Marin Katrina Frýdal, Tjóðveldi, býráðslimur í Tórshavnar býráð
------
Tórshavnar kommuna setur bygdagøturnar á breddan
Bygdagøturnar, sum ættarlið aftaná ættarlið undan okkum hava traðkað og tillagað ígjøgnum øldir, og sum í gomlum døgum vóru samferðsluleiðirnar ímillum bygdir, verða nú settar á breddan í Tórshavnar kommunu.
Fyri nøkrum árum síðani var nakað av kjaki um, hvør hevur ábyrgdina av at halda bygdagøturnar viðlíka, og løgfrøðiligt álit kom til ta niðurstøðu, at tað var ivasamt, um hetta var ábyrgd kommunurnar. Stígur kom í málið, og hildið varð, at býráðið átti at hugsavna seg um egin økir, og tey, sum kommunan hevur fulla ábyrgd av. Men bygdagøturnar hava við jøvnum millumbili verið tiknar fram til viðgerðar, og nú tykist í hóming bæði vilji og áræði í býráðnum at fara undir hesa verkætlan.
Nógvar bygdagøtur í kommununi
Bygdagøturnar eru nógvar í kommununi; úr Havnini er gøta til Kirkjubøar, Velbastaðar, Syðradals, Norðradals, inn á Sund og norður eftir oyggj. Harumframt vóru eisini tær gomlu gøturnar millum Havnina og ávikavist Hoyvík og Argir, men her er at kalla vorðið samanvaksið millum bý og bygdir. Umframt omanfyri nevndu gøtur úr Havnini, eru eisini gøtur ímillum bygdirnar; av Argjum yvir Reynið til Kirkjubøar, úr Kirkjubø inn til Velbastaðar, av Velbastað til Syðradals, úr Syðradali til Norðradals, úr Hoyvík á Hvítanes og inn í Kallanes, úr Kollafirði til Kaldbaks, av Sundi í Kaldbaksbotn og til Kaldbaks.
Í Nólsoy er gøta úr bygdini og út á Borðuna, og í Hesti er gøta úr bygdini og suður á Hæl.
Bygdagøturnar stóran týdning
Hesar gøtur hava sera stóran týdning fyri okkum nú á døgum, men ein annan týdning, enn tá ið tær vóru lívsneyðugar farleiðir millum bygdir í handils- ella læknaørindum, í kirkju, eftir ljósmóðir ella við kistuni á tí síðstu ferðini. Umframt tað, at bygdagøturnar hava bæði siðsøgulig og mentanarlig virðir, so geva tær eisini okkum møguleikan á bæði lættligan og lógligan hátt at koma út í vøkru og fríðu náttúruna, eins og tær eru við til at avmarka slitið á náttúruna. Gongutúrar í haganum eru bæði heilsu- og sálarbót fyri okkum, har vit kunnu njóta friðsælu, náttúruna og ríka djóralívið. Stutt er til stórsligna og óspilta náttúru, og nógv støð hava eisini bæði áhugaverdar søgur og sagnir at siga frá, ið vit eisini hava ábyrgdina av at bera víðari til okkara eftirkomarar. Tað hevur týdning, at vit í øllum lutum hjúkla um okkara søguligu og siðsøguligu virðir, tí vavið á einum landi er eisini søgan aftur í farnar tíðir, og hetta er við til at evna tað lívið og tann samleika, vit hava í okkara gerandisdegi nú á døgum. Tað er avgerandi neyðugt fyri okkum sum land og tjóð, at vit ikki lata søguna doyggja.
Rørsla og náttúran
Nútíðar gerandisdagurin krevur sera nógv av okkum, og tey allarflestu av okkum sita niðri og arbeiða allan dagin. Henda gongd hevur elvt til, at sokallaðu vælferðarsjúkurnar eru vorðnar ein trupulleiki fyri samfelagið. Vit mugu tí royna at fáa tær rørslur, sum skulu til, uttanfyri arbeiðstíðina. Og her er tað, at kommunan eisini hevur tikið sína ábyrgd í hesum máli við at gera gøtur ímillum býlingar í býnum og í bygdunum, eins og súkklubreytir eru settar á dagsskránna í kommununi. Tað er at gleðast yvir, at fólk eru farin at virðismeta og geva føroysku náttúruni meira ans enn nakrantíð, og tað er vorðin ein sportur at koma uppá so nógvar fjallatindar sum møguligt. Men vit mugu ongantíð gloyma, at tað eru ikki øll, sum náa uppá tindarnar, og tí skal kommunan syrgja fyri, at gøturnar verða gjørdar góðar og slættar at ganga eftir, og væl merktar við varðum. Eisini er hetta kærkomið hjá vaksandi hópinum av ríðingarfólki og teirri nýggju ítróttini við fjallasúkklum.
Bygdagøturnar fara at verða meira brúktar, eins og tær fara at vísa okkara borgarum á enn fleiri náttúruperlur, og hetta fer somuleiðis at betra um fólkaheilsuna. Endamálið er at geva øllum – yngri sum eldri – eitt gott og hugnaligt høvi at røra seg og at uppliva náttúruna. Tað er ein sannroynd, at tá ið kommunan betrar um karmarnar og ger umstøðurnar lokkandi, so dregur hetta brúkarar at sær tí borgarin tekur hesar møguleikar til sín. Eitt av nógvum dømum um hesa gongdina er gøtan kring Vesturvarða, sum varð gjørd fyri nøkrum árum síðani. Har ganga, renna, ríða, súkkla í hundraðtali av fólki hvørja viku, í øllum veðrið og árið runt.
Kærkomið fyri ferðavinnuna
Ætlanin er í fyrstu atløgu at gera eina skipanarætlan fyri bygdagøturnar í allari kommununi. Síðani er mín vón, at tað fer at eydnast at fáa undirtøku millum býráðslimir at fáa ætlanina á langtíðar íløguætlanina, ið er til viðgerðar í býráðnum í hesum døgum. Soleiðis kunnu allar bygdagøtur í kommununi eftir nøkrum fáum árum gerast góðar at brúka og verða væl merktar. Niðurrapaðir varðar verða laðaðir uppaftur, og við hesum gerast bygdagøturnar aftur kærkomnar og tryggar farleiðir hjá borgarunum. Henda ætlan hevur stóran týdning fyri ferðavinnuna, tí her verður talan um skipaði viðurskiftir, har náttúra, søga, rørsla og mentan renna saman í eina eind, ið er ein søluvøra sum føroyska ferðavinnan spyr eftir.
Alt málið eigur sjálvsagt at verða framt í verki í góðum samstarvi við lendisánarar og viðkomandi myndugleikar.
