Blív vaksin! Soleiðis verður tikið til, og tað er júst tað, sum er hent við føroyskum tónleikarum, sum eru at finna í yngru aldursbólkunum. Teir og tey hava tikið yvir, eru farin víðari. Heimurin liggur opin.
Fyri 20-25 og 30 árum síðani settu tónleikabólkar seg í skuld fyri nógvar hundraðtúsund krónur fyri at keypa útgerð, so spælast kundi kring oyggjarnar. Yvir fjøll og firðir við ferju og bili hvørt vikuskifti. Kanska spurdist onkur útgáva burturúr, men vanliga fór manningin hvør til sítt, tá eini 5 ár vóru farin við ferðing og spæling í hvørjum króki í landinum, útgerðin goldin, og spæli- og ferðamøðin segði frá, eins og lívið kravdi meira og annað, enn at frítíðarítrivið fylti alla avlopstíð.
Knappliga hendi ymiskt, ið setti Føroyar á tónleikakortið.
Musikkskúlin aldi fram dugnaligar tónleikarar, eisini tekniskt, ið við kunnleika bygdu á tað undanfarna, djúpa tónleikaalskin, ið fólkið í Føroyum hevur, og á siðaarvin.
Annað, ið hendi, var at heimurin gjørdist minni. Alnetið breyt niður mørk, og tók nærum burtur alla kenslu av fjarstøðu.
Heimurin var ein annar. Ungu listafólkini merktu nýggja lotið. Lótu seg lyfta og sveima í nýggja og lýggja alheims lotinum.
Ungu føroysku tónleikararnir hava , treyðugt so, útgávukonsertir í Føroyum, men líka vanligt er, at teir nú gera ferðir í Europa, tá teir lata eina útgávu úr hondum.
Mangt er broyt síðstu 15 – 20 árini. Til tað betra.
Vítt er nú til veggja í gandaheimi tónleikarans.
Í dag stendur neyvan nakar mát við at umrøða, ella gera stórvegis burturúr øllum teim føroysku útgávum, ið floyma á lítla føroyska marknaðin, Men tær eru tó í líka stóran mun ætlaðar, og í øllum førum egnaðar, til alheimsmarknaðin: Ein freistast at siga alnetið.
Tónleikur er ikki longur bert frítíðarítriv.
Vit eru nøkur, sum - hóast ung enn, minnast, tá flent varð í krókum eftir ungfólki, sum segði seg hava sum framtíðarætlan at gerast tónleikari burturav.
Tíbetur broytist tíðarandin og rúmligari gerst innangarðs, so hvørt sum tað eydnast onkrum av okkara at vísa sínar dygdir uttanfyri føroysku bøgarðarnar, og venda heim við viðføri, ið er øllum til íblásturs.
Men føroyski fløgumeldurin hevur eisni tað við sær, at sumt dettur meira ella minni burtur ímillum. So stór er rúgvan av øllum tí, sum kemur út. Og tað er bert gleðiligt, um enn tað ger kappingina harðari.
Nógvar fløgur eru komnar síðstu 2 – 3 árini, sum kanska hava uppiborið meira umrøðu, enn rúm og tíð hevur verið til; kundi nevnt nýggjastu útgávuna hjá Guðruni Sólju, Hanusi, Lív, Stanley, Petur Háberg Jacobsen, Flamma og fleiri.
Ikki alt er tónleikur, ið so lætt finnur sær veg í útvarpsræsurnar.
Fari her heilt stutt at tríva - meira ella minni tilvildarligt - í rúgvuna av tí, sum komið er út nokk so nýliga.
Ólavur Jacobsen
Ólavur Jacobsen, f. 1964, er gamaní ikki einasti klassiski guitarleikarin, ið vit hava í landinum, men helst var hann tann fyrsti, ella í øllum førum millum teir fyrstu.
Við ættini av Kamarinum í blóðinum, fekk hann íblástur frá leikandi pápanum, leikti Ólavur frá barnsbeini country og rock. Chet Atkins og aðrir gjørdust síðani fyrimyndir, meðan Led Zeppelin, Beatles og Hendrix eisini gjørdu sítt. Men so hoyrdi hann meistaran Segovia, og kann ein næstan siga, at restin er søga.
Leitaði sær klassiska guitarútbúgving í Keypmannahavn hjá Ingolfi Olsen og víðari í París.
Hann var ein av stovnarunum av bólkinum Aldubáran.
