Pokurnar hava helst ávirkað Í 1709 kravdu herviligu pokurnar nógv mannalív í Føroyum, og fólkatalið í Havn rapaði úr 333 niður í 83. Stutt eftir hetta vórðu eini 100 fólk í Suðuroy flutt norðurum, tí [...] dialektøki. Og í Vágum hevur málførið verið rættiliga støðugt frá síðst í 1700-talinum og fram til nú. Nógv annað áhugavert er í greinini, sum er gjørd í samstarvi millum Føroyamálsdeildina og FarGen. Lesið [...] fram sum eda , og endingarsjálvljóðini í Havn stórt sætt eru hini somu sum í Suðuroy. Hetta síðsta ger, at kategoriin ‘tal’ er burtur í førum sum tann stóre bilurin : teir stóre bilarnir , og eg dømde : vit
upplýsing um síni rættindi í føroyska samfelagnum, og hvagar tey skulu venda sær fyri at søkja sær hjálp, skrivar Almanna- og mentamálaráðið. Fyrsta heildarætlanin um harðskap í parlagi og nærsambondum frá 2012 [...] 2012 hevði eitt upplýsandi og fyribyrgjandi átak, ein faldara, ið serliga vendi sær til útlendskar kvinnur við uppihaldsloyvi í Føroyum. Við átaki 5 í teirri nýggju heildarverkætlanini frá 2023, varð støða [...] til at dagføra hetta tilfarið sum upplýsing til tilflytarar. Tað hevur seinastu árini víst seg ein støðugur vøkstur í talinum á tilflytarum til Føroya, og tørvurin á einum faldara sum hesum er sannlíkt
til handa, har vit í Føroyum kunnu nýta tænastuna við og á okkara egna máli. Týðingartænastan hjá Google hevur nógvar hentar funkur. Eitt nú ber til at tosa tað inn, sum ein vil týða, og til ber at týða bæði [...] bæði heil skjøl, heimasíður og annað við einum klikki. Í fyrstu syftu eru talu- og hoyrifunkurnar og skjalafunkan ikki tøkar á føroyskum, men tað verður longu nú arbeitt við at menna hesar eisini. Gjø [...] plinum granskað í føroyskari teldutýðing. Arbeiðið hjá Barbaru Scalvini, Iben Nyholm Debess og Anniku Simonsen hevur ført til menning og eftirmeting av nýggjum teldutýðingarmyndlum, og tað er hetta gr
hugsanir og vinnumøguleikar, eldast og hava góðar tænastur og trivnað, verja náttúru og umhvørvi, skapa mentan og list, menna mál – og liva mitt í verðini við sambandi til heimsins tjóðir og ábyrgd í heimsins [...] regluverk og langtíðaríløgur. At skapa menniskjaligt haldføri í Føroyum, har fólk vilja seta búgv, eiga og uppala børn í bestu umhvørvum og skúlum, skapa og elska, útbúgva seg, granska, seta í verk nýggjar [...] so nógv betri javnstøðu í politikki. Og í uttanríkis- og trygdarpolitikki eru vit miðvíst við at gerast ein sjálvstøðug tjóð í heiminum við egnum fólkaræði, ábyrgd og skyldum og beinleiðis sambandi við
á Bakkafrost, við danska blaðið Weekendavisen, sum hevur verið í Føroyum og viðgjørt laksavinnuna. Samrøðan við stjóran á Bakkafrost er í grein, nevnd »Den færøske olie«, sum blaðið innleiðir soleiðis: [...] hava verið merkt av søguligari búskaparligari framgongd í Føroyum, og vit hava til dømis hægri btú fyri hvønn íbúgva enn Danmark hevur, sigur hann og leggur so afturat. – So fyri tað kundu vit væl klárað [...] so stúrtandi, at tilflytarar streyma til landið fyri at knokla á alivirkjunum. »Vit høvdu klárað okkum uttan Danmark«, sigur Regin Jacobsen, sum blaðið skírir »Færøernes laksekonge«. Í samrøðuni greiðir
