Tóku stuðulin til avlamisbil frá røslutarnaðum

^{Grein úr Sosialinum 13. juni 2025:}

Tað merkir, at fólk sum hig­ar­til hava fingið stuð­ul til av­lam­is­bil, nú hava mist hend­an rætt­in. Sparingin hjá lands­kass­a­num er millum eina og hálva­aðru millión krón­ur um ár­ið.

Tað var í sambandi við ar­beið­ið við fíggj­ar­lóg­ini fyri 2024, at  lands­stýrið gjørdi av, at út­reiðsl­u­vøkst­ur­in skal tál­m­ast. Ein part­ur av hes­um spari­til­tøk­um, sum lands­stýr­ið hevði valt út, var at herða treytirnar fyri at fáa stuð­­ul til bilar til fólk, sum hava virk­is­tarn. (Tað sum vit van­liga kalla »av­lam­is­bilar«, red.)

Soleiðis skrivar Sirið Sten­­berg, táverandi lands­­stýr­­i­s­kvinna í al­mann­a­mál­um sum grund­gev­ing fyri lóg­ar­broyt­­ing­ini, sum tek­­ur rætt­in til stuð­ul til av­lam­is­bil frá fólki, sum hava virk­is­tarn, men sum sjálvi kunnu koyra ein rím­u­liga van­lig­an bil.

Sirið Stenberg sigur eis­ini, at tal­an er um eina »til­lag­ing av skip­an­ini til nú­tíð­ar­sam­felagið«.

Og tað forklárar hon so­leiðis:

»Ein persónbilur er í dag mett­­ur at vera ein van­lig­ur brúkslutur, sum flest øll fólk hava ella hava møg­u­leika at ogna sær, og tí verð­ur fram­eft­ir bert veitt­ur stuð­ul til møg­u­ligan ser­lig­an út­bún­að um­framt stuðul til kassa­bil­ar«.

Víðari verður róð fram und­ir í uppskotinum hjá Sir­ið Stenberg, at fólk, sum hava virk­istarn, gera sær dælt av skip­an­ini:

»Ein persónur, sum eigur bil, og fær staðfest eina var­andi sjúku ella virkistarn, ið skerj­ir hansara møguleikar at flyta seg, kann sambært gald­andi regl­um selja sín bil, fyri síðani at fáa stuðul at keypa nýggjan bil. Tað er sam­bært Almannaverkinum ikki ó­van­ligt, at hetta kemur fyri.«

Víðari stendur í við­merk­ing­um til uppskotið, at tey, sum hava serligar um­støður og tí hava tørv á aðrari loysn enn einum van­lig­um bili, kunnu fáa stuðul til dýrari bil. Í hesum førum verður stuðul veittur sum rentu- og avdráttarfrítt lán til kostnaðin av tí partinum, sum fer upp um 219.555 kr.

Tað kemur fyri, at per­són­ar fáa stuðul til dýrari bil, tí tað í nøkr­um førum kann vera trup­­ult at finna bilar, ið eru bíligari enn 219.555 kr.

Harumframt eru nógv, sum fáa stuðul til so­kall­að­an kass­abil. Tað eru koyr­i­stóls­­brúk­ar­ar og familjur við børn­um við fjølbreki.

Tað eru vanliga umleið 35 um­sókn­ir um árið um stuðul til bil, harav gott triðingurin er um stuð­ul til vanligan bil.

Tað eru umleið 60 prosent av um­søkj­ar­unum, sum fáa játt­að stuðul til bil. Tá um­søkj­ari ikki fær stuðul játt­að­an, er tað lutvíst orsakað av, at umsøkjari ikki lýkur treyt­ir­nar, og lutvíst tí, at um­søkjari tekur umsóknina aft­ur.

Endamálið er sparing

Tað stendur púra greitt í við­merk­ing­um til upp­skot­ið, at orsøkin til at hesi rætt­indi verða tikin frá rørslu­tarn­að­um fólkum er sparing.

– Endamálið við upp­skot­i­num er at tálma út­reiðsl­u­vøkstri landskassans. Held­ur enn at veita stuðul til bil, kann fram­eft­ir verða veittur stuð­ul til serligan útbúnað, sum er neyðugur fyri, at fólk við virk­is­tarni kunnu koyra ein bil. Tey, sum hava ser­ligar umstøður og tí hava tørv á kassabili, fara fram­haldandi at fáa stuðul, stendur í viðmerkingunum til uppskotið.

Samgongan fyri andstøðan ímóti

Lógaruppskotið varð sam­­tykt 13. desember í 2023 og kom í gildi 1. jan­uar í 2024.Tað vóru tingfólkini úr samgonguni, sum atkvøddu fyri, meðan andstøðan atkvøddi ímóti.

Stuðulin til hesi fólk, sum eru rørsl­u­­tarn­að, men sum kortini kunnu koyra ein van­ligan bil utt­an um­bygg­­ing, hev­ur ver­ið latin sum eitt rent­u­frítt lán upp í slak­ar 220.000 krón­ur, og alt eftir inn­tøk­u­grund­ar­lag­num hev­ur upp til helvtin av stuð­uls­upp­hædd­ini verið nið­ur­skrivað.

Tað er hetta, sum nú er tikið burtur, og tað undrar fleiri fólk, sum hava havt stórt gagn av skipanini.

---

Landsstýrisfólk fáa eisini nógvan stuðul

Nógvar stuð­uls­skip­an­ir tyngja rakst­urin hjá lands­kass­a­num

Tað eru nógvar ymsar stuðulsskipanir, sum tyngja raksturin hjá landskassanum – ikki bara avlamisbilar til fólk við rørslutarni.

Tá Sirið Stenberg valdi fólk við virkistarni út fyri at gera sparingar á fíggj­ar­lóg­ini, so kundi hon funnið somu upphædd við at valt eitt sindur øðrvísi.

Fólk við rørslutarni hava ikki valt tað sjálvi. Tað kann vera sjúka, við­føtt ella vera av skaða.

Tí hava Løgting og lands­stýr­i áður valt at geva fólki stuð­ul til bil sum eitt hjálp­ar­tól.

Men taka vit nú til døm­is landsstýrið. So rind­ar landsstýrið lands­stýr­is­fólki, sum býr á bygd, til døm­is í Suðuroy, 10.000 krón­ur um mánaðin, so tey kunnu leiga sær okkurt at búgva í í Havn, tí tey mugu vera í Havn, tá tey eru til ar­beiðis í landsstýrinum – sjálvt um tey hava valt at búgva á bygd. Ein onnur kona úr Suðuroy, sum ikki er pol­i­tik­ari, men arbeiðir í Havn, hon fær ikki eina krónu at leiga sær býli í Havn. Tað kostar landinum 120.000 krónur um árið.

Eitt landsstýrisfólk úr Suð­uroy fær eisini flutn­ings­kostn­að­ við egnum bili við Smyrli 200 ferðir aft­­ur og fram árliga. Tað eru kost­ar landinum 91.600 krónur um árið.

Nógvir mátar eru at spara – og onkur má taka dagar í millum skilabestu loysnirnar.