Suðurafrikanska frælsisstríðshetjan, Nelson Mandela, er deyður 95 ára gamal. Tað váttar suðurafrikanski stjórnarleiðarin, Jacob Zuma í kvøld.
– Okkara elskaði leiðari er farin, segði Jacob Zuma á tíðindafundi í kvøld.
– Hann hvílir nú. Hann hevur fingið frið. Tjóð okkara hevur mist stóra son sín. Okkara fólk hevur mist ein faðir.
Boðini komu eftir, at vinir og familja til fyrrverandi forseta vóru savnað framman fyri heim hansara.
Mandela hevur ligið lágt leingi, nú hann doyði 95 ára gamal.
TRÝST HER fyri at síggja sjónbandabrot um Mandela á eb.dk
Nelson Mandela var ein av heimsins hægst virdu monnum fyri stríð sítt ímóti apartheid í Suðurafrika
Nelson Mandela, sum varð føddur 18. juli í 1918 í Mvezo í Suðurafrika gjørdist forseti í Suðurafrika og førdi landið burturúr apartheid-tíðini. Mandela sat politiskur fangi í 27 ár, og mong settu alla vón sína á hann. Dirvi, gløggu fyriskipanarevni og ósjálvsøkni trúskapur hansara hava vunnið sær virðing og verið íblástur hjá óteljandi fólki um allan heim. Mendela fingu friðarheiðursløn Nobels í 1993. Mandela varð latin leysur í 1990, tá hevði hann sitið 27 ár í fongsli.
Nelson Rolihlahla Mandela varð føddur 18. juli í 1918. Hansara millumnavn merkir “ballademager” á donskum. Hann bleiv útbúgvin á University College of Fort Hare og University of Witwatersrand, har hann tók útbúgvingina sum jurist lidna í 1942. Í 1944 luttók hann í ANC (African National Congress) og gjørdist leiðari har í 1949. Hann var anti-apartheid’ari og stríddist nógv fyri, at fáa javnstøðu ímillum rasurnar. Men í 1964 bleiv hann dømdur lívstíð í gegli, og kom at sita á Robben Island, sum liggur út frá Cape Town. Har sat hann til 1982 og bleiv so fluttur á Pollsmoor Prison, har hann sat í 8 ár. Í 1990 valdi tann suðurafrikanski presidenturin, F.W. de Klerk, at leyslata Mandela, og í 1993 fekk hann Friðarheiðursløn Nobels. Árið eftir (1994) varð hann valdur til president í Suðurafrika.
Í 1948 bleiv eitt system gjørt í Suðurafrika fyri at skilja svørt og hvít at, ið kallaðist apartheid. Undir apartheid blivu menniskju býtt í rasubólkar - teir størstu vóru Svørt, Hvít, Farvað og Asiatar - tey blivu atskilt við megi, útfrá teimum rasubólkunum, ið vóru. Tey hvítu høvdu maktina, og tey svørtu vóru rættuliga undirvurderaði. Í bussunum sluppu tey svørtu illa nokk at sita niðri, og nógvastaðnis stóð “WHITES ONLY”. Um til dømis ein svartur maður neyðtók eina hvíta konu, kundi hann væntað at sita fleiri ár í gegli. Men um ein hvítur maður neyðtók eina svarta konu, so var tað lutfallsliga bara bakatellir, og eingin skoytti um tað. Endamálið við hesum systeminum var, at tær ymsu rasurnar onkursvegna útviklaðu seg betur við at liva hvør sær, søgdu tey.
