Oddagrein: May day

Í gjár fyrsta mai vóru stórar kravgongur um alt USA. Fleiri hundrað túsund verkafólk av útlendskum upp­runa gjørdu vart við seg í Los Angeles, New York, Washington, Chicago og fleiri øðrum stórbýum. Samanlagt hava tvær milliónð verið úti á gøtunum undir heitinum May day. May day sipar bæði til hin fyrsta mai sum altjóða dag verkafólksins og til heitið mayday, sum er eitt altjóða neyðarkall. Tey, sum skipa fyri kravgongunum og tey sum taka lut eru fyrst og fresmt verkafólk, sum eru komin inn í USA uttan lóglig innflytarapappír

Her er talan um ein sera stóran samfelagsbólk. Mynd­ug­leikarnir meta, at heilar tólv milliónir eru ólóg­iliga í landinum. Men hesar milliónir eru ikki meira ólógliga einn so, at tey flestu av hesum arbeiða í landbúnaðinum, ídnaðinum og tænastuvinnunum. Amerikanski búskapurin byggir í stóran mun á hesi fólk. Tey eru láglønt, hava onga sosiala trygd, eingi ar­beiðs­gev­aragjøld verða rindað fyri hesi fólk. Tey eru so­statt sera bílig arbeiðsmegi, og vinnan heldur seg ikki kunna standa seg uttan hesa sera bíligu ar­beiðs­megi. Hesi fólk eru eisini ein stórur løgfrøðilugr trup­ul­leiki fyri myndugleikarnar. Av somu orsøk hevur forsetin lagt uppskot fyri kongressina, sum lutvíst skal gera henda innflytarahópin til løgliga amerikanskar borgarar. Forsetin hevur sannkent, at tað í longdini ikki ber til at hava tólv milliónir fólk, sum hvørki eru skrásett ella sum njóta somu rættindi og skyldur sum vanligi borgarin.

Men partanmenn forsetans í kongressini vilja ikki sum forsetin. Teir vilja varðveita støðuna, sum hon her. Teir røkja áhugamálini hjá einum vinnulívi, sum vinnur ómetaligar upphæddir av hesi bíligu abreiðsmegini. Men nú hava hesi fólk, sum mynda sosiala botnin av amerikanska stættasamfelagnum fingið nóg mikið. Tey eru farin í hernað móti mynd­ug­leik­unum og krevja somu rættindi sum aðrir ­am­er­ik­­anskir borgarar. Ofta er talan um annað og triðja ættarlið av innflytarum, men talan er eisini um fólk, sum í túsindatali koma um markið til Mexiko í hesum døgum. Hetta er ein heilt óvnalig støða fyri USA og tess stjórn, sum ikki eru von við, at verkafólk gera vart við seg hin fyrsta mai ella yvirhøvur. Tað verður sera áhugavert at síggja, hvussu Busch loyvir trupulleikan. Hann kann ikki lata stabda til, men noyðst at gera okkurt. Tað tykist tó íløtuni sum eingin veit, hvussu hesir strupulleikar kunnu verða loystir.