ODDAGREIN: Kom so við fólkaatkvøðuni

Stjórnarmálið hevur fylt nógv í før­oysk­um politikki, longu langt áðr­enn vit fingu floksbýti á tingi mill­um sjálvstýri og samband í 1906. Tey nógvu árini eftir floksbýtið, var stjórn­ar­málið tað, sum var munurin mill­um flokkarnar.

Í 1928 blandaði sos­ia­l­dem­o­krat­iski Javn­að­ar­flokk­ur­in seg uppí, kom á ting við eini sos­i­al­dem­o­krat­isk­ari hug­sjón, sum ikki hevði stjórn­ar­mál­ið sum høv­uðs­mál.­ Í 1936 kom Vinnu­flokk­ur­in, kanska sum eitt mót­spæl til ar­beið­ar­a­rørsl­una, sum kom á ting gjøgn­um Javn­að­ar­flokk­in. Vinn­u­flokk­ur­in bleiv til Fólk­a­flokk­in, tá fólk úr Gamla Sjálv­stýr­i­num kast­aðu sam­an við Vinn­u­flokk­i­num um Fólk­a­flokk­in.

Støðuna undir krígnum kenna vit, tá Fólk­a­flokk­urin var ein ting­mann frá meir­i­lut­a­num. Ein av ting­monn­u­num hjá Javn­aðar­f­lokk­i­num hevði bet­ur hug á Fólka­flok­k­i­num, og tað endaði alt við fólka­at­kvøð­uni um loys­ing ella sam­band 14. sep­tem­ber í 1946.

Tað sló Zakariasi Wang fyri bróst­ið, at vit á hes­um stað mik­u­dagin skriv­aðu, at fólka­at­kvøð­an var »dem­o­krat­isk ­i­v­a­som«. Tá vit skriv­aðu so, er tað tí, at vit halda ikki, at til­gongd­in ella við­gerð­in ella fólks­liga lut­tøk­an kring fólka­at­kvøð­una var nóg rím­u­lig. Men tað er nú ikki so nógv tað, sum vit hava á­huga í at við­gera. Tað er so mang­ur, sum hev­ur vrak­að hasa fólka­at­kvøð­u­na, so tað nýtist okkum í dag ikki at kjak­ast um.

Men vit halda so avgjørt ikki, at hend­an fólka­at­kvøð­an kann brúk­ast sum grund­arlag fyri fólksins støðu í dag. Tað er ikki rætt at grunda fólksins støðu á eina út við sjeyti ára gamla fólkaatkvøðu, sum varð vrakað, og hvørs týdn­ing­ur ann­ars er fán­að­ur, tí all­ir flokk­ar í praks­is hava góð­tik­ið ta ­hei­m­a­stýr­is­lóg, sum nakrir flokkar samtyktu í kjal­ar­vørr­i­num á fólka­at­kvøð­uni.

Men sjálvandi er tað fólkið í Før­oy­um, sum skal taka avgerð um okk­ara fram­tíð – eis­ini um okk­ara fram­tíð í danska rík­i­num. Tí er tað spell, at arbeiðið í stjórn­ar­skip­an­na­r­nevnd­ini eft­ir øll­um at døma er far­ið fyri bakka. Tað allar besta var, at all­ir flokk­ar á tingi kundu kom­ið til eina fel­ags støðu. Men tað ber helst ikki til, og tí minnir støðan í so máta eitt sind­ur um støð­u­na í 1946, at vit ikki ein gong kunnu semj­ast um, hvussu tilgongdin skal vera til av­gerðina, sum annaðhvørt loys­ir okk­um frá ríkinum ella sigur, at vit góð­taka at vera partur av rík­i­num og harvið eisini av donsku grund­lóg­i­ni.

Men tað er ikki neyðugt at gera tað so innviklað. Tá tingfólk ikki megna at finna eina semju – nú tey hava roynt tað besta tey kunna í 13 ár, lat okkum so fáa hasa fólka­at­kvøð­una, so pol­it­ik­ar­ar­nir kunnu fara til ar­beiðis – inn­an ella ut­t­an fyri rík­is­fel­ags­skap­in!