– Føroyar skulu standa fast í eina tíð afturat og vinna sær søgulig rættindi, men allarhelst verður neyðugt at finna eina loysn innan 3 ár. Mann skal ikki treiskast bara fyri at treiskast, og skuldi tað hent, at makrelstovnurin minkar, so er neyðugt at hava fiskivinnuavtalur við onnur lond, segði Ingibjørn Johannesen, búskaparløgfrøðingur, sum hevur skrivað kanditatuppgávu um millum annað makrelbýti, í sendingini.
– Føroyar eru sjálvandi eitt lítið land, so um vit ikki kunnu koma á mál ígjøgnum altjóða lógir, so verður tað torført. Men við tað, at ES ikki setir strangastu tiltøkini í verk, so stendur longu greitt, at vit onkursvegna eru nærri okkara máli, segði Marita Joensen, bachelor í altjóða handli og politikki, sum hevur skrivað bacheloruppgávu um makrelmálið.
Søgulig rættindi neyðug
Ingibjørn Johannesen, sum í sínari uppgávu serliga kannaði býtið av makrelinum, greiddi frá, at ferðingarmynstrið hjá makrelinum er broytt so nógv, at tað í løtuni er rímiligt, at Føroyar fáa eina størri makrelkvotu.
– Noreg og ES halda uppá, at ferðingarmynstrið bara fyribils er broytt, men soleiðis, sum kvotur verða býttar millum lond, so er púra greitt, at tað ikki neyðtúrviliga er tað mest logiska býtið, sum ger seg galdandi, greiddi Ingibjørn Johannesen frá.
Hann legði afturat, at tað sum serliga hevur týdning, tá stríð er um kvotur, eru søgulig rættindi, og tí noyðast Føroyar at fiska makrel fyri at vinan sín rætt.
– Vit skulu eisini minnast til, at 70 prosent av samlaðu veiðuni hjá ES ikki er burðardygg, og tí kann tað tykjast undarligt, at ES hartar Føroyar, segði Marita Joensen.
Ógreitt virði
Hóast bæði Ingibjørn Johannesen og Marita Joensen hava kannað makrelmálið rættiliga væl, so kann hvørgin av teimum seta eitt endaligt virði í krónum á makrelin, sum føroyingar hava tilskilað sær rætt til.
– Tað má vera nakað, sum búskaparfrøðingarnir í fiskimálaráðnum skulu gera eina vurdering av, men teir hava so mett, at makrelurin í løtuni kastar meira av sær, enn um vit høvdu havt tær fiskiveiðuavtalurnar, sum vóru áðrenn makrelstríðið byrjaði, segði Ingibjørn Johannesen.