hugburðurin, og í staðin verður nú farið inn á Skálafjørðin við dálkandi virksemi. Gøtufólk hava knekkað koduna. Teir kunnu liva í friði og náðum í sínum vakra nærumhvørvi og tjena pengar upp á ídnað í øðrum [...] tungum ídnaði. Tit, ið sita við valdinum í Fuglafjarðar kommunu í dag, vóru ung í 60’unum, 70’unum, 80’unum og inn í 90’ini - tvs. tá ídnaðarsamfelagið framvegis var í velmaktini. Hetta hevur sum vera man [...] nógv pláss. Í flestu bygdum í Føroyum er eitt øgiligt lendisspill, ið er úrslit av eini sera óframkomnari býarskipan, ið fyri tað mesta hugsar í tvídimensionellum fýrkantum, heldur enn at hugsa í “rúmleika”
enskum á miðnámi, tí at mótstøðan í føroyskum og donskum í fólkaskúlanum var ov hørð. Snýr tað seg ikki eina og aleina um hugburð og vilja? Hugburð og vilja frá myndugleikum og samfelagsins síðu? Vit frætta [...] frætta ferð eftir ferð, at tilflytarar og flóttar hava vilja og rættan hugburð. Teir sýna føroyskum (máli, mentan og samfelag) ans og vælvilja. Tað er hjá okkum sjálvum, at venjingin og greiðu málini um úrslit [...] hugburð og vilja okkara og kunnu gera ómegdini til skammar. Undirvísing í føroyskum sum øðrummáli – við donskum sum skugga Um málsligi veruleikin í Føroyum er, at ikki ber til at læra føroyskt uttan í minsta
pláss við borðið”. Í røðuni legði hann millum annað dent á, hvønn týdning tað hevur fyri tilflytarar at hava góða atgongd til lærdóm í føroyskum sum annaðmál og samstundis at gera sítt til og vísa vilja at [...] Føroyskt sum annaðmál er útbúgving í fleiri stigum, og dagurin í dag er søguligur, tí á fyrsta sinni hava tveir næmingar lokið alla útbúgvingina. Teir eru Murat Aba úr Turkalandi og Fernando Troleis úr Brasil [...] serliga gávu handaða frá Tórshavnar Kommunu, og var tað sjálvur borgarstjórin, Heðin Mortensen, sum handaði gávuna. Fernando Troleis, sum hevur búð í Føroyum í níggju ár, helt rørandi takkarrøðu undir rámandi
pláss við borðið”. Í røðuni legði hann millum annað dent á, hvønn týdning tað hevur fyri tilflytarar at hava góða atgongd til lærdóm í føroyskum sum annaðmál og samstundis at gera sítt til og vísa vilja at [...] Seinnu árini hava Tórshavnar Kvøldskúli og kommunurnar í Vágum samstarvað um undirvísingina í føroyskum sum annaðmál, og tað verða tí næmingar í Vágum, sum fáa tey seinastu prógvini, skrivar Tórshavnar [...] Gleði og sorg í felag tey reika. Fyrrapartin var serlig og sorgblíð hátíðarløta, tá ið seinastu prógvini í lærugreinini føroyskt sum annaðmál vórðu handað á Tórshavnar Kvøldskúla. Hetta skrivar Tórshavnar
festir røtur og grør í kvæmu heilunum. Tíma fyri tíma og dag fyri dag. Seinri taka dagstovnar og skúlar yvir á vaktini umframt málsligu menningina, sum fæst við at lesa og samskifta í ymsum høpum og á ymsum [...] Mikkatrøð í Vestmanna helt hann fyri: “Hetta er unikt – totalt unikt. Hvussu í allari víðu verð kann hetta bera til, at ein maður situr uppi í fjøllunum í Føroyum, og spýtir eina bók fyri og aðra eftir [...] okkara í Hjaltlandi, á Mon, í pørtum av Írlandi, á Katanesi, Suðurlandi og í øðrum pørtum av Norðurskotlandi – mest fyri vestan, sum foyktust burtur í søguliga meldrinum, trokað burtur av øðrum og magnfylri