Føroysk línuskip við skerdan lut

Eyðvarur Petersen
----


Pelagiska vinnan hevur havt rekordár - hvørt ár - í mong ár. Pelagisku skipini geva eigarunum árliga eini 30-40 mió kr í kassan pr. skip, og tá er manningin avroknað við sínari millión pr. fiskipart. Tað er gleðiligt, tí tá er altíð nakað eftir at býta við onnur, sum nú verður neyðugt.
Føroysk línuskip hava tí­verri í nógv ár havt søguliga lága veiðu í miðal pr. húk, meðan útreiðslurnar hava verið rekord høgar. Møguliga er ein orsøk, at stóru pelag­isku stovnarnir troka hvít­fiskin av grunnunum. Fiski­frøðin sigur, at hvítfiskur og pelagiskur fiskur eta ikki av somu føði, men tað kann saktans hugsast, at hes­ir ymisku stovnarnir ikki trív­ast í sama havøki í senn.
Í 2013 fingu Føroyar av nýggjum toskakvotu á Flemish Cap. Øll vita, at hon fyrst og fremst var ætl­að línu­skipunum, sum eisini eiga upprunaligu søgu­ligu rættindini til hana. Línu­skipini fiskaðu eisini skjótt og væl tað mesta av kvotuni.
Tann, sum hevur fylgt eitt sindur við í ár, veit, at lands­stýrismaðurin í fiski­vinnu­málum hevur loyvt føroyskum trolarum og ei­num føroyskum móð­urskipi at skundfiska tað mesta av kvotuni uttanfyri sesongina hjá línuskipunum, sum eru nógv meira bundin at árs­tíðini og veðrinum, enn trol­ararnir eru. Politiskur vilji var at seta skott í kvotuna millum trolarar og línuskip, men onki hendi. Avleiðingin er longu sjónlig, tí línus­kipini fáa ikki líkinda part av kvotuni í ár, sum longu er nærum uppfiskað. So hetta var eitt vána skott, ið lands­stýrismaðurin legði fyri dag­in í atgerðarloysi.
Íslandskvotan fyri 2014 er hvørki forhandlað ella býtt, men fyribils kunnu línu­skipini fiska tað sama sum í fjør. Ongin veit enn, hvussu ís­landskvotan sær út eftir endaligu samráðingarnar, og ongin veit, nær tær vera lidn­ar. Føroyar mugu her for­­handlað seg til eina betri kvotu við at brúka pelagisku eyka­tonsini sum agn.
Ein revsing á húka­flot­an, sum føroysku myndug­leikarnir hava funnið uppá burturúr ongum, er, at føroysk skip, sum landa meira enn 25% av íslandskvotuni í Íslandi, verða revsað í tonsum, men fáa tó onga bót. Tað eru ongi skilagóð argu­ment fyri at gera hetta; tí má hendan revsingin av­takast nú. Skipini mugu altíð sleppa at landa har, sum mest fæst fyri fiskin, og við­hvørt ber ikki til at sigla millum lond við smáum skip­um vegna óveður. Tí landa nøkur í Íslandi, men missa kvotu av tí sama. Tá er betri at tveita tonsini í havið og byrja nýggjan túr. Hetta kemur undir idioti, sambært orða­bókini.
Pelagiska vinnan veit longu neyvt, hvat hon fær í ár, og meira enn í fjør, men fesk­fiskaflotin veit bara, at fiski­dagarnir á føroyska økin­um eru skerdir aftur í ár. Stóru íløgurnar í frysti­línu­skip hava longu fingið ein stóran politiskan mót­spælara í mistari kvotu á Flemish Cap.
Nýggja fiskiveiðuavtalan við grannalondini ger, at norð­­menn aftur fara at leggja seg á djúpt vatn eystanfyri, har føroysku línuskipini í eini 3 ár nú hava fingið brúki­ligan fiskiskap ein part av árinum. Eisini har verða veiðu­møguleikarnir skerdir í ár.
Undirritaði ynskir við hesum lesarabrævi at gera vart við, at í løtuni eru 11-12 línuskip í vinnu meðan uml. 8 loyvi liggja klár at taka fram, um veiðumøguleikarnir betr­ast aftur. Á teimum nú­ver­andi 12 línuskipum eru í miðal 14 menn, tvs. uml. 170 ársverk. Línuskipini hava í 2012 og 2013 árliga landað 13-15.000 tons av fesk­fiski. Hetta svarar til 180-200 árs­verk á landi. Sostatt eru uml. 350 føroysk ársverk knýtt beinleiðis at línu­flot­an­um. Tey pelagisku virðini fella á fáar hendur, ið gerast ríkari ár um ár, meðan línu­flotin skapar tey nógvu arbeiðsplássini og brúkar eginpening til raksturin, sum tíverri gevur hall, mest av politiskum ávum vegna væntandi veiðurættindi.
Umborð á línuskipunum eru rættuliga nógvir ung­ling­ar, tí línuskipini hava tradi­tión fyri at hava eina ávísa útskifting av manningini ár um ár meðan gull-skipini hava nærum statiska mann­ing í áratíggjur og eru tí nærum ikki opin fyri nýggjari manning.
Línuflotin er við skerdan lut, og politiskt er tíverri lítið gjørt fyri at bøta um korini hjá línuflotanum, men í 2014 skal broyting koma í. Tí vil eg við hesum heita á landsins høgt virdu politikkarar um at syrgja fyri, at línuflotin í 2014 fær sín sjálvsagda rætt til ein part av meirvirðunum í pelagiska fiskatilfeinginum kring oyggjarnar. Antin sum part av býtiskvotu við londini vit samstarva við, ella sum eginkvotu at umsita sjálvur.
Um onki hendir til bata fyri línuflotan, so missir før­oyska samfelagið skjótt tey uml. 370 arbeiðsplássini, sum línuflotin ber, og hetta verður til óbótaligan skaða fyri land og fólk.

Virðingarmest