Dulnevndur ormur spýr eld og eitur

Torbórn Jacobsen

Símun H. Jensen. Bert tú við navnið? Eru tit gamlir skips­felagar? Hava tit nakað útistandandi? Hava tit kanska, á tíðarinnar havi, skamm­fílað hvønnannan somikið, at sárini ikki lekjast aftur? Ein av redaktørunum á bløðunum er í hinum endan­um. Ein vika er farin á tíðarhespuna síðani, og satt at siga skilti eg ikki petti av orsøkini til hesar spurn­ingarnar. Kendist ikki við navnið, havi ongantíð á lívsleiðini hitt nakran, sum bar hetta navnið. Skilti tó, at talan var um eina frontala persónliga og perfida konfrontatión ímóti mær, pápa mínum og øðrum navngivnum persón­um, all­ir fyrr og núverandi poli­tikarar. Jákup í Lopra, Bjørn á Heygum, Jákup Olsen, Jóhan Dahl og Edmund Joensen.
Blaðstýrarin staðfesti eft­ir rannsókn, at maðurin var ikki til. Hvørki í Suður­oy, tíansheldur aðrastaðir í landinum. Símun H. Jens­en, Tvøroyri, stendur skrivað við hond undir sjálv­um tekstinum, ímeð­an brævbjálvin er post­stemp­lað­ur í Vági. Man tað rætt­ara ikki heldur vera, at dul­nevndi eiturormurin býr onku­staðni harímillum, og at hann við hesi óintelligentu fint­uni helt seg kunna ørkymla sínar uppspunnu fígg­indar og redaktørarnar í blaðheiminum ? Lat okkum bara kalla eiturormin Símun H. Jensen fyri SHJ, mest fyri at lætta um hjá lesaranum, ivaleyst er hann mein­kunn­ugur teimum flestu, í hvussu er sunnanvert Suður­oyarfjørð, har hann sjálvur sigur seg at hava bústað.
Táið redaktørurin hevði stað­fest, at skrivað var undir dulnevni, legði hann brævið til viks, og avgjørdi ikki at seta tað í blaðið. Nú vóru góð ráð dýr hjá SHJ, hvussu skuldi hann nú sleppa av við sínar frustratiónir og dul­nevndu hunddálkanina av sín­um fíggindamyndum? Annað slysálopið varð gjørt á Sosialin. Í øllum aktivi­tet­inum, á eini strongdari redaktión fyri dead-line, vóru Jan og hansara menn ikki nóg tjekkaðir ta einu løt­una, SHJ eitraði seg ígjøgn­­um nálareygað, og fríggja­kvøldið kundu allar Føroyar kunna seg um ein riðil av keltringum, sum høvdu herjað og neyðtikið landið, og sum framvegis riðu hesum samfelagnum sum marran.
Fyri løtu síðani slerdi Jan uppá tráðin og boðaði mær frá sínum trupulleika, og at hann ætlaði at koma við eini treytaleysari umbering í blaðnum mánakvøldið kom­andi. Vit sáttaðust í friðsemi um málið, íminning og illstøða fremur onki, og eg var rættiliga vísur í, at Jan var drigin upp á tráð av einum ósaknæmun psykopati sunnanfyri Hovsegg, løddur av hatri, stikni og meinfýsni. Eitt monstur í menniskjalíki. Hvøljan er tó so resistent og girðin, eftir eina fjórðingsøld á sjónum og 8 árum á politiska pallinum, at onki bítur á, tó var eg eitt sindur keddur um, at pápi mín skuldi verða skammbitin alment á henda hátt. Hann hevur verið á arbeiðsmarknaðinum í gott og væl seksti ár, tey fyrstu fýrati árini til sjós og síðani á landi, tey flestu árini í vinnu hjá sær sjálvum, og táið hann ongantíð hevur úttalað seg alment um nakað sum helst, og er kemiskt samanskrúvaður soleiðis, at hann skýggjar at vera partur av almenna pallinum, kendist tað svárt, at ein eldri maður, sum sjeytifimm ára gamal, framvegis fer til arbeiðis hvønn dag, oftani í vikuskiftunum eisini, varð hongdur á lyktapelarnar og hunddálkaður fyri alra manna eygum. Ongin virkin maður kemur ígjøgnum tríggjar fjórðingsøldir uttan at gera mistøk, uttan at renna seg í onkran óvæntaðan strong so hissini, men eg veit onki um, at hann hevur ligið nøkrum til byrðu og last, hvørki her ella aðrar staðir. Eiturormurin SHJ hevur tó eina tvørgangandi sannføring um hesi viðurskifti. Og hana fær man í ráðaloysi bara tikið til eftirtektar, táið maðurin ikki hevur mansdirvi at vísa fram sína misháttu skon.
