Høgni Hoydal, løgtingslimur
November 2004:
Máli: um uttanríkispolitisku heimildarlógirnar kemur alment fram í november 2004, tá undirrita:i gjøgnum Nor:uratlantsbólkin fær hendur á einum uppskoti um eina uttanríkispolitiska heimildarlóg fyri Grønland. Fyrispurningar ver:a beinanvegin settir bæ:i danska forsætisrá:harranum og løgmanni. Danski forsætisrá:harrin svarar, at samrá:st ver:ur vi: føroyingar á embætismannastigi. Løgma:ur svarar, at ta: ver:ur ikki talan um at gó:taka eina uttanríkispolitiska heimildarlóg sum ta grønlendsku og leggur ísta:in eftir undirrita:a fyri at síggja trøll á alljósum degi.
Desember 2004
Føroyskir serfrø:ingar, sum hava lisi: ta: grønlendska uppskoti: skíra ta: afturstig í kjaksending hjá Boga Godtfred í SvF. Kári á Rógvi metir ta: sum "eitt stig til viks og tvey stig aftur".
Januar 2005:
Í valstrí:num til fólkatingsvali: í januar 2005 fara bæ:i Javna:arflokkurin og Fólkaflokkurin til val uppá, at vit skulu ikki gó:taka danska uppskoti: um uttanríkispolitiska heimildarlóg. Hinvegin krevja teir, at vit skulu yvirtaka uttanríkispolitkkin, um Danmark leggur meira fullveldi til ES. Eitt fólkafloksvalevni l!sir í blø:unum vi:, at Fólkaflokkurin fer ongantí: at gó:taka "Kongeriget Danmark for så vidt angår Færøerne", tí tá eru vit fullspotta:.
Bæ:i Anfinn Kallsberg og Jóannes Eidesgaard finnast har:liga at, at Føroyar og Grønland ver:a koyrd í sama pott í uttanríkispolitikki.
Februar 2005:
Eftir fólkatingsvali: í februar 2005 leggur danska stjórnin uppskoti: til uttanríkispolitiska lóg fyri Grønland fyri Fólkatingi:. Nor:uratlantsbólkurin tekur máli: upp og mótmælir. Løgma:ur tekur undir og finst at donsku stjórnini.
Nor:uratlantsbólkurin veitir løgmanni stu:ul - hóast grønlendsku limirnir harvi: ganga ímóti sínum egnu flokkum í Grønlandi - og heitir á danska forsætisrá:harran um at taka grønlendska uppskoti: aftur, tí ta: fer at binda føroyska landsst!ri:, um ta: ver:ur vi:gjørt á Fólkatingi. Máli: ver:ur fyribils tiki: av dagsskránni í Fólkatinginum.
Mars 2005:
Løgma:ur og danski uttanríkisrá:harrin skriva knappliga undir eitt sonevnt "Fámjinsskjal", sum beinlei:is vísir til ta uttanríksipolitisku heimildarlógina, i: løgma:ur og Fólkaflokkurin eru farnir til val uppá at vera ímóti. Í skjalinum ver:ur millum anna: sagt, at føroyingar bert skulu kunnast og sleppa vi: onkuntí:, tá danska stjórnin tekur avger:ir um føroysk mál. Eisini ver:ur í Fámjinsskjalinum sta:fest, at um føroyingar skuldu funni: uppá at lati: upp eina umbo:sstovu uttanlands, sum ikki liggur á somu adressu sum danska sendistovan, so kann ta: kanska loyvast - men treytin er, at danska flaggi: skal veittra uttanfyri og danski ríkisskjøldurin skal standa á hur:ini!
Grønlendsku limirnir í Nor:uratlantsbólkinum undrast stórliga og kenna seg hildnar fyri gjøldur: Eftir at teir hava roynt at hjálpa føroyska løgmanninum, skrivar hann nú sjálvur undir eitt skjal, sum gongur beint ímóti hesum.
Apríl 2005:
Løgma:ur og danski forsætisrá:harrin bo:a frá í fjølmi:lunum, at teir hava undirskriva: eina felags yvirl!sing um yvirtøkulóg og flogvøll. Innihaldi: er meinlíkt tí "tilbo:i", sum Poul Nyrup Rasmussen bjó:a:i Føroyingum og leg:i fram á fólkatingi í 1998. Tásitandi samgonga vísti hesum frá sær.
