ODDAGREIN: Vilji til sparingar

Tað var væntandi, at valstríðið hes­a­ferð í stór­­an mun fór at snúgva seg um bú­­skap. Javn­­að­­ar­­flokk­­ur­­in hev­­­ur sett hol á við ein­um nýggj­um skatt­a­re­formi, sum tey siga skal føra til lægri skatta­trýst á lægru inn­tøk­ur­­nar, með­­an vinn­an skal gjalda meira við hægri parta­fel­ags­skatti, broytt­­um av­­skriv­ing­ar­møg­u­leik­um á eitt nú umboðan og bilum.

Hetta er tað, ið summi kalla »øv­und­­sjúk­u­skatt­ur«, tí tað kann føra til, at bil­a­søl­ur­nar selja færri marg­læt­i­­s­bil­ar, at mat­stov­u­vinn­an sel­ur færri døg­urð­ar til hand­ils­vitj­andi, og at tað ann­ars rak­ar ferð­a­vinn­una, sum er illa sperd framm­an­und­an. Kanska nak­að er um hetta. Men siga vit, at fleiri peng­ar koma í al­menna kass­an – ella nak­að tað sama, so merkir tað væl sak­tans, at líka nógvir pengar verða til nýtslu – ella fleiri, hóast tað ikki eru bankar sum keypa fínar stjórabilar og hand­ils­menn sum keypa nógv­ar døg­urð­ar á mat­stov­um. Kanska bil­ar­søl­ur­nar selja fleiri bíl­ig­ari bil­ar til Palle­ba, og kanska fleiri fólk fara út at eta fleiri »bí­lig­­ar« døg­urð­ar. Um so verð­ur, so er úrs­lit­ið tað sama – bara býtt mill­um fleiri fólk.
Tá vit tosa um »øvundsjúkuskatt«, so skal tað sjálvandi takast í álvara. Land­ið skal ikki gera handilsligu kor­ini hjá vinn­uni verri. Tað sigur seg sjálvt. Men tað merkir ikki, at land­ið bara skal lata standa til. Tað eru við­ur­s­­kifti, sum sak­tans kunnu reg­u­ler­ast – og hví ikki um­for­deila nýtsl­una eitt sind­ur, so hon kem­ur fleiri til góða – og so­leið­is, at van­liga fólk­ið eis­ini hev­ur val­møgu­leik­an.
Eitt annað mál, sum lands­stýr­is­sam­ong­an hev­ur boð­að frá er, at tal­ið á að­al­ráð­um skal lækka eft­ir val­ið. Tað er pol­it­iskt kor­rekt at siga, at al­menna um­sit­ing­in er ov stór, og at hon skal minka og spara. Hin­veg­in duga tey ikki nóg væl at spara í um­sit­ing­ini, tí tað gong­ur í alt ov stór­an mun út yv­ir keypa av tæn­ast­um, með­an tað fyri ein hvønn prís verð­ur hild­ið upp á starvsfólk.
Hava vit sett okkum spurningin, um skip­an­in við aðalráðum er tann rætta? Hví skulu vit hava eina heila stóra um­sit­ing rund­an um ein lands­stýr­is­mann? Sjálv­andi skal hann hava eina á­vísa um­sit­ing, men ikki er neyð­ugt við tíggj­u­tals fólk­um til hvørt lands­stýr­is­fólk. Við log­isk­ari sam­skip­an, so kundu ó­iv­að nógv­ar – sera nógv­ar tæn­astu verði sam­an­lagd­ar hjá ymsu ráð­num. Ein háttu hevði ver­ið at savn­að øll að­al­ráð á ein­um stað og havt eina fel­ags um­sit­ing, með­an hvørt lands­stýr­is­fólk hvør í sín­um lag hevði eins­a­malt tær mest neyð­ugu funktiónirnar.
Vilja vit spara, so ber tað sjálv­andi til. Men um land­ið vel­ur at spara all­ar tæn­ast­ur­nar, og varð­veita ov nógv størv, so gong­ur tað út yv­ir priv­ata vinn­u­lív­ið, og so er einki vunn­ið.