tú ætlar tær at stjala frá einari gamlari konu. Nú ringi eg eftir løgregluni! Ja, góði ger tað, græt røvarin. Eg skal nokk taka revsingina. Alt er betri enn at hanga her.
Taxamaðurin ringdi og so skumpaði hann røvaran innum aftur. Tað var eitt ordans bums, tá hann datt niður á gólvið so langur, sum hann var. Røvarin reisti seg upp á knæ og foldaði hendurnar og hugdi bønandi upp á konuna. Orsaka, orsaka, eg skal ongantíð gera tað aftur.
Nálin, sum sat trygt og gott ímillum tummil og fremstafingur á konuni, skilti ikki, at hon hevði verið so bangin fyri hesum manninum. Hon hevði hildið hann verið so ljótan og øgiligan, men nú sá hon, at hann bara var eitt kloddut ólukkudýr, sum helst ongan góðan átti. Tá tókti henni synd í honum!
Eina løtu seinni kom løgreglan eftir røvaranum. Hann fór við uttan at siga eitt einasta orð, hugdi bara við hundaeygum upp á konuna við nálini ímillum tummil og fremstafingur. Tá blotnaði konan og segði við røvaratjóvin. Tað er í lagi við tær, tú ert hervið fyrigivin. Tú vart heppin, at onki verri hendi.
Tann neyðars maðurin smílti eitt evarska lítið smíl og sá beinanvegin eitt sindur frægari út. Vónin birtist í honum, og hann hugsaði, at framtíðin kanska fór at bera okkurt gott við sær til hansara eisini.
Aja, menniskjað er løgið, segði taxamaðurin og setti eina plátu fyri brotna rútin, og so vóru konan og nálin aftur einsamallar.
Nálin sovnaði ímillum tummilin og fremstafingurin á konuni, sum fór yvir til vindeygað og legði hana varisliga niður, har hon hoyrdi heima. Hon boygdi seg niður, kíndi nálini og teskaði, at hon ongantíð skuldi fara frá henni aftur. Tú ert mín einasta og dýrabarasta nál, so eg skal ansa væl eftir tær og taka teg við, um eg fari avstað aftur. Nálin droymdi um gamlar dagar. Tað sást á eyganum, at hon brosaði, har hon lá og svav.
Hetta var søgan um nálina, men nógvar aðrar søgur liggja og bíða eftir, at onkur skal fortelja tær fyri tær.
Skrivað hevur Brynhild Andreasen
