Í kurvumyndini eru nakrar høvuðslinjur, sum í stuttum skulu samanfatast .
"Fyri júst einum ári síðani var vekslikursurin 1,27 Dollar fyri eina Euro, og europeiska valutan hevði tá verið í framgongd í langa tíð. Dollarin viknaði, tí dentur var lagdur á veiku síðurnar í amerikanska búskapinum. Eitt var stóra hallið á handilsjavnanum, annað var stóra hallið á amerikansku fíggjarlógini, triðja var at amerikanarar í meðal høvdu onga uppsparing.
"Um ársskiftið seinasta var virðið á Euro komið næstan upp á 1,37, men so kom knappliga vend í og Euro fall í virði. Ikki var tað nøkur serstøk hending, sum gjørdi munin, men vinnulívið fór at hyggja meira at vøkstri í framleiðslu (GDP) og arbeiðsloysistølum, og her hevði USA fyrimunin.
"Í maj í ár var kursurin á Euro í mun til Dollars so niðri á sama støði, útgangsstøðinum á kurvumyndini: 1,27. Men fallið helt fram. Kanska mest, tí nú komu politisk problem at gera seg galdandi í Europeiska samtakinum, ES. Atkvøðurnar í Frankaríki og Hollandi, sum søgdu nei til nýggja felags grundlóg, fingu langtvarandi ávirkan á gongdina.
"Hóast Dollarin í styttri skeiðum hevur mist nakað av síni kraft - millum annað tá melduródnin Katrina fór um New Orleans helt afturgongdin hjá Euro fram. Seinastu dagarnar nærkast virðið einum nýggjum lágpunktið, 1,17 Dollar fyri eina Euro.
Lægsta virði á Euro í meir enn 1½ ár
Enn er tað greitt soleiðis, at bæði framleiðsltøl og arbeiðsloysistøl í USA síggja nógv betur út enn í Europa. Arbeiðsloysi minkaði í oktober úr 5,1 niður í 5,0%. Samstundis vístu hagtølini, at lønirnar fóru upp við hálvum procenti, sum er heilt nógv sum eitt meðaltal. Hetta kann tó eisini vera boð um nakað negativt, nevniliga at høgu oljuprísirnir ikki bert síggjast í útreiðslunum til at koyra bil. Men eisini smitta av og gera framleiðslufaktorarnar og lønarútreiðslurnar dýrari.
Í Euro-økinum er arbeiðsloysi eisini fallið úr 8,5 til 8,4 í september. Men hetta hevur ikki sett nøkur positiv spor í Euro-kursinum. Týskland, sum er størsta land í Euro-zonuni, hevur eisini havt eitt sindur frægari arbeiðsloysistøl, men nú eru tað gomlu DDR-londini sum eru um at koma fyri seg.. Framleiðslan er eisini vaksandi, men ikki so nógv sum í USA.
Socialur ófriður í Frankaríki
Men á negativu síðuni kemur nú sociali ófriðurin í Frankaríki, har á 12. nátt upp í slag eru bilar brendir út, skotið verður eftir politinum, og fyribils ein persónur er deyður. Alt tekin um óloyst social problem. Ófriðurin hevur breitt seg til aðrar franskar býir, og týskar við. Hetta eru rembingar, sum bera boð um burturgloymd fólk, sum ofta brúka til dømis brenning av bilum sum seinasta møguleika at gera vart við, at lívið kenst ótolandi hjá stórum samfelagsbólkum.
Størri rentumunur millum USA og Europa
Amerikanski Centralbankin, The Fed, hækkaði stuttu rentuna fyri 12. fer á rað við fjórðings procenti. Í USA er renta nú 4,00 %, og rentuhækkanin væntast at halda fram í 2006, kanska upp til 4,75%.
Um somu tíð er rentan í Euro-økinum enn bert 2,00%, og fundurin í europeiska ECB í vikuni broytti hana ikki. Tað er enn bíligt at læna pengar í ES.
Úrslitið er stórur og vaksandi rentumunur milllum ES og USA. Til fyrimuns fyri USA, sum við hesum dregur kapital til sín. Hetta fyllir í kassan, sum annars hevur stórt hall, tí uttanlandahandilin gongur ikki so væl og gevur hall.
