Føroyska Ása Súnadóttir av Skála greiddi frá sínum unga og lutfalsliga stutta lívi við epilepsi.
Tað byrjaði fyri trimum árum síðani, tá hon var á eftirskúla í Danmark.
- Tað var ítóttadagur, og eg skuldi renna. Eg var einki serliga væl fyri, hevði sovið lítið og einki etið ella drukkið nakað. Eg minnist ikki, at eg kom um mállinjuna, men tað kom eg so, greiddi Ása Súnadóttir frá.
Hon minnist lítið annað enn, at tað stóðu nógv fólk uppi yvir henni og tosaðu, men hon skilti einki av tí, tey søgdu. Tað var fyrsta herindi, hon fekk. Tá var hon sekstan ára gomul.
Fyrstu tíðina eftir hetta var tað rímiliga lætt at tosa við skúlafelagarnar á eftirskúlanum, tí teir høvdu jú upplivað hana havt eitt epileptiskt herindi og skiltu, hvat alt í veruleikanum snúði seg um. Hetta var nógv truplari, tá hon kom heim aftur til Føroya, tí her kundi eingin veruliga seta seg inn í, hvat Ása Súnadóttir fór ígjøgnum.
- Tað var trupult at koma inn á evni, tí fólk vistu ikki, hvussu tey skuldu fyrihalda seg mótvegis epilepsi. Kortini vísti tað seg, at fólk vóru forvitin upp á ein góðan máta, segði Ása Súnadóttir.
Men hon viðgekk eisini, at lívið sum epileptikari tað fyrstu tíðina langt frá var ein dansur á rósum.
Mátti gevast
Hon hevði javnan epileptisk herindi, men kortini byrjaði hon á studentaskúla summarið 2005.
- Tað dámdi mær ógvuliga væl, men eg gjørdi tíverri tann feilin, at eg greiddi ikki lærara ella floksfeløgum frá, at eg var epileptikari, og tí kom tað sum ein skelkur fyri flokkin, tá tey upplivdu míni fyrstu epileptisku herindi skúlanum, segði Ása Súnadóttir í Miðlahúsinum í gjárkvøldið.
Hetta skuldi tó gerast nakað, ið flokkurin kom at venja seg við. Men hetta skuldi samstundis gerast meiri, enn nakar kundi liva við. Jøvnu herindini við fylgjandi vitjan av sjúkrabilinum og javna fráveran førdu í januar mánaði 2006 til, at Ása Súnadóttir mátti gevast á studentaskúla. Hetta var ein stórur ósgur fyri hana.
Og nú fylgdi ein trupul tíð.
- Eg var nógv á sjúkrahúsi, og tá eg var heima, tordi eg ikki út millum fólk. Eg tordi ikki í SMS, eg tordi ikki í biograf og eg tordi ikki á ungdómsmøti, segði Ása Súnadóttir.
Hon kendi, at fólk hildu tað vera eina stóra ábyrgd at taka sær av henni. Og tað skilir hon væl, tí hon hevur havt herindi bæði í SMS og hjá tannlæknanum.
Lýsnaði í
Men so byrjaði at ganga betur.
- Eg fekk ein annan heilivág, sum veruliga hjálpti. Hjáárinini, sum eg hevði havt av heiliváginum, eg tók framman undan, hvurvu heilt, og herindini gjørdust munandi færri og lættari, segði Ása Súnadóttir.
Hon tordi nú aftur út millum fólk. Hon fann sær »ein fittan sjeik« - sum hon skal giftast við í summar – og hon byrjaði aftur í skúlanum á Kambsdali at lesa til student í august 2006.
Og hesaferð gjørdi hon ikki sama mistak, sum fyrru ferð.
- Eg fekk ein lærara, sum eg kenni, at greiða flokkinum frá, at eg havi epilepsi, og at tey kundu koma úr fyri, at eg fekk epileptiskt herindi í skúlatímanum. Eisini greiddi hann frá, hvussu tey skuldu fyrihalda seg, tá herindini komu, greiddi Ása Súnadóttir frá.
Sjálvandi voldir sjúkan ávísar avmarkingar fyri Ásu.
- Tá vit fyltu átjan, tóku allir mínir floksfelagar koyrikort. Alt prátið í skúlanum snúði seg um hetta. Hvussu hevði seinasti koyritímin gingið. Kendi man nú víkiskyldurnar. Og hvussu við skeltunum. Eg kundi bara lurta, tí eg slapp ikki at taka koyrikortið, segði Ása Súnadóttir.
Hinvegin hevur hon eisini havt stór upplivilsi, sum hon ikki hevði havt, var hon ikki epileptikari.
- Eg var á einari summarlegu í Danmark í fjør, og har var so gott at vera, at eg havi ikki orð fyri tí, segði Ása Súnadóttir, sum samstundis heitti á ungu epileptikararnar um at melda seg til leguna í ár, tí tað var eitt upplivilsi fyri lívið.
So alt í alt kundi Ása Súnadóttir staðfesta, at epilepsi ikki er heimsins endi.