29. apríl 2005:
Ein donsk lóg um uttanríkispolitiskar heimildir ver:ur løgd fram á løgtingi saman vi: ein føroyskari lóg. Lógirnar eru or:arætt tær somu, sum lógin fyri Grønland, i: bæ:i løgma:ur, Fólkaflokkurin og allir serfrø:ingar hava víst frá sær. Í bæ:i danska og føroyska lógartekstinum ver:ur millum anna: sligi: fast:
- at føroyingar hava ongan myndugleika í altjó:a heiminum, men kunnu bert samrá:ast vi: onnur vegna Danmark undir heitinum "Kongeriget Danmark for så vidt angår Færøerne"
- at føroyingar hava ongan myndugleika yvirhøvur í herna:armálum
- at føroyingar ikki hava loyvi at gera naka: sum strí:ir ímóti áhugamálunum hjá danska ríkinum
- at danir skulu kunnast á:renn, undir og eftir allar samrá:ingar so høvi ver:ur at tryggja áhugmálini hjá danska ríkinum.
Vi:merkingarnar til donsku lógina siga millum anna:, at føroyingar hava ongan altjó:a rætt, men eru undir danskari grundlógarfatan, og kunnu ikki hava sjálvstø:ugar heimildir uttan so at danska grundlógin ver:ur broytt. Harafturat ver:ur sagt, at danska ríki: er eitt eindarríki, har allar heimildir liggja hjá Fólkatinginum og stjórnini.
Vi:merkingarnar til føroysku lógina mótmæla á ongan hátt donsku vi:merkingunum, men reksa bert upp ásetingar úr heimast!rislógini og gó:taka uppáhaldi: um, at føroyingar hava ongi rættindi uttan tey, i: danska fólkatingi: gevur føroyingum.
Mai 2005:
Undir or:askiftinum á tingi vísir andstø:an á, at talan er um eitt stórt afturstig. Víst ver:ur millum anna: á, at løgma:ur og Fólkaflokkurin nú ganga beint ímóti tí, sum teir á:ur hava sagt - og at hetta er fyrstu fer:, at Løgtingi: samtykkir lóggávu, i: beinlei:is leggur alt vald til Danmarkar.
Løgma:ur og forma:ur Fólkafloksins vi:ganga undir or:askiftinum, at teir hava veri: tr!stir til at ganga frá sínum sjónarmi:um. Teir siga kortini, at ta: fær ongan t!dning og fer ikki at ver:a brúkt av donskum myndugleikum, at Løgtingi: samtykkir donsku fatanina av Føroyum sum ein danskur landslutur.
Løgma:ur førir alment fram, at vi: n!ggju lógini fer nú at bera til at gerast fullgyldugur limur í Nor:urlandará:num, EFTA og at undirskriva handilssáttmála vi: Ísland.
Á mi:jari nátt samtykkir Løgtingi: bæ:i donsku og føroysku lógina. Tjó:veldisflokkurin leggur fram misálit á løgmann vi: teirri grundgeving, at grov villei:ing er farin fram og at t!dningarmikil rættindi hjá føroyska fólkinum standa uppá spæl. Uppskoti: fellur.
Í svarum sínum á fólkatingi sigur Anders Fogh Rasmussen, at uttanríkispolitiska lógin fer ikki at loyva føroyingum at gerast sjálvstø:ugur limur í altjó:a felagsskapum. Millum anna: er ein felagsskapur sum hvalavei:ifelagsskapurin NAMMCO, har Føroyar eru sjálvstø:ugur limur: "eitt mistak, sum ikki skal endurtaka seg", sigur Fogh Rasmussen.
August 2005:
Ta: ver:ur sta:fest, at landsst!ri: kann ikki gera fríhandilssáttmála vi: Ísland eftir n!ggju lógini. Bert tí at sáttmálin vi: Ísland var li:ugur í undanfarnu samgongu, og á:renn n!ggja lógin kom í gildi, er møguligt hjá Løgmanni at undirskriva sáttmálan.
Danski forsætisrá:harrin ger greitt, at føroyingar kunnu ikki hava sjálvstø:ugan limaskap í EFTA, solei:is sum løgma:ur hevur hildi: uppá - men kanska okkurt avmarka: tilkn!ti, um fleiri yvirtøkur ver:a framdar.
