Síðani Dátueftirlitið fór at virka 1. januar í 2002, hevur eftirlitið ikki gjørt nakrar kanningar av, um almennir stovnar ella fyritøkur halda ásetingarnar í lógini um viðgerð av persónsupplýsingum, sum nú fyri tað mesta liggja á teldum og á servarum kring landið.
Men nú skal tað verða.
Um nakrar vikur kemur ein danskur serfrøðingur til Føroya at hjálpa Dátueftirlitinum við at kanna føroyskar fyritøkur og almennar stovnar.
Maðurin, sum kemur frá danska dataeftirlitinum, hevur drúgvar royndir í at kanna KT-trygd, og hann skal leggja føroyska eftirlitinum lag á.
? Dátueftirlitið hevur avmarkaða arbeiðsorku, og tí hevur møguleiki ikki verið at kanna fyritøkur og stovnar higartil. Men nú verður hetta prioriterað, sigur Kitty May Ellefsen, sum er einasti fulltrúðin á Dátueftirlitinum.
Trygdin manglar
Nýtslan av kunningartøkni (KT) er nógv vaksin seinastu árini, og nú verða mest sum allar persónsupplýsingar goymdar á teldu og á telduskipanum.
Alt frá upplýsingum um fíggjarviðurskiftum til heilsustøðu hjá fólki, og hetta er alt eymar upplýsingar, sum ikki eru ætlaðar øðrum enn nøkrum fáum fólkum.
Men við nýggju tøknini fylgja eisini nýggir vandar, og tað er kent um allan heim, at teldusníkar bróta inn í skipanir. Hetta hendir eisini í Føroyum.
Tí er tað umráðandi, at trygdin í teimum ymsu skipanunum er í lagi, so at eingin óviðkomandi sleppur fram at viðkvomum upplýsingum.
Men KT-trygdin í Føroyum er langt frá í lagi.
? Arbeiðið við trygdini í telduskipanum hjá bæði almennum og privatum hevur ikki verið raðfest nóg frammarliga, samstundis sum nýtslan av kunningartøkni er eksploderað. Tí má okkurt gerast fyri at betra um trygdina, sigur Ari Johanneson, formaður í KT-Forum, sum er sett at orða ein almennan politikk um KT og KT-trygd.
Fulltrúðin á Dátueftirlitinum er samd við formanninum í KT-Forum.
? Støðan kundi avgjørt verið betur, men hetta er ein avleiðing av, at menningin og nýtslan av kunningartøkni er vaksin nógv, men at nógv hava als ikki fylgt eftir við trygdini og kanska ikki hava hugsað stórvegis um tað, sigur Kitty May Ellefsen.
Tíðarfreistin nærkast
Ein týðandi orsøk til, at Dátueftirlitið nú fer undir at kanna trygdina hjá fyritøkum og stovnum, er, at 1. september í ár skulu øll ? almenn sum privat - lúka krøvini í sokallaðu trygdarkunngerðini, sum varð gjørd fyri einum lítlum ári síðani.
Kunngerðin um trygd í sambandi við viðgerð av persónsupplýsingum ger greitt, hvat tey, sum hava onkrar upplýsingar um fólk, skulu hava av trygd í og kring sínar skipanir. Kunngerðin er strang, og tí er tað krevjandi hjá privatum og almennum at uppfylla øll krøvini.
? Høvuðsorsøkin til tær komandi kanningarnar hjá okkum er, at vit vilja vita, um stovnar og virki eru farin undir arbeiðið at uppfylla krøvini í kunngerðini, sigur Kitty May Ellefsen, fulltrúði á Dátueftirlitinum.
? Summi av krøvunum eru trupul at lúka og krevja nógv av fyritøkum og stovnum, tí verður hetta ikki gjørt eftir einum degi. Men tað eru eisini krøv í kunngerðini, sum tað ber til at lúka beinanvegin við at gera greiðar mannagongdir og ásetingar, og vit fara at vita, hvussu tað gongur við hesum arbeiði, sigur hon.
Fulltrúðin vil ikki siga, hvar Dátueftirlitið fer at gera sínar kanningar, men ætlanin er í øllum førum at fara á vitjan stovnum ella fyritøkum, sum liggja inn við serliga viðkvomum upplýsingum um fólk.
Upprit er liðugt
Landsgrannskoðarin hevur havt lemjandi atfinningar ímóti KT-trygdini hjá almennum stovnum, sum liggja inni við upplýsingum um fólk.
Hetta fekk í 2000 eina kavabólt á rull, sum hevur havt við sær nýggja lóg og kunngerðir um persónsupplýsingar. Eisini hava aðalráðini tikið seg saman í KT-Forum, har arbeitt verður við at orða ein KT-politikk og KT-trygdarpolitikk fyri landsfyrisitingina.
Hetta arbeiðið er komið so langt, at í hesum mánaðinum verður uppritið hjá KT-Forum lagt fyri aðalstjórararnar í teimum ymsu ráðunum.
Ætlanin er so, at aðalráðini hvør í sínum lagi skulu taka undir við nýggja KT-politikkinum og síðani gera tey átøk, sum eru neyðugt fyri fáa trygdina upp á pláss.
