Vit, Danmark og Ríkisfelagsskapurin

Johan Mortensen
--------------

Fólkatingsval stendur fyri framm­an og eiga vit at fyrireika okkum til hetta val sum hevur so stóran týdn­ing fyri okkara samfelag. Ár­liga veitingin uppá slakar 700 mio kr kemur væl við og vit njóta gott av donsku heilsu og út­búgv­ingarmøguleikunum, men eg sakni kortini nógv meira samstarv millum føroyskt og danskt vinnulív og at politisk sambond og netverk verða betur gagnnýtt. Vit kunna fáa nógv meira burtur úr ríkisfelagskapinum um vit leggja í.

Eg havi stóra virðing fyri donskum vinnulívi sum er millum tey bestu í heiminum og sum er funda­­ment­ið undir danska væl­ferðar­sam­fe­­lag­num sum eisini so nógvir føroy­ingar njóta gott av.

Tað var ynskiligt, um okkara næstu Fólkatingsumboð – kvinna sum mað­ur – fara at legga doyðin á at slóða fyri og eggja til sam­starv mill­um før­oyskar og danskar fyritøkur. Um­boð okkara eiga at vera aktivir sendiharrar fyri føroyskt vinnulív, og verða við at kveikja áhugan fyri øktum samstarvi landanna mill­um.

Tað eru nógvir møguleikar fyri vinnu­ligum samstarvi, til dømis eru danir sera frammarlaga á grøna orku­­økinum, og tá Jørgen M. Claussen frá stóru Danfoss fyri­tøkuni, sum m.a. arbeiðir við aldu­orku, var her í fjør á fyrsta sinni, var hann hugtikin av tosinum um sjóvar­­fallsorku. SEV hevur í dag eitt gott samstav við DONG um vind­orku, GRANA verkætlanin. Eydnast næsta oljuboringin hjá okkum til várs, fara vit at síggja nógv meira til danska oljufelagið DONG ENERGY, sum eg altíð havi hildið er millum best egnaðu partnarar hjá Føroyum í oljuvinnuni.

Eg vænti at á gastronmiska øki­num fer nógv at henda. Heimsins besta matstova NOMA hevur tætt samband við føroyskar gour­metar, Danish Crown luttekur við skinku­turking og í næstum kemur eisini mjólkarkoncernin ARLA henda­vegin við einari spennandi verk­ætl­an.
Gransking og IT eru upp­­lagdir møgu­leikar, og so sjálvandi eisini fiska­útflutningur og vøru­menning á hes­um øki.

Okkara dugnaligu sjófólk við danska handilsflotanum leggja hvørt ár umleið eina góða milliard í okk­ara landskassa. Eitt gott íkast má sigast.

Tað er mín sannføring, at før­oysku fólkatingsumboðini skulu lut­taka í donskum poli­tikki og fara í sam­­gong­ur, sum tæna før­­oysk­um áhuga­­­málum. Vit eiga at dyrgja eftir einum ráð­harra­sessi í næstu donsku stjórn­­ar­sam­gong­uni. Ein før­oy­skur ráðharri fyri Før­­oyar, Grønland og havumhvørvi var kanska eitt gott hug­skot !

Okkara umboð mugu gagn­nýta donsku politik­ar­ar­nar og donsku sendi­­stovurnar í EU, ST og NATO nógv meira, enn kanska gjørt hevur verið. EU er okkara høvuðs­­marknaður, og sjálvt um eg sjálvur eri ímóti føroyskum limaskapi, er neyðugt at vit røkja relatiónirnar til EU nógv betur, enn vit gera, og eisini at fáa danskar parlamentarikarar at hjálpa okk­um í nógv størri mun, nú vit hava mist allar fiskiveiðiavtalur við EU á gólvið og tosið um hand­ils­boykott móti Føroyum harðnar, og okkara almenna umdømi verð­ur hund­dálk­að av pseudo-umhvørvisfólki, sum hava frítt at fara um oyggjarnar í løtuni.

Vit eiga at hugsa um føroysku rela­tión­irnar til NATO, nú danir hava for­mannsessin har. Føroyar mugu hava gott samband við NATO, og haldi eg tað var stórt spell, at Mjørkadalsstøðin varð heilt nið­ur­løgd. Tíðirnar og geopolitiska støðan er nógv broytt síðan kalda kríggið, og kundi tað verið ein trygd hjá Føroyum í dag at havt støðina operativa. Ikki eiga vit at gloyma, hvussu stóran týdning Færøernes Kommando og donsku verjuskipini hava fyri trygdina á okkara stóra sjóøki.

Samanumtikið er økt samstarv veg­urin fram. Mangt bendir á at Tjóð­veldið fær eitt gott fólka­tings­val, og ivist eg ikki í, at flokkurin fer positivt at gagnnýta støðuna, um so verður.