Barnalæknin, Ulrike Steuerwald, hevur í mong ár arbeitt við børnum við tí sokallaðu “Føroysku sjúkuni”, og hon hevur funnið fram til, at síðani 1977 eru í minsta lagi 16 føroysk børn fødd við hesi sjúkuni.
- Børnini hava veikar vøddar, eru tunghoyrd og hava ilt við at stýra sínum rørslum. Mentalt eru tey ikki ørðvísi enn onnur.
Miðal livialdurin fyri hesi børn eru 9-10 ár, men onkur hevur livað til tey vóru yvir 20. Sum nýfødd líkjast tey øðrum børnum, men, sum tey vaksa til, verða tey meir og meir óhjálpin.
Grannskingin vísir, at øll børnini hava akkurát sama enzym feil, nevndur SUCLA2 mangul. Nøkur fá børn aðrastaðni í heiminum hava ein líknandi feil, men júst henda sjúka finnst bert í Føroyum.
Føroyingar sama forfaðir
Í samband við kanningarnar av sjúkuni vóru ættartalvurnar hjá øllum teim sjúku samlaðar, og tað vísti seg, at tey øll hava ein felags forfaðir, sum livdi á Oyri í 1600 talinum.
Talan er um eina víðkjandi sjúku, tað vil siga at bæði foreldrini skulu vera í familju við Oyramannin. Men av tí at Føroyar er so lítið land við so lítlari tilflyting er títtleikin av berarum í dag fleiri enn ein av hvørjum 25 føroyingum.
Ulrike Steuerwald heldur tí tað hava alstóran týdning, at føroyingar tosa um og taka støðu til, hvussu henda sjúkan skal fyribyrgjast.
Ein háttur, sum hon heldur vera skilagóðan er, at øll børn vera screenaði fyri um tey eru berarar. Svarið verður so arkiverað anonymt við nummarið.
- Vandin fyri sjúkuni má upplýsast fyri ungum í t.d. lívfrøðitímunum, sigur týski barnalæknin. Og tá eitt par so finnur saman kunnu tey ringja inn og vita um teirra nummar passa saman, ella um tey bæði eru berarar.