Fyri lítlum ári síðani gav hann út fløgu, har hann spælir guitar. Kári Bæk, Sunleif Rasmussen og Kristian Blak hava skrivað Ólavi verk, men eisini eru verk grundað á William Heinesen og Jógvan Waagstein.
Onki at taka seg aftur í, at Ólavur meistarar klassiska guitarleikin, sum fáur. Og hoyrir ein so Ólav framføra á palli, so dugir hesin stillføri maðurin sum fáur, bæði at greiða frá, hugtaka, og við spæli sínum at rúnarbinda fjøldina.
Ólavur arbeiðir við nýggjari útgávu, frættist. Ólavur, og fløgan Awake my soul and Sound your Strings, er óivað millum útgávurnar seinnu tíðina, sum ikki eru mest havdar á lofti. Men tó er ein fjøld, ið tekur hetta til sín, og hinvegin er gleðiligt, at í útlondum hevur útgávan fingið mong rósandi orð, og vert er avgjørt at kunna seg um, hvat útlendskir ummælarar hava at siga um Ólav Jacobsen, tí tað eru stór og vøkur orð.
MonkeyRat
Í fjør kom onnur fløgan við MonkeyRat, sum føroyski Arnold Ludvig og canadiska Anna Iachino standa á odda fyri. Heimstað hava tey í Keypmannahavn, men vitja nógv í Føroyum, her tey eisini hava búð og spælt.
Fyrsta útgáva teirra, fekk góða undirtøku í Føroyum, og lá væl á føroysku listunum, t.d. 15 teim Bestu. Hendan seinna, nevnd Sunshine, er sama bland av ymsum tónleikaættum, men um nakað, so er hon betri. Kanska betri spæld og í øllum førum sterkari á sangskrivarasíðuni við nøkrum fangandi løgum, og góðum tónleikaligum løtum, har tónleikarar vísa dygd, ikki minst Arnold á bassinum.
Við sær hava tey nokkso fasta manning, og t.d. er føroyski roWan (Róin Siggertsson) nokkso fastur sum gestasangari, eisini á útgávunum.
Tónleikurin er bland av funk, jazz, rap, reggae...ja, ein kann næstan siga øllum tónleikaættum, ið hugsast kunnu, ið so renna saman til hetta heilt serliga, ið hevur verið rópt Spoken Funk. Helst er hetta væl rakt heiti til tónleikin hjá MonkeyRat. Avgjørt ein útgáva við dygd, og sum vísir ein bólk, sum er ávegis - frameftir. Í hesum døgum vitjar bólkurin í Føroyum, og er hetta avgjørt eitt frískt lot í føroyska tónleikaskálanum.
Edvard Nyholm Debess
Fyri ári síðani, kanska eitt sindur meira, gav Edvard út fløguna Á Leið. Hann hevur í mong ár skrivað og gjørt sangir, eins og hann er kendur tónleikari og útvarps- og sjónvarpsvertur í tónleikasendingum.
Við Á Leið hevur hann gjørt dreym til veruleika. Hann hevur givið út eitt savn av sangum, har hann lýsir lívsins viðurskifti, so mong kenna seg aftur.
Ærlig og innilig er hendan útgávan, bæði tí sangirnir bera tað í orðum og tónum, men eisini tí tónleikaliga samansetingin er einføld og sera dygdargóð. Við sær hevur hann nevniliga úrmælingarnar og spælivinir sínar: Finnur Hansen, Rógvi á Rógvu og so bróðursonurin Uni Debess.
Fløgan er innspæld í Svøríki, har hesir hava hugnað sær hjá tøkniginum Johannes Lundberg, ið eisini hevur ljóðblandað saman við Edvardi.
Upp í lógvan
Bara eitt tilvildarligt tak í rúgvuna av fløgum, har onkur telist millum teirra, ið ikki náddu fremst í meldurin av føroyskum fløgum, helst tí lurtaravinarligi poppurin eigur stóran part, tá ræsurnar senda tónleik.
Men samanumtikið kann sigast, at í Føroyum grør um ganganddi fót, tá tað snýr seg um tónleik, og list yvirhøvur. Ein fullkomin viðgerð hevði kravt eina bókaútgávu, so bert hesi orð at enda í hesi grein: hugaheimur tónleikarans er sum upphavsins alheimur, ongi málslig ella landafrøðilig mørk, bert møguleikar.
