– Tað verður ofta nevnt, at børn og ung nú á døgum fáa orðini inn á enskum og so mugu læra føroyskt afturat. Ikki "smáorðini", men nógv av teimum orðunum, sum umboða eitthvørt hugtak. Eg undirvísi í 7.-9. flokki í náttúruvísindaligum lærugreinum, og skal eg hava næmingarnar at skilja innihaldið, so noyðist eg at møta teimum har, sum tey eru, skrivar Elin Henriksen, lærari á Stranda Skúla, á Facebook-bólkinum Føroysk Rættstaving í dag.
Hon sigur, at hetta hendir javnan og er vorðið so vanligt, at hon nóg illa hugsar um tað longur, men bara skrivar enska orðið á talvuna undir tí føroyska, tá næmingarnir skulu læra eitt nýtt hugtak.
– Ikki fyri at læra næmingarnar enskt, men fyri at læra tey føroyskt, staðfestir hon.
Í uppslagnum á Facebook sigur Elin Henriksen eisini, at tað er har vit eru nú, og at vit koma onga leið í strembanini at varðveita føroyskt, uttan at vit gera okkum greitt, hvussu støðan er.
Við in.fo sigur Elin Henriksen, at vit hava ein stóran trupulleika í samfelagnum, tá skúlabørn duga ensk orð og heiti, áðrenn tey duga somu orð og heiti á móðurmálinum.
– Tað er á føroyskum, tey skulu taka útbúgving, og tey fáa ikki nokk burturúr, tá tey ikki skilja orðini, sigur hon.
Skulu vit bøta um støðuna her og nú, so má føroyskt tilfar verða talgilt, so tað er tøkt hjá børnum og ungum at brúka. Hóast føroyskt frá tekst til talu er til, so má tað eisini verða atkomuligt í appum, filmum og øðrum tilfari, sum børnini brúka á netinum. Tala til tekst skal eisini til, og tað fer eisini at gerast ein liður í at menna føroyskt hjá børnum og ungum, heldur Elin Henriksen.
Yvirhøvur er tað umráðandi, at føroyskt tilfar er atkomuligt, har sum tey ungu eru, heldur hon.
– Landið átti at sett pening av til at fáa føroyskar ljóðbøkur atkomuligar, tí hóast tað koma nógvar bøkur út á føroyskum, sum verða lisnar inn, so eru tær ikki lætt atkomuligar, sigur hon, og leggur afturat, at hetta er ein politisk raðfesting, tí tað eru ikki tær stóru upphæddirnar, talan er um, í mun til hvat nógv annað kostar.
Umframt meira talgilt tilfar á føroyskum er eisini tørvur á eini hugburðsbroyting, heldur Elin Henriksen.
– Vit mugu vera errin av máli okkara, vilja varðveita tað og leggja í, um tað hvørvur, staðfestir hon.
Sambært Elini, so er vandi fyri, at tað føroyska málið hvørvur, tí um grannamálið verður ov dominerandi, so er kann tað verða torført hjá teimum ungu at skilja, hví vit hava tørv á føroyskum.
– Vit høvdu ikki góðtikið, at næmingarnir dugdu líka illa enskt, sum tey duga føroyskt, og tí mugu vit broyta hugburð og vilja duga okkara egna má ordiliga, sigur hon.
– Ábyrgdina eiga øll, og vit mugu ikki góðtaka, at mann fer illa við málinum, leggur hon afturat.
Bólkurin Føroysk Rættstaving á Facebook hevur 12.483 limir.