Tjó:veldisflokkurin heitir í opnum brævi á løgmann um at for:a fyri, at n!ggja lógin ver:ur frábo:a: ST, tí tá vil altjó:a samfelagi: fáa bo: fra donsku stjórnini um, at Føroya fólk hevur samtykt at sleppa sínum rættindum og gerast "Kongeriget Danmark for så vidt angår Færøerne".
November 2005:
Danska stjórnin bo:ar ST frá, at uttanríkispolitiska heimildarlógin er samtykt í bæ:i Danmark og í Føroyum, og at hetta er í samsvari vi: sjálvsavger:arættin hjá føroyska fólkinum. Løgma:ur bo:ar hvørki samgongu ella andstø:u frá nøkrum, og uttanlandsnevnd Løgtingsins veit onki.
1. januar 2006:
Løgma:ur bo:ar frá í n!ggjársrø:uni, at nú er eitt øgiligt frambrot hent, tí danska stjórnin hevur frábo:a: sjálvsavger:arrætt føroyinga. Hann vil vera vi:, at hetta er eitt bragd hjá landsst!rinum, sum nú hevur avgreitt ta:, sum undanfarna landsst!ri: stremba:i eftir.
Tjó:veldisflokkurin mótmælir hvassliga og fær hendur á skjalinum, i: er sent ST. Har kemur fram, at talan er júst um ta:, i: Tjó:veldisflokkurin hevur ávara: ímóti - t.e. at hetta er ein frábo:an um danskt fullveldi í Føroyum. Hetta vátta allir serfrø:ingar somulei:is.
Tjó:veldisflokkurin heitir á løgtingsformannin um at kalla tingi: saman til tess at vi:gera eitt uppskot um at bo:a ST frá, at Føroya fólk hevur ongantí: tiki: undir vi: hesum lógum, i: nú eru frábo:a:ar ST.
Fyrra helvt av januar 2006:
Løgma:ur fer nú í verjustø:u og sigur seg onki hava havt vi: hesa frábo:an at gera, sum hann gav sær sjálvum æruna fyri í n!ggjársrø:uni.
Samstundis fer Løgmansskrivstovan nústa:ni undir at fáa rá: frá serfrø:ingum. Hetta elvir til, at Løgmansskrivstovan knappliga roynir at fáa danska Uttanríkisrá:i: at senda eina n!ggja frábo:an til ST vi: eini umseting av teirri føroysku lógini (vit kunnu spyrja hví, tá alt var so gott 1. januar?)
Um mi:jan januar 2006
Fólkaflokkurin er undir hør:um tr!sti frá einum tingmanni og frá parti av baklandinum. Anfinn Kallsberg fer á ein fund hjá Konservativa Tingbólkinum á fólkatingi. Har sigur danski uttanríkisrá:harrin honum, at teir eru í samrá:ingum vi: landsst!ri: um at fáa føroysku lógina nevnda næstu fer: ein frábo:an fer til ST.
Anfinn Kallsberg ringir til føroysku fjølmi:larnar og sigur, at nú hevur hann orna: ta:, sum løgma:ur ikki hevur klára:.
Løgma:ur er í ø:ini inn á Anfinn Kallsberg og Fólkaflokkin, tí hann ger gjøldur burturúr løgmanni og roynir at taka æruna av tí, sum landsst!ri: frammanundan hevur tosa: vi: donsku stjórnina um.
Tjó:veldisflokkurin ger greitt, at um ætlanin er at senda føroysku lógina og vi:merkingarnar til ST, so er stø:an uppaftur verri og pínligari, tí har stendur onki, i: kann afturvísa donsku stø:una. Tvørturímóti er hetta helst fyrsta løgtingslóg nakrantí:, sum sigur í lógargreinunum, at føroyingar hava ongi rættindi og bert kunnu gera ta:, i: danska stjórnin vil.
Februar 2006:
Uppskoti: hjá Tjó:veldisflokkinum ver:ur vi:gjørt á løgtingi. Uppskoti: sn!r seg einfalt um, at Løgtingi: sta:festir okkara tjó:arrættindi og heitir á landsst!ri: um at bo:a ST frá, at Føroya fólk hevur ongantí: tiki: undir vi: lógunum og frábo:anunum, i: eru sendar ST.
