Ríkisumboðsmaðurin 50 ár

Í dag, fríggjadagin 2. mars, eru liðin 50 ár síðani, at Dan Michael Knudsen varð borin í heim. Dan Knudsen er ríkisumboðsmaður í Før­oyum og harvið fremsta um­boðið her á landi hjá donsku krúnuni og donsku stjórnini.
Tað var í Vejle, at vøggan stóð. Foreldrini eru Ninna og Kaj Knudsen. Mamman doyði í 1996, og pápin býr fram­vegis.í Vejle. Dan er næstyngstur av fýra systkj­um – tveir beiggjar eru eldri, og systurin er yngri.
Ítrótturin og serliga fót­bólturin hevur altíð átt stórt pláss hjá 50 ára føð­ingar­dagsbarninum. Í dreingja­árunum spældi hann við Vejle Kammeraterne, og hann var ofta á Vejle stadion, har tað síðst í seksti og í sjeyti árunum var hugaligt at fylgja Vejle Boldklub, Johnny Hansen, Ulrik Lefevré, Allan Simonsen og hinum, sum bóru Vejle fram til DM í 1972, 1973 og 1978 og sigrar í steypakappingini í 1972, 1975 og 1977.
Í 1981 leyk Dan students­prógv á Rosborg gymnasium í Vejle. Eftir studentsprógvið og fyrifallandi arbeiði í eitt skifti fór Dan Knudsen undir at lesa sosialvísind á Odense universiteti. Tá var tað, at hann kom í samband við føroyingar. Fleiri teirra, sum búðu á Rasmus Rask, vandu og spældu við Odense KFUM. Dan Knudsen búði á Rasmus Rask, og hann spældi fótbólt í Odense KFUM.
Eisini Margreta Justesen av Viðareiði las um hetta mundið í Odense. Tey bæði – Margreta og Dan – giftust í 1993, og í 1997 fluttu tey til Føroya. Tá fór hann í full­trúastarv í Tinganesi. Trý ár seinni varð hann settur í fulltrúa starv hjá ríkis­umboðnum, og har tænti hann hjá trimum ríkis­um­boðs­monnum – Vibeke Larsen, Birgit Kleist og Søren Christensen. Fyrst sum full­trúi og síðani sum special­konsulentur.
Á nýggjárinum 2008 varð Dan Knudsen settur í starvið sum ríkisumboðsmaður í eitt fimm ára skeið, og tá fluttu Margreta og Dan saman við børnunum báðum, Thomas (1993) og Mariu (1998) inn í amt­mans­borgina at búgva..
Tað eru neyvan fleiri mein­ingar um, at danska um­boðið í Føroyum er ein sera fryntligur og nærlagdur maður, og at hann man hava øðrvísi fatan av før­oyska samfelagnum og før­oyskari umsiting, enn nógvir av teimum munnu hava havt, sum hava verið í drúgvari tæn­astu í danskari mið­fyri­siting, áðrenn teir komu higar at umboða ríkið.
At ríkisumboðsmaðurin hevur familjusamband í Før­oyum og royndir í føroyskari umsiting er ivaleyst fyri­munur á so mangan hátt, tá ið hann skal lýsa Føroyar og føroysk samfelagsviðurskifti fyri arbeiðsgevaranum í Keyp­mannahavn.
Amtmansborgin og stór­sligni urtagarðurin bera boð um, at her hevur valdið í Før­oyum verið miðsavnað. Ikki minst tá ið havt verður í huga, hvussu lítil Havnin var, tá ið borgin varð bygt fyri meiri enn 130 árum síðani, og hvussu smá og skirvislig húsini hjá havnarmonnum tá vóru.
Uppgávurnar hjá ríkis­um­boðsmanninum eru ikki tær, sum tær vóru, áðr­enn umsitingin av tungu væl­ferðarøkjunum varð yvir­tikin í sjeyti árunum, og blokkstuðulin í átti árun­um avloysti mongu refusións­skipanirnar.
Ríkisumboðsmaðurin er tískil ikki so sentralur og eyðsýndur, sum hann var, tá ið Mogens Wahl og aðrir danskir umboðsmenn í eyðkenda búnanum gingu skrúðgongu á Ólavsøku og við danskari manning við­gjørdu og avgjørdu umsóknir um rakstur og íløgur kring landið.
Nú er stovnurin mest sum eitt vanligt føroyskt arbeiðspláss. Tað tykist sum hesin ríkisins umboðsmaður hevur lagt seg eftir at manna borg­ina við føroyingum, sum harvið hava gott inn­lit í spurningar um ætt­leið­ing, sundurlesing og hjúna­skilnað. Hetta eru økini, sum mesta tíðin og orkan hjá ríkis­umboðnum nú verður brúkt til.
Talan er altso fyri tað mesta um uppgávur fyri borg­ararnar. Ríkis­um­boðs­mað­urin sjálvur tekur sær av uppgávunum yvirfyri lands­stýrinum, løgtinginum og hinum ráðunum og yvir­fyri arbeiðsgevaranum í Dan­­­mark, sum er for­sætis­málaráðið, og ann­ars hini ráðini og aðrir um­sitingar­stovnar í Danmark.
Ríkisumboðsmaðurin hev­ur talurætt, men ikki at­kvøðurætt í løgtingum. Dan M. Knudsen er ikki títtur á pallinum. Hann hev­ur svarað onkrum fyri­spurn­ingi, og tað vakti miklan ans, at hann tók orðið, tá ið pensiónsspurningurin varð viðgjørdur und­an árs­skift­inum. Ríkis­um­boðs­mað­­urin hevur ikki diplo­mat­­isk­an status, men tað er einki at ivast í, at sess­urin krevur diplomatisk evni, bæði henda og hin veg­in, og tey evnini verður nú 50 ára gamli fryntligi ríkis­um­boðsmaðurin sagdur at hava.
Dan Knudsen er væl inte­greraður dani í føroyska sam­felagnum. Hann etur før­oyskan mat, stuðlar saman við konuni, har børnini nýta sína frítíð, og hann renn­ur saman við hinum í Bragd­inum og einsamallur.
Føðingardagurin verður hildin saman við familju, vinum og arbeiðsfeløgum í amtmansborgini. Har búði familjan fram til í november í fjør. Tá fluttu tey niðan í Hoyvíkar at búgva. Orsøkin er tann, at stórar umvælingar og dagføringar nú skulu gerast í stásiligu húsunum í miðbýnum.
-------
J