Kul ella kiksað?

Tóra við Keldu
----

Í faldaranum ”Listaleypurin” – sum Norðurlandahúsið í Føroyum, Kommunusamskipan Føroya og Føroya kommunufelag skipa fyri við stuðli frá Menta­mála­ráðið - stendur tilboð til næmingar í føroyska fólka­skúlanum sjónleikurin “FUCK”.

Á heimasíðuni hjá Listaleypinum stendur, at “Lista­leypurin er ein verkætlan, sum hevur til endamáls, at skúlabørn í øllum Føroyum skulu fáa góðar listarligar upplivingar sum partur av skúladegnum...”

Í stuttu lýsingini av júst hesum sjónleikinum, har mál­bólk­urin er 7. til 10. flokkur, stendur, at hann er um: ”at ganga saman, forelskilsi, tú, eg, vit, at vera normalur, dreymar, vinir, mørk, kenslur, tryggleiki, fyrstu ferð, humor, samleiki, humørsvingningar, villir pissilingar, at fleyga sær, homosexualitetur, porno, maktin hjá kusuni, fordómar, fantasiir, murtar, boppur, paradise og sex… verðin flippar út í ungdómsárunum.”

Sum eg las, mátti eg smílast eftir nøkrum av “óskikki­ligu” orðunum, sum tó tóktust rættiliga kiksað í saman­hanginum. Víðari stendur so, at hetta er ”eitt stutt­ligt ískoyti til vanligu sexualfrálæruna, við denti á tað sunna sex- og kærleikslívið”.

Víst verður eisini til heimasíðuna www.teaterietapropos.dk, har lagt er upp til danskt frálæru­til­far til lærarar, sum kann vera brúkt í tímunum eftir vitjanina av Teateri­et Apropos. Eitt av poetisku brot­unum í frálæru­til­far­inum er “scene 4”: Cille og Anna på opdagelse i kvinde­kroppen (kvindens skød). Her møder de Moder Liv (livmoder), G, Kli-Toris, menstrua­tions­tsunami og Venus­bjerget. De to piger snakker om deres tissekone/mus/fisse.

Hugvekjandi er, at vit uttan trupulleika lata danskar sjónleikarar hesa løtuna standa fyri stuttligari seksual­­frálæru í fólkaskúlanum við støði í donskum frálæru­tilfari.

Sjálvsagdur er týdningin í, at sjónleikarar, lærarar og næmingar fáa eitt læruríkt prát um tað, sum rørir seg í gerandisdegnum hjá næmingunum. Men hvussu gjøgnumhugsað er hetta tilboð til før­oysk­ar fólka­skúla­lærarar og næmingar? Hvar er mark­ið fyri, nær tað kula gerst kiksað og støðið pín­ligt? Hetta tilboð er jú ætlað øllum næmingum í fram­halds­deild­ini – ikki bara nøkrum.

At Norðurlandahúsið, KSF og FKF góðtaka støðið og danskt frálærutilfar er so tað, men tað kann undra, at Mentamálaráðið, sum ábyrgdari fyri gerð av frá­læru­tilfari, heldur, at hetta er hóskandi frálæru­tilfar og støði til aldursbólkin – ella er tað bara lættari at lata danir seta dagskránna?

Ymiskar vilja meiningarnar altíð vera um, hvat støði fólkaskúlin skal hava ella hvørji tilboð fólkaskúlin skal bjóða. Tó er fólkaskúlin fyri øll, at tað avmarkar eisini – ella hvat? Dugi ikki at síggja, at hetta heldur tekur støði í nýggju námsætlanini.

Í morgunsendingini her fyri varð sagt, at føroyingar duga ov illa føroysku orðini á likamslutunum. Hóast góð føroysk orð eru fyri allar likamslutir, brúka vit tey ikki. Niðurstøðan var, sum vera mann, at týdn­ingarmikið er, at tey vaksnu fyrst læra seg orðini, og síðani geva børnunum tey.

Tá kunnu vit spyrja, hvussu kiksað tað í veruleikanum er, at vaksin og myndugleikin við ábyrgdini av frálærutilfari ikki taka ábyrgdina á seg, men lata danir ístaðin seta dagsskránna.