Hevur ein ikki gjørt dags­ins gerning í 18 ár, livað av almanna­veitingum hóast full­an kropsligan førleika og er blacklistaður í øllum reiða­ríum á norðaru hálvu fyri ódugnaskap, so situr tú í tínum egna torni og gerst bara beiskari og tvit­nari fyri hvønn dag sum gongur. Hevur tú so hartil psyko­patisk­ar tendensir íbornar, so býðst ikki bøtur. Til end­ans verður tú, í brotum og pørtum, sogin inn í hetta psykopatiska rúmið, um­girdur av níðingum, devl­um og einum samfelag, ið sam­felt hevur sett sær fyri at knúsa teg og bara teg. Uttan at vita av tí, verður tú stýrdur av merkiligum hallucinatiónum, og fært tú tær tá upp í nevið, gongur heilt av skriðuni. Systemið skræðnar, tú gerst vargur í blindum og skammbítur í flokk.
Eitt kvøldið, fyri umleið trim­um mánaðum síðani, ringdi ein maður til mín. Hann var desperatur og skít. Gekk berserkaragongd í hinum endanum, og eg mundi druknað í ríðun­um av runubløkum og fúl­heitum. Maðurin var sansa­leysur, átøkur einum kennisemivillingi. Og nú eg sá dulnevnda lesarabrævið frá eiturorminum Símun H. Jensen ella SHJ, varnaðist eg beinanvegin, at innihaldið í bræv­inum er effinett tað sama, sum hesin dýrandi fulli maðurin skumpaði burtur­úr sær í telefonini hetta heystkvøldið í fjør. Og hóast hann er banalur, so er ein upplýsingur í bræv­inum, sum kemur frá deyð­um manni, ið ikki fær vart seg, sum við rættiligari vissu sannførdi meg um, at maðurin í hinum endanum og greinskrivarin er ein og sami maður. Hann verður sjálvandi fyrigivin. Íminning og hatur fremur onki. Og hevur hann førkað seg yvir í eina hugaligari sálarstøðu, eftir hesi psykopatisku deler­ium tremens herðindini, so vænti eg, at pápi mín, Bjørn, 2 X Jákup, Jóhan og Edmund eisini fara at fyrigeva hesum sálarliga sjúka manni.
Okkurt bendir á, at veru­liga skammlopið handan skalla­beinini kom, táið eg skriva­ði eina viðmerking til eina grein, sum Jóhan Dahl hevði í bløðunum fyri kortum. Nevndi sum viðfáning orsøkina til, at Garða­maðurin ikki slapp at sita í Tinganesi í meira enn 21 dagar. Í Føroya Rætti var hendan orsøkin uppi og vendi nú um dagarnar, og sambært Útvarpinum, var hon reinur heilaspuni. SHJ hevur so í síni ormaveru fingið eitt rætti­ligt keltringareiður burtur­úr hes­um. Um lesarin ikki veit tað, so er keltringur danskt orð, og merkir: Bandit og slyngel.
Bandittarnir, ið nevnd­ir vera í dulnevnda lesara­brævi­num, hava somikið av mentalum og intellektuellum førningi, at ongin orsøk er hjá mær at gera eina roynd at verja teir fyri huldumanna álopi. Tað megna teir nógv betri sjálvir. Bjørn hevði verið deyður av maktarloysi fyri nógvum árum síðani, skuldi hann bara livað av tí, sum vit hava fingist við í føroyskum vinnulívi. Hinir hava allir roynt at fingið okkurt upp at staðið, og hóast tað hevur gingið misjavnt á, og teir politiskt eru mínir diametralu mótsetningar, so fái eg ikki annað enn havt virðing fyri monnum, sum royna entreprenørleiklutin, slíta seg úr monotonu 40 tíma vikuni, og leggja til brots, bæði fyri egnar og fyri samfelagsins sakir. Hann, ið verður mest út­hongdur í greinini, er løgtingsformaðurin Ed­mund Joensen, beinleiðis krimi­naliser­aður, táið sagt verður, at hann lívgaði gomlu vinnu­lívskempuna í Vági, Jákup í Lopra, við einum fiski­loyvi. So nógvur bruni er í hesi løðingini, at bara rættar­skipanin kann gera greiði og skjal á slíkum uppáhaldi. Dirvis­loysingurin og niða­grísurin SHJ, sum ikki tordi at stríðast við opnari pannu, mann til mann, valdi so at skumpa málið yvir á teir sakleysu redaktørarnar Dan Klein og Jan Müller.
Vóni, at teir sum sigldu við mær øll árini, hava lisið hendan skitna lesturin hjá Símuni H. Jensen ella SHJ. Ivaleyst hava teir stuttleikað sær óført í vikuskiftinum, nú teir fáa at vita, at teir hava gingið svangir í íshavinum í tjúgu ár fyri hálva løn. Hetta man vera tað nærmasta ein kemur trælahaldi á norðaru hálvu. Og slíkum kunna bara keltringar stjórna. Somikið kunna vit báðir SHJ verða samdir um. Ólíka lætt­ari og makaleysari, at bíða eftir kekkinum frá Almanna­stov­uni, so at lívið sum psykopatur og eitur­sprænari ótarnað kann halda fram. Til niður­brót­ingar fyri teg, tey álopnu og alt samfelagið. Alt ímeðan manningin hjá Tobba rennur uppi í grøn­lend­sku fjøllunum við skamm­byrsu og roynir at veiða sær eitthvørt til matna, fyri at halda svongdini frá dyrnum.
Nú Jan ringdi, fari eg at takka honum fyri, at hann vísti sítt stóra sinnið, tók í egnan barm, sjálvt um hann var hongdur upp av einum ókendum huldumanni og keltringi. Fyrigivin verður eisini Símun H. Jensen ella SHJ. Í einum framkomnum og siviliseraðum samfelag ber man yvir við og tekur sær av sálarliga sjúkum fólki, og til endans fari eg at heilsa honum, sum kanska hjálpti SHJ, at skriva lesarabrævið,  handverkið er ov dygt til at vera skrivað av einum amatøri. Venjing dugnar kynstrinum. Og táið viðkomandi áður er av­dúkaður í andaligari gardin­­pimping av slíkum slagi, og kanska høsnast í granna­lagnum, mega fyri­varn­ini frameftir takast út frá nýggja veruleikanum, sum nú er íkomin.
O nkur heldur kanska, at hetta ljóðar sum ein para­noidur peruvellingur, og tað er tað kanska eisini, allíka­væl havi eg eina rímiliga trygga kenslu av, at eg í hesi hugleiðingini havi rakt psykopatiska huldumannin í solar plexus. Og tað fer kanska at síggjast, um ráð­snillingurin eisini er særdur, táið hann kemur fyri ein dag aftur. Tað spyrst um livst. Tragikomikkurin verður tó ikki fullkomin, fyrrenn hesin feiki og prúði huldumaður, í øllum sínum veldi, gongur út úr pollamjørkanum onkustaðni ímillum Munkin og Hovsegg.
Stuttligt kundi eis­ini verið at vita, um stuðuls­peda­gogurin mundi vera so galantur, at hann tók brævbjálvan við sær til Vágs fyri at lætta um stríðið hjá eitur­orminum SHJ? Tað spyrst valla nakrantíð, og helst er tað best fyri allar partar í málinum. Fyri mítt við­komandi er dulnevnda at­sóknin úti av verðini eftir hesa viðmerkingina og umberingina frá Múller redaktøri. Spell bara, at prin­sippið hjá Jan, um dulnevnd lesarabrøv, varð sniðgingið á ein so lúsutan hátt.

torbjorn@post.olivant.